Lý thuyết trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật - Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều
Các chất cần thiết cho cơ thể được vận chuyển như thế nào trong cây?
I. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng
1. Hấp thụ nước và chất khoáng ở thực vật:
Nước và muối khoáng từ đất được rễ hấp thụ vào mạch gỗ nhờ tế bào lông hút ở rễ. Nước và các chất khoáng hòa tan trong nước hấp thụ vào rễ rồi tiếp tục được vận chuyển theo mạch gỗ đến các bộ phận của cây.
2. Vận chuyển nước, chất khoáng và các chất hữu cơ:
Thân cây có 2 loại mạch để vận chuyển các chất gọi là: mạch gỗ và mạch rây.
- Mạch gỗ vận chuyển nước và các chất khoáng hòa tan từ rễ lên thân và lên lá.
- Mạch rây vận chuyển các chất hữu cơ tổng hợp ở lá tới nững nơi cần hoặc bộ phận dự trữ (hạt, củ, quả).
3. Thoát hơi nước ở thực vật:
Khoảng 98% lượng nước cây hút vào bị mất đi qua quá trình thoát hơi nước ở lá, chỉ 1 phần nhỏ được cây sử dụng.
- Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng nước và các chất khoáng từ rễ lên lá và đến các bộ phận khác.
- Khí khổng mở tạo điều kiện cho không khí đi vào và đi ra khỏi cây.
- Hơi nước thoát ra ngoài mang theo một lượng nhiệt => hạ nhiệt độ của lá cây.
Thoát hơi nước diễn ra chủ yếu qua khí khổng ở lá. Khí khổng điều chỉnh thoát hơi nước bằng cách đóng mở.
Hoạt động đóng, mở khí khổng có vai trò điều chỉnh tốc độ thoát hơi nước và tạo điều kiện cho quá trình trao đổi khí ở lá.
III. Một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến trao đổi nước và chất dinh dưỡng ở thực vật
Các đặc điểm của đất (độ ẩm, hàm lượng khí O2, ...) ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng của rễ cây.
Ngoài ra còn có các yếu tố như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm không khí ... ảnh hưởng tới trao đổi nước và chất dinh dưỡng của thực vật.
IV. Vận dụng hiểu biết trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng vào thực tiễn
1. Tưới nước hợp lí cho cây trồng:
Để cây trồng phát triển tốt, năng suất cao cần căn cứ vào nhu cầu về nước, ánh sáng, chất dinh dưỡng của từng loài cây để tưới nước, bón phân hợp lí.
2. Bón phân hợp lí cho cây trồng:
Bón phân hợp lí là sử dụng lượng phân, loại phân và cách bón phân thích hợp bón cho cây đảm bảo năng suất cây trồng với hiệu quả kinh tế bao, không để lại hậu quả tiêu cực với nông sản và môi trường.
Sơ đồ tư duy Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng thực vật:
