Nghị luận về bài thơ Tình ca ban mai — Không quảng cáo

Dàn ý chi tiết

I. Mở bài

Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm.

II. Thân bài

1. Khái quát chung

- Tác giả Chế Lan Viên (tiểu sử cuộc đời, sự nghiệp văn học, phong cách sáng tác/ nghệ thuật,..)

- Tác phẩm Tình ca ban mai (hoàn cảnh sáng tác, nhan đề, khái quát nội dung,..)

2. Phân tích tác phẩm

- Bốn khổ thơ đầu: là tầm quan trọng và sức mạnh của em đã làm thiêu đốt trái tim anh; làm cho tình yêu trong anh thêm cháy bỏng và tha thiết nhớ thương em.

- Bốn khổ thơ sau:

→ Tưởng chừng như bốn khổ thơ đầu và bốn khổ thơ sau sẽ có sự đối lập hoàn toàn với nhau, nhưng Chế Lan Viên đã làm cho độc giả bất ngờ khi lấy cái phủ định để khẳng định, bổ sung, củng cố thêm vững vàng và chắc chắn cho bài thơ.

- Câu thơ cuối cùng: Em chính là sự kết tinh của cái đẹp, là ánh sáng của sự sống → Cách viết khéo léo, tài hoa.

- Tổng kết lại giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

- Giá trị thẩm mĩ mà tác giả mang lại.

III. Kết bài

-Nêu cảm nghĩ của bản thân em sau khi học xong bài thơ

Bài tham khảo Mẫu 1

“Tình ca ban mai” của chàng thi sĩ Chế Lan Viên đã để lại cho độc giả rất nhiều ấn tượng sâu sắc, về một bản nhạc lòng tấu lên những giai điệu ngọt ngào, dịu êm giữa muôn vàn thanh điệu của bản ca tình yêu.

“Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ”

Ngay từ nhan đề của bài thơ đã gợi cho độc giả về sự sâu lắng, dịu ngọt rất đỗi êm đềm: “Tình ca ban mai”. Có lẽ bởi đây không chỉ là một bài thơ mà còn là một bài ca về thứ tình yêu của một thời tuổi trẻ đầy nhiệt huyết, tràn đầy sức sống cùng những đam mê cháy bỏng. “Tình ca ban mai” phải chăng là một khúc nhạc du dương cất lên từ tiếng lòng rạo rực nỗi yêu thương, của một tình yêu hồn nhiên, trong sáng, nồng đượm như một buổi sáng của sớm mai, của một trái tim tin yêu tha thiết vào sự vĩnh cửu của một tình yêu thủy chung, đẹp đẽ?.

Bóng dáng nhà thơ Chế Lan Viên thấp thoáng ẩn sau những vần thơ tâm sự rất đỗi chân thật của một người đang yêu:

“Em đi như chiều đi,

Gọi chim vườn bay hết”

Sự vận động giờ đây không phải chỉ là của riêng mình em nữa mà đã lan sang cả cảnh vật: Em đi “như chiều đi” và chim vườn thì “bay hết”. Em đã “đánh cắp” trái tim anh, làm cho lòng anh cứ hoài nhớ nhung tha thiết. Câu chữ như khắc khoải nhưng cũng đong đầy niềm thương yêu. “Em đi - như chiều đi”. Em là ánh sáng, là hơi thở, là trung tâm của sự sống, em đi rồi chỉ còn niềm cô đơn bao vây lấy tâm hồn anh. Có thể nói ngay từ những câu thơ đầu tiên tác giả đã nói về vai trò và sức mạnh quan trọng của “em” đối với anh, không biết từ lúc nào, bóng dáng em đã in hằn trong tâm trí và trái tim của anh.

“Em về, tựa mai về,

Rừng non xanh lộc biếc”

Sang đến khổ thơ thứ hai nỗi buồn và sự cô đơn đã không còn nữa, bởi giờ đây em đã “về”. Khi có em lòng anh bỗng thấy thật vui, em mang một sức sống tươi mới, làm cho cảnh vật cũng vì thế mà đâm chồi nảy nở. Không còn là nỗi buồn, niềm khắc khoải, bao nhiêu nỗi nhớ trong anh đã kết lại thành niềm vui sướng khôn siết.

“Em ở, trời chưa ở,

Nắng sáng màu xanh che”

Trong đôi mắt của người người đang yêu, vạn vật trở nên thật đẹp đẽ, tất cả dường như bừng sáng lên từ lúc “em về” đến khi “em ở”. Em chính là vầng sáng tinh tú nhất thế gian xua tan đi màn đêm u tối, mờ mịt. “màu xanh che” của “nắng sáng” đây chỉ là những cảnh tượng thường ngày vẫn trông thấy, nhưng sao từ khi có em mọi vật đều trở nên tươi xinh, thanh tao biết bao.

“Tình em như sao khuya

Rải hạt vàng chi chít”

Đã không chỉ là em giờ đây đã là “tình em” , em mang theo một trái tình nồng cháy, chân thành, nhất mực thuỷ chung giống như những đốm “sao khuya”. Dù cho chỉ là những đốm sáng nhỏ bé, li ti như “rải hạt vàng chi chít” nhưng chỉ thể thôi anh cũng cảm nhận được tình cảm em dành cho sâu đậm đến nhường nào. Điều đặc biệt ở đây là Chế Lan Viên đã không so sánh “tình em” với hình ảnh “vầng trăng”, bởi có lẽ trăng dù sáng đến mấy nhưng cũng có lúc mờ; còn cánh đồng bạt ngàn sao “chi chít” kia thì đêm nào chúng cũng nhấp nháy, lung linh một khoảng trời rộng lớn.

“Sợ gì chim bay đi,

Mang bóng chiều bay hết”

Tác giả đặt hai chữ “sợ gì” lên đầu câu thơ dường như khẳng định cho việc anh đã quyết định lấy hết can đảm để bày tỏ với nàng.

“Tình ta như lộc biếc

Gọi ban mai lại về

Dù nắng trưa không ở

Ta vẫn còn sao khuya”

Anh càng ép bản thân quên em, nhưng chẳng hiểu sao lại thấy nhớ em hơn, càng muốn buông bỏ, coi nhẹ tầm quan trọng của em thì lại càng nhận ra em quan trọng đến nhường nào. Nếu như ở bốn khổ thơ trước ta chỉ thấy xuất hiện của “em” và “tình em” thì với bốn khổ thơ sau, ta nhận thấy được sự chuyển biến rõ rệt khi tác giả đã nâng chuyện tình cảm của mình lên một bước cao hơn đó là “tình ta”. Giờ đây tình yêu song phương đã được hợp nhất, đã có đủ cả anh và em.

Niềm tin vào tình cảm của đôi ta đã gieo cho anh niềm tin vững chãi để xua tan những nỗi sợ hãi, lo âu. Tình cảm nồng thắm, đồng điệu đều từ cả hai phía sẽ giúp đôi ta vượt qua tất cả để đến với ánh sáng của buổi sớm mai và ngập tràn “rải hạt vàng chi chít”:

“Hạnh phúc trên đầu ta,

Rải hạt vàng chi chít”

Câu thơ cuối cùng được tác giả tách ra thành một khổ riêng biệt:

“Mai, hoa em lại về”

Tác giả đặt dấu phẩy ở sau chữ “mai” dường như là sức mạnh để, tiếp thêm động lực về niềm tin sắt đá trong anh. Và có lẽ, chỉ có riêng nhà thơ Chế Lan Viên mới lựa chọn cách nói “hoa em” thật hay, thật khéo léo và tài tình đến như vậy.

Với thiên phú và tài năng trong các mảng thơ về đề tài tình yêu kết hợp cùng những thủ pháp nghệ thuật được sử dụng một cách tài hoa, cấu trúc các dòng thơ tương xứng, hài hòa... Chế Lan Viên đã tạo nên một Tình ca bạn mai với nét riêng biệt đầy ấn tượng.

Bài tham khảo Mẫu 2

Sinh ra ở trên đời, không ai lại không có một lần nguyện ước cho riêng mình điều chân thành như thế. Lạc vào thế giới huyền diệu trăm màu trăm sắc ấy, ta như ngợp đi giữa những yêu thương, giữa niềm khát khao hạnh phúc, giữa biết bao nỗi nhớ ngập tràn. “Tình ca ban mai” của Chế Lan Viên là bản nhạc lòng luôn tấu lên giai điệu ngọt ngào giữa muôn vàn thanh điệu của tình yêu.

“Làm sao được tan ra Thành trăm con sóng nhỏ Giữa biển lớn tình yêu Để ngàn năm còn vỗ” (Sóng - Xuân Quỳnh)

Ngay tên để bài thơ đã gợi cho ta sự sâu lắng, cái dịu ngọt và rất đỗi êm đềm: “Tình ca ban mai”. Chế Lan Viên không chọn một tiêu đề nào khác, nhà thơ viết bài thơ như một bài ca ca ngợi tình yêu của một thời tuổi trẻ đầy sôi nổi, đầy niềm đam mê cháy bỏng. “Tình ca ban mai” phải chăng là khúc ca của một tiếng lòng rạo rực nỗi yêu thương, của một tình yêu sáng trong nồng đượm như một buổi sáng sớm mai, của một niềm tin tha thiết vào sự vĩnh cửu của tình yêu đẹp đẽ?.

Bài thơ tự nó đã chia thành hai phần, mà trong đó bóng dáng nhà thơ Chế Lan Viên ẩn sau những tâm sự chân thật của người đang yêu:

“Em đi như chiều đi,

Gọi chim vườn bay hết.”

Sự vận động không phải là của riêng em nữa mà đã nhuốm cả sang cảnh vật. Em đi “như chiều đi” để “chim vườn bay hết”. Sự sống như đang mất dần, đang bị tàn lụi bởi em là quầng sáng duy nhất có thể tạo nên sự sống. Em bước đi “đánh cắp” trong lòng anh niềm yêu và nỗi nhớ da diết. Câu chữ như khắc khoải và như đong đầy niềm thương nhớ. “Em đi - như chiều đi”. Em là trung tâm của sự sống, vắng bóng em chỉ còn niềm cô đơn choáng ngợp tâm hồn, trong mỗi ánh nhìn của anh sự vật như không còn tồn tại. Có thể nói ngay ở câu thơ đầu tiên vai trò và sức mạnh của bóng hình em đã hằn in trong tâm khảm của anh. Em đi thì chan chứa nỗi nhớ da diết đến thế, khi em về liệu anh có vui hơn?.

“Em về, tựa mai về,

Rừng non xanh lộc biếc”

Khổ thơ thứ hai khác hẳn với khổ thơ thứ nhất, khi có em niềm vui ào vào trong lòng anh rợn ngợp và sự sống thì đang vươn đầy trên cảnh vật. Không còn là niềm khắc khoải, không còn là nỗi buồn tê tái; bao nhiêu nỗi nhớ trong anh kết lại thành niềm vui, niềm sung sướng dâng tràn.

Em về mang theo ánh sáng của buổi bình minh ùa về, gieo những mầm xanh trên cây cỏ, sự sống đang tái sinh khi có bóng em. Thật tuyệt làm sao mỗi khi em về không chỉ xoá nỗi nhớ và niềm cô đơn trong anh, còn khiến cỏ cây cũng vươn mình đón những giọt nhựa sống.

Khi em đi, khi em về đều tạo những biến chuyển; như cung đàn im tiếng bỗng thánh thót khúc nhạc vui. Tất cả đang trở nên đẹp hơn trong niềm hạnh phúc của anh; tất cả đang chào mừng em đấy và chờ mong em ở lại:

“Em ở, trời chưa ở,

Nắng sáng màu xanh che”

Đúng là không gì đẹp hơn dưới con mắt của người đang yêu, mọi vật như bừng sáng từ khi “em về” đến “em ở”. Em chính là quầng sáng tinh tú nhất xua tan màn đêm mờ mịt. Cái đẹp đang hiện hữu trước mắt anh là “màu xanh che” của “nắng sáng”, vẫn là cảnh vật thường ngày, vẫn là màu nắng quen thuộc, nhưng “em ở” mọi vật trở nên đẹp hơn thanh tao hơn. Sự vận động của em: “em đi” - “em về” - “em ở” kéo theo sự vận động của thời gian: chiều - sáng - trưa. Em mang theo ánh sáng của sự sống, thổi tắt ngọn nến le lói cháy khi em đi và nhóm lên ngọn lửa niềm tin khi em về và em ở. Sức mạnh mà em có đâu chỉ là bóng hình mà từ chính tâm hồn dịu dàng của em:

“Tình em như sao khuya

Rải hạt vàng chi chít”

Từ đầu bài thơ, Chế Lan Viên sử dụng một loạt các hình ảnh so sánh để nâng cao vị trí của em trong tình yêu thương nồng đượm của anh. Đã không chỉ là em mà là “tình em” , sự tồn tại của em chính là sự tồn tại của một trái tim nhất mực thuỷ chung “như sao khuya”. Đúng là lúc nào cũng là quầng sáng khi có em, dù chỉ là những đốm sáng bé nhỏ “rải hạt vàng chi chít” cũng đủ để biết tình yêu của em sâu đậm biết nhường nào. Chế Lan Viên không chọn so sánh “tình em” với “vầng trăng”; bởi trăng dù sáng đến mấy cũng có khi mờ; còn cánh đồng sao “chi chít” thì hàng đêm vẫn nhấp nháy, âm thầm mà lan toả như chính tâm hồn em vậy.

Bốn khổ thơ đầu là sức mạnh của em, sức mạnh dịu dàng mà thiêu đốt trái tim anh; là tình yêu và nỗi nhớ chân thành của anh dành cho em. Chế Lan Viên đã chọn cho mình cách nói riêng, cách bày tỏ tình cảm riêng, qua một loạt các biện pháp so sánh, ẩn dụ. Câu thơ ngắn gọn, lời lẽ cô đọng, đúc kết mà sao tình dàn trải, thắm đượm mênh mông. Em là quầng sáng chứa bao niềm tin và hy vọng của anh, để anh thấy nhớ cồn cào và mãnh liệt khi em đi, để anh tìm thấy niềm sung sướng và hạnh phúc khi em về và em ở. Khó mà cắt nghĩa được hết nỗi lòng của anh, có những lúc lòng ngập buồn khi thiếu vắng em, nhưng có những lúc lại thấy vững một niềm tin:

“Sợ gì chim bay đi, Mang bóng chiều bay hết”

Đặt “sợ gì” lên đầu câu thơ là anh đã lấy hết sự can đảm trong lòng để bật thành lời; nhưng nói “sợ gì” dường như lại là “sợ hơn”. Cách nói nửa vời, ngập ngừng ấy là anh đang cố tạo cho mình sự tĩnh tâm nếu “em đi”. Hầu hết, bốn khổ thơ sau đều là sự lặp lại tương phản, đối lập với bốn khổ thơ đầu tiên. Bao nhiêu hụt hẫng vắng em, bao nhiêu nỗi nhớ thương anh gắng kìm nén chặt trong lòng, anh đang tự tạo cho mình một niềm tin vững chắc:

“Tình ta như lộc biếc Gọi ban mai lại về Dù nắng trưa không ở Ta vẫn còn sao khuya”

Anh càng cố quên em mà thấy nhớ em hơn, càng cố coi nhẹ tầm quan trọng của em mà thấy em càng quan trọng bao nhiêu. Nếu như ở bốn khổ thơ trước chỉ thấy xuất hiện “em” , “tình em” thì ở bốn khổ thơ sau đã nâng cao lên một bước “tình ta”. Tình yêu song phương có anh và em, chứ không còn đơn lẻ bóng dáng và tình cảm của riêng em nữa. Thực ra, anh xuất đầu lộ diện ngay từ những mất mát, hụt hẫng khi “em đi” ở đầu bài thơ, chỉ bây giờ anh mới dám khẳng định chắc chắn “tình ta”.

Vẫn là một loạt những hình ảnh của đoạn thơ đầu: “chim, bóng chiều, lộc biếc, ban mai, nắng trưa, sao khuya” cùng với cách nói phủ định lấp lửng: “sợ gì; tình ta ... gọi; dù ... ta vẫn còn” ta càng thấy tình yêu của anh và em sâu đậm và mãnh liệt biết bao. Niềm tin vào em và niềm tin em gieo cho anh đã xua đi những nỗi sợ hãi, lo âu mơ hồ. Tình yêu nồng thắm từ hai phía sẽ vượt lên tất cả như những ánh mai buổi sáng, như trời cao “rải hạt vàng chi chít”:

“Hạnh phúc trên đầu ta, Rải hạt vàng chi chít”

Chế Lan Viên đã nói hộ biết bao nhiêu tiếng lòng, bao nhiêu những nhịp đập nồng say của những con tim luôn khắc khoải nỗi chờ mong. Tình yêu chân thành, đằm thắm là kim chỉ nam xuyên suốt hạnh phúc của anh và em. Tình yêu hướng ta đến sự sống, niềm tin và ánh sáng, để không chỉ riêng tình em như sao khuya, mà anh cũng quên đi nỗi buồn, sự cô đơn, trống vắng. Bốn khổ thơ đầu tiên và bốn khổ thơ sau tưởng chừng đối lập hoàn toàn nhau, nhưng lại bổ sung và hoàn thiện cho nhau, nói cái phủ định để khẳng định thêm vững vàng và chắc chắn. Chính bởi cách kết cấu như thế đã kết lại câu thơ cuối cùng đứng riêng thành một khổ:

“Mai/ hoa em lại về”

Đặt dấu phẩy sau chữ “mai” là tiếp thêm niềm tin sắt đá trong anh. Và cũng chỉ riêng nhà thơ Chế Lan Viên mới chọn cách nói “hoa em” hay và tài tình đến thế. Ta mới chỉ nhắc đến gót hoa, lệ hoa, mắt hoa, mặt hoa ... mà chưa hề có ai nói tới “hoa em” . Cách viết của Chế Lan Viên cho ta thấy sự khéo léo trong câu chữ của nhà thơ, chỉ một chữ thôi mà gói ghém nhiều điều. Em là sự kết tinh của cái đẹp, sự sống, nguồn sáng nên anh gọi là “hoa em” . Em là bông hoa đẹp giữa cuộc đời thực, không bao giờ tàn lụi mà luôn nở rộ. Anh vẫn chất chứa niềm tin “hoa em” sẽ chắp cánh cho sự sống ngày mai tươi đẹp hơn. Cái đẹp của “hoa em” là cái đẹp sáng trong bình dị, tồn tại vĩnh cửu cùng với sức mạnh của tình yêu.

Bài thơ thể hiện được sức sáng tạo của Chế Lan Viên trong mảng thơ tình yêu thiên phú với các thủ pháp nghệ thuật, cấu trúc các dòng thơ tương xứng, nhẹ nhàng... đã tạo được nét riêng đầy ấn tượng. Cái “tôi” trữ tình sâu lắng của nhà thơ là mối đồng cảm với những thế hệ trẻ luôn khát khao yêu thương và hạnh phúc.

Chỉ với một bài thơ xinh xắn viết về tình yêu, “Tình ca ban mai” của Chế Lan Viên đã ngân lên những tiếng tơ rung dịu dàng sâu lắng mãi khôn nguôi.

Bài tham khảo Mẫu 3

Khi nói về tình yêu, người ta có xu hướng chỉ tập trung vào cảm xúc và những gì trái tim mách bảo mà quên đi lý trí và suy nghĩ. Hoặc chỉ cần một phút suy nghĩ tỉnh táo, chúng ta lo lắng tình yêu sẽ vuột mất trong khoảnh khắc rung động của trái tim. Điều đó không sai nhưng cũng không hoàn toàn đúng. Cùng với nhà thơ Chế Lan Viên, ông đã mang đến cho người đọc linh cảm về một cuộc hành trình tình yêu qua nhiều bài thơ. “Tình ca ban mai” hòa quyện một chút lý trí và một chút thận trọng tạo nên một hương vị độc đáo. Bài thơ bắt đầu bằng những cảm xúc chân thật của đôi tình nhân.

“Em đi như chiều đi

Gọi chim vườn bay hết.”

Sự vận động này không chỉ của riêng “em” mà còn nhuốm màu sang cảnh vật xung quanh. “Em đi” cuộc sống dường như dần mờ nhạt đi. Em là ánh sáng của cuộc đời anh, em đi rồi, trái tim anh càng da diết nhớ nhung hơn. Mỗi câu nói dường như đều chứa đầy nỗi buồn và sự khao khát. Có thể nói, tác giả nhấn mạnh vai trò của hình bóng em trong câu thơ đầu tiên.

“Em về, tựa mai về,

Rừng non xanh lộc biếc”

Không giống như cảm giác của anh khi em đi, cảm giác của anh chợt chuyển sang niềm hạnh phúc vô bờ bến khi có em. “Em về ” Giống như sức sống trong anh đang trải rộng ra khắp cảnh vật. Đó không còn là nỗi nhớ nhung hay khắc khoải mà thay vào đó là niềm vui bất tận. Trong niềm hạnh phúc của anh, mọi thứ bỗng trở nên tươi đẹp hơn. Tất cả như đang mong chờ em trở lại:

“Em ở, trời chưa ở,

Nắng sáng màu xanh che”

Quả thật, không có gì đẹp hơn đôi mắt của người đang yêu. Mọi thứ dường như tỏa sáng hơn khi “em về”; “em ở”. Em là ánh sáng rực rỡ nhất trong cuộc đời anh. Chúng xua tan mọi buồn phiền, u sầu và bóng tối trong anh. Vẻ đẹp tồn tại trong mắt anh là “màu xanh che” và “nắng sáng”. Mọi thứ tưởng chừng như bình thường nhưng khi bạn “em ở” mọi thứ lại trở nên đẹp đẽ hơn. Sức mạnh của em không chỉ nằm ở hình bóng mà còn ở tâm hồn của em.

“Tình em như sao khuya

Rải hạt vàng chi chít”

Không chỉ là “em” nữa mà giờ là “tình em”. Sự tồn tại của em giống như một “sao khuya”. Sự tồn tại của em là ánh sao trong đêm tối. Dù chỉ là một điểm sáng nhỏ “rải hạt vàng chi chít” cũng đủ biết tình yêu của em sâu đậm đến nhường nào. Em như tia sáng mang đến cho anh niềm hy vọng lớn lao. Khi em về và khi em ở lại, anh tìm thấy niềm hạnh phúc vô tận. Thật khó để giải thích đầy đủ cảm xúc của anh.

“Sợ gì chim bay đi,

Mang bóng chiều bay hết”

Từ “sợ” ở đầu câu có nghĩa là anh đã lấy hết can đảm để nói từ đó. Cách nói chuyện ngập ngừng, nửa vời của anh dường như đang cố gắng tự trấn tĩnh mình nếu như “e. đi”. Bao nỗi hụt hẫng, kỷ niệm hằn sâu trong lòng đã tạo nên niềm tin mãnh liệt trong anh.

“Tình ta như lộc biếc

Gọi ban mai lại về

Dù nắng trưa không ở

Ta vẫn còn sao khuya”

Càng cố quên đi nỗi nhớ nhung, hình ảnh của em càng hiện rõ hơn. Càng coi nhẹ em, anh càng nhận ra em quan trọng như thế nào. Nếu những khổ thơ trước chỉ là “em” hay “tình em” thì ở đây cảm giác đó được nâng lên thành “tình ta”. Tình yêu bao gồm cả em và anh, không chỉ một hình ảnh duy nhất. Tình yêu đôi bên vượt qua tất cả như ánh bình minh.

“Hạnh phúc trên đầu ta

Mọc sao vàng chi chít”

Trong “Tình ca ban mai”, nhà thơ Chế Lan Viên đã cho người đọc thấy tài năng sáng tạo và sự khéo léo trong xoay chuyển các biện pháp nghệ thuật. Chính những dòng thơ nhẹ nhàng, đằm thắm của bài thơ đã tạo nên điểm nhấn ấn tượng và độc đáo cho tài năng của nhà thơ. Cái “tôi” trong bài thơ là sự đồng cảm sâu sắc của nhà thơ đối với thế hệ trẻ khao khát tình yêu. Chỉ bằng vài dòng thơ, Chế Lan Viên đã ngân lên cho cuộc sống bằng những rung động nhẹ nhàng và sâu lắng.