Soạn bài Bài thơ về tiểu đội xe không kính trang 131 SGK Văn 9
Hình ảnh những chiếc xe không kính đã làm nôi rõ những hình ảnh nh chiến sĩ lái xe ở Trường Sơn.
Câu 1
1. Nét độc đáo trong nhan đề bài thơ
Nhan đề bài thơ đã làm nổi bật hình ảnh của toàn bài: những chiếc xe không kính. Hai chữ Bài thơ cho thấy tác giả không chỉ viết về những chiếc xe không kính hay là cái hiện thực khốc liệt của chiến tranh, mà điều chủ yếu là muốn nói về chất thơ cùa hiện thực, của tuổi trẻ hiên ngang, dũng cảm, trẻ trung, vượt lên thiếu thốn, gian khổ, hiểm nguy thời chiến tranh.
Câu 2
2. Hình ảnh người lính lái xe trong bài thơ
- Hình ảnh những chiếc xe không kính đã làm nổi rõ những hình ảnh những chiến sĩ lái xe ở Trường Sơn. Thiếu đi những điều kiện, phương tiện vật chất tối thiểu lại là một cơ hội để người lái xe bộc lộ những phẩm chất cao đẹp, sức mạnh tinh thần lớn lao của họ, đặc biệt là lòng dũng cảm, tinh thần bất chấp gian khổ, khó khăn.
- Tác giả đã diễn tả một cách cụ thể và gợi cảm những ấn tượng, cảm giác của người lái xe trên chiếc xe không kính. Với tư thế “nhìn đất nhìn trời, nhìn thẳng” qua khung cửa xe không còn kính chắn gió, người lái xe tiếp xúc trực tiếp với thế giới bên ngoài, "Nhìn thấy gió vào mắt đắng - Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim”. Câu thơ diễn tả được cảm giác về tốc độ trên chiếc xe đang lao nhanh. Qua khung cửa không có kính, không chỉ mặt đất mà cả bầu trời với sao trời, cánh chim như cũng ùa vào buồng lái. Nhà thơ diễn tả chính xác các cảm giác mạnh và đột ngột của người ngồi trong buồng lái, khiến người đọc có thể hình dung được rõ ràng những ấn tượng, cảm giác ấy như chính mình đang ở trên chiếc xe không kính.
- Người lái xe hiện ra với những nét tính cách thật cao đẹp.
+ Tư thế ung dung, hiên ngang:
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
+ Thái độ bất chấp khó khăn, gian khổ, nguy hiểm:
- Không có kính, ừ thì có bụi
[...] Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc.
- Không có kính, ừ thì ướt áo.
[...] Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
- Những người lái xe còn là những chàng trai trẻ sôi nổi, vui nhộn, lạc quan. (Những câu thơ và hình ảnh: Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha, Bắt tay qua cứa kính vỡ rồi, Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời - Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy - Võng mắc chông chênh đường xe chạy).
- Cái gì làm nên sức mạnh ở họ để họ có thể coi thường gian khổ, bất chấp nguy nan như vậy? Đó chính là ý chí chiến đấu đế giải phóng miền Nam, là tình yêu nước nồng nhiệt ở tuổi trẻ thời chống Mỹ (Chỉ cần trong xe có một trái tim).
Câu 3
3. Giọng điệu và ngôn ngữ của bài thơ: ngang tàng, có cả chất nghịch ngợm, rất phù hợp với đối tượng miêu tả (những chàng trai lái xe trong những chiếc xe không kính). Giọng điệu ấy làm cho lời thơ gần với lời văn xuôi, lời đối thoại, lời nói thường nhưng vẫn thú vị, vẫn có chất thơ (Chất thơ ở đây là từ những hình ảnh độc đáo, từ cảm hứng về vẻ hiên ngang, dũng cảm, sự sôi nổi, trẻ trung của những người lái xe, từ ấn tượng và cảm giác được miêu tả cụ thể, sống động, gợi cảm...)
- Thế thơ: Kết hợp linh hoạt thể 7 chữ và 8 chữ, tạo cho bài thơ có điệu thơ gần với lời nói tự nhiên, sinh động. Những yếu tố về ngôn ngữ và giọng điệu của bài thơ đã góp phần trong việc khắc họa hình ảnh người lính lái xe ở Trường Sơn một cách chân thực và sinh động.