Soạn bài Đồng dao mùa xuân SGK Ngữ văn 7 tập 1 Kết nối tri thức - siêu ngắn
Khi nghe nói đến cụm từ thơ bốn chữ, ý nghĩ đầu tiên xuất hiện trong tâm trí em là gì? Em biết những bài thơ bốn chữ nào? Hãy chia sẻ cảm xúc của em về một bài thơ bốn chữ.
Nội dung chính
| Bài thơ viết về người lính, dưới góc nhìn chiêm nghiệm của một con người thời bình. Đó là những người lính hồn nhiên, tinh nghịch, chưa một lần yêu, còn mê thả diều nhưng chính họ đã hi sinh tuổi xuân, máu xương của mình cho đất nước. |
Trước khi đọc 1
Câu 1 (trang 39 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em nhớ lại các bài thơ 4 chữ mình đã học ở các lớp trước, sau đó chọn một bài thơ và chia sẻ cảm xúc của mình về bài thơ đó.
Lời giải chi tiết:
- Khi nghe nói đến cụm từ thơ bốn chữ, em nghĩ ngay đến những bài thơ làm theo thể 4 chữ, ngắn gọn và giàu ý nghĩa.
- Một số bài thơ 4 chữ đã học: Đôi que đan , Sắc màu em yêu
- Ấn tượng với bài thơ “Sắc màu em yêu”: Bài thơ đã mở ra trước mắt em những hình ảnh đẹp đẽ của quê hương, đất nước, con người, bồi đắp thêm cho em tình yêu quê hương và khiến em nhớ mãi.
Trước khi đọc 2
Câu 2 (trang 39 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em nhớ lại hình ảnh anh bộ đội mà mình đã gặp ngoài đời thực hoặc anh bộ đội trong các tác phẩm văn học mà em biết rồi chia sẻ cảm nghĩ của mình.
Lời giải chi tiết:
- Những anh bộ đội xuất hiện với nụ cười rám nắng, thân hình khỏe mạnh và mang tác phong nghiêm trang của người lính cụ Hồ.
- Hình ảnh anh bộ đội đã khiến em cảm thấy yêu hơn đất nước nhỏ bé của mình và cũng trân trọng biết bao tình quân nhân trong gian khó, hiểm nguy.
Đọc văn bản 1
Câu 1 (trang 40 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em đọc các dòng thơ và đếm số tiếng, theo dõi cách gieo vần và cách ngắt nhịp.
Lời giải chi tiết:
- Số tiếng: 4 tiếng.
- Gieo vần: vần cách ( yêu - diều )
- Nhịp thơ: nhịp 2/2; 1/3 tùy theo từng câu.
Đọc văn bản 2
Câu 2 (trang 40 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em đọc bài thơ, thử nhắm mắt và hình dung hình ảnh người lính trong những năm chiến tranh.
Lời giải chi tiết:
Hình dung: là những anh hùng còn trẻ, mạnh mẽ, yêu nước, thương dân, chưa một lần yêu, “chưa từng hò hẹn” nhưng đã quyết ra đi hi sinh bản thân mình cho độc lập của dân tộc.
Đọc văn bản 3
Câu 3 (trang 40 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em đọc bài thơ, thử nhắm mắt và hình dung hình ảnh người lính trong những dòng thơ mà tác giả khắc họa
Lời giải chi tiết:
Người lính đã ở lại mãi nơi chiến trường, hóa thành “ngọn lửa” để mãi sáng nơi núi rừng hoang vu. Anh vẫn lặng lẽ, ngồi lại một mình, gửi tuổi xuân bên màu hoa đại ngàn theo những chặng đường đi lên của đất nước.
Sau khi đọc 1
Câu 1 (trang 41 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý các khổ thơ và ý nghĩa của từng khổ thơ.
Lời giải chi tiết:
Cách chia khổ của bài thơ đặc biệt ở chỗ:
- Bài thơ được chia thành chín khổ. Hầu hết các khổ đều có bốn dòng tuy nhiên có hai khổ khác biệt với các khổ còn lại
- Cách chia phù hợp với nội dung và ý nghĩa bài thơ:
+ Khổ đầu tiên giới thiệu ngắn gọn hình ảnh và xuất thân người lính.
+ Khổ thơ thứ hai chỉ có hai câu lắng đọng như một nốt trầm khi giới thiệu rằng người lính không trở về nữa.
+ Những khổ thơ tiếp theo tái hiện đầy đủ những khoảnh khắc, khía cạnh trong tâm hồn người lính nơi chiến trận.
Sau khi đọc 2
Câu 2 (trang 41 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý đếm số tiếng trong mỗi dòng và xem xét cách gieo vần, cách ngắt nhịp của bài thơ
Lời giải chi tiết:
- Số tiếng: mỗi dòng có 4 tiếng.
- Cách gieo vần: vần chân
- Nhịp thơ: nhịp 2/2; 1/3 tùy theo từng câu
Sau khi đọc 3
Câu 3 (trang 41 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, từ các lời thơ, rút ra câu chuyện và trình bày lại dưới dạng đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Bài thơ là câu chuyện kể về cuộc đời người lính từ lúc vào chiến trường cho đến khi hi sinh:
- Người lính ấy tham gia chiến đấu vào những năm đất nước đang sôi sục những cuộc chiến.
- Khi hòa bình trở lại trên đất nước thân yêu, anh lại không thể nào trở về quê hương được nữa.
- Anh đã anh dũng hy sinh trong một trận đánh.
Sau khi đọc 4
Câu 4 (trang 41 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý những từ ngữ tác giả dùng để miêu tả và khắc họa ngoại hình, tính cách người lính trong bài thơ
Lời giải chi tiết:
- Chi tiết khắc họa người lính:
- Hình ảnh người lính hiện lên với các đặc điểm:
+ Tuổi đời còn rất trẻ
+ Hồn nhiên, trong sáng
+ Hiền lành, nhân hậu
+ Anh hùng, sống lí tưởng, yêu nước
Sau khi đọc 5
Câu 5 (trang 41 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý những chi tiết thể hiện tình cảm đồng đội và quân nhân trong bài thơ
Lời giải chi tiết:
- Tình cảm đồng đội: Là sự đùm bọc, gắn bó của những người lính bên nhau giữa mưa bom, lửa đạn. Là sự sẻ chia khi cùng sát cánh chiến đấu, là sự tiếc nuối, bâng khuâng và vẫn dõi theo bạn bè khi lỡ hi sinh, tử trận => Đó là những tình cảm cao đẹp của người lính cụ Hồ trong chiến đấu.
- Tình cảm của nhân dân: không thể hiện trực tiếp mà thể hiện gián tiếp qua những dòng thơ đầy giá trị cảm xúc => Chính tình cảm yêu mến, trân trọng của nhân dân đã khắc họa lên chân dung người lính đẹp đẽ và thơ mộng như vậy.
Sau khi đọc 6
Câu 6 (trang 41 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ nhan đề, chú ý phân tích các từ ngữ “đồng dao” và “mùa xuân”
Lời giải chi tiết:
- Đồng dao: là thơ ca dân gian truyền miệng dùng để hát khi đi làm đồng, làm ruộng.
- Mùa xuân: là mùa đầu tiên của năm, gợi lên những cảm nhận tươi đẹp và sức sống mãnh liệt của thiên nhiên, vạn vật
=> Nhan đề có ý nghĩa gợi lên khúc hát quen thuộc về sức sống diệu kì của con người, của vạn vật trước sự biến chuyển của thời gian.
Viết kết nối với đọc
(trang 41 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, viết đoạn văn ngắn giới hạn 5 – 7 câu và trình bày cảm xúc về hình ảnh người lính
Lời giải chi tiết:
Hình tượng người lính Việt Nam đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các sáng tác thi ca nhạc họa. Nguyễn Khoa Điềm cũng đưa hình tượng ấy vào trong thơ của mình một cách tự nhiên và đầy cảm xúc với bài thơ: “Đồng dao mùa xuân”. Bài thơ viết về người lính, dưới góc nhìn chiêm nghiệm của một con người thời bình. Đó là những người lính hồn nhiên, tinh nghịch, chưa một lần yêu, còn mê thả diều nhưng chính họ đã hi sinh tuổi xuân, máu xương của mình cho Đất Nước. Họ đã nằm lại mãi nơi chiến trường để đất nước được vẹn tròn, để nhân dân được độc lập. Trong cảm nhận của Nguyễn Khoa Điềm, dù họ mãi mãi gửi thân xác nơi rừng Trường Sơn xa xôi nhưng anh linh của họ thì còn mãi. Bởi chính họ đã làm nên mùa xuân vĩnh hằng của đất nước hôm nay.