Soạn bài Gặp lá cơm nếp SGK Ngữ văn 7 tập 1 Kết nối tri thức - siêu ngắn
Xác định bài thơ thuộc thể năm chữ trong số những bài thơ sau đây: Chuyện cổ nước mình (Lâm Thị Mỹ Dạ), Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh), Mây và sóng (R. Ta-go), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh), Những cánh buồm (Hoàng Trung Thông)
Nội dung chính
| Bài thơ là tình cảm nhớ thương của người con dành cho mẹ và đất nước. Đó là tình cảm thiêng liêng của người con dành cho cội nguồn, cho dân tộc, cho người mẹ kính yêu đã sinh ra và yêu thương mình |
Trước khi đọc 1
Câu 1 (trang 43 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em nhớ lại các bài thơ mà mình đã học ở lớp 6 rồi xác định thể thơ của các văn bản đó
Lời giải chi tiết:
Các bài thơ thuộc thể 5 chữ: Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh)
Trước khi đọc 2
Câu 2 (trang 43 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em nhớ lại hương vị của món xôi và chia sẻ cảm xúc
Lời giải chi tiết:
- Xôi là một món ăn dân dã quen thuộc của người dân Việt Nam.
- Xôi được nấu từ hạt gạo nếp thơm lừng và kết hợp các món ăn khác như lạc, gấc, ngô,… để làm nên những hương vị đặc trưng.
- Là một món ăn gần gũi, dân dã, gắn liền với mỗi nhà trong những mâm cỗ gia đình
- Là món ăn quen thuộc của mỗi trẻ em trong suốt hành trình lớn lên, xôi còn gắn bó với người nông dân Việt Nam và để lại hương vị khó quên với mùi thơm nồng nàn của gạo nếp.
Đọc văn bản 1
Câu 1 (trang 43 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em đọc các dòng thơ và đếm số tiếng, theo dõi cách gieo vần và cách ngắt nhịp
Lời giải chi tiết:
- Số tiếng: 5 tiếng.
- Gieo vần: vần liền ( bếp - nếp ).
- Nhịp thơ: nhịp 2/3; 1/4; 3/2 tùy theo từng câu
Đọc văn bản 2
Câu 2 (trang 43 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ khổ thơ thứ hai để phác họa hình ảnh người mẹ
Lời giải chi tiết:
Người mẹ hiện lên với hình ảnh hiền từ, đảm đang, thương con với hành động nhặt lá về đun bếp để thổi nồi xôi thơm lừng cho con ăn.
Sau khi đọc 1
Câu 1 (trang 44 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em đọc lại hai bài thơ này và có thể kẻ bảng để so sánh các tiêu chí: số tiếng, cách gieo vần, ngắt nhịp và chia khổ của 2 bài thơ
Lời giải chi tiết:
|
Tiêu chí |
Gặp lá cơm nếp |
Đồng dao mùa xuân |
|
Số tiếng |
5 tiếng |
4 tiếng |
|
Cách gieo vần |
vần chân |
vần chân |
|
Nhịp thơ |
Linh hoạt, biến tấu trên nền nhịp 2/3 |
Linh hoạt, biến tấu trên nền nhịp 2/2 |
|
Chia khổ |
4 khổ, trong đó có 1 khổ đặc biệt |
9 khổ, trong đó có 2 khổ đặc biệt |
Sau khi đọc 2
Câu 2 (trang 44 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc lại bài thơ để tìm những chi tiết liên quan đến người mẹ và trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
- Hoàn cảnh gợi nhắc người con nhớ về mẹ: Trên đường hành quân ra trận, anh gặp lá cơm nếp => Nhận xét: Hoàn cảnh đặc biệt mà người lính trải qua trong những năm chiến tranh.
- Hình ảnh người mẹ trong kí ức con: hiền từ, đảm đang, chịu thương chịu khó, thương con với hành động nhặt lá về đun bếp để thổi nồi xôi thơm lừng cho con ăn
Sau khi đọc 3
Câu 3 (trang 44 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em đọc kĩ khổ thơ thứ ba, chú ý các đối tượng mà tác giả nhắc đến và biểu lộ cảm xúc
Lời giải chi tiết:
- Trong khổ 3, người con đã dành những tình cảm nhớ thương và kính yêu dạt dào dành cho mẹ và đất nước
- Những tình cảm, cảm xúc ấy cùng trào dâng trong tâm hồn người con khi “gặp lá cơm nếp” vì đây chính là mùi vị của quê hương anh.
Sau khi đọc 4
Câu 4 (trang 44 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Từ những tình cảm được thể hiện trong văn bản, em hình dung về người con trong bài thơ và nêu cảm nhận.
Lời giải chi tiết:
Cảm nhận về hình ảnh người con trong bài thơ:
- Yêu quê hương, đất nước
- Một người con giàu tình cảm, có hiếu khi nhớ thương về mẹ
- Tâm hồn nhạy cảm
Sau khi đọc 5
Câu 5 (trang 44 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Phương pháp giải:
Em tìm hiểu đặc điểm của thể thơ 5 chữ, đọc kĩ bài thơ để cảm nhận thêm về tác dụng của thể thơ với nội dung bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Thể thơ 5 chữ mỗi dòng năm tiếng; nhịp 3/2, 2/3 linh hoạt, sử dụng vần chân… => góp phần thể hiện một cách hàm súc tình cảm, tấm lòng của người con đối với quê hương, đất nước và mẹ của mình.
Viết kết nối với đọc
(trang 44 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Lời giải chi tiết:
Đi hết cuộc đời dài rộng này, chúng ta cũng không thể hiểu được hết công lao của mẹ cha. Bởi vậy, đã có biết bao sáng tác ra đời để ca ngợi công ơn trời bể ấy. Tác giả Thanh Thảo cũng viết về đề tài ấy, ngắn gọn nhưng đầy cảm xúc trong bài thơ Gặp lá cơm nếp . Bài thơ đã ghi lại cảm xúc của người con tình cờ nghĩ đến hương vị của mùi xôi và nhớ về mẹ. Tác giả đã xa nhà nhiều năm, thèm một bát xôi nếp mùa gặt và nhớ về mẹ cùng những hương vị yêu dấu của làng quê. Trong tâm hồn các anh, người mẹ là hình ảnh lớn lao nhất, đẹp đẽ nhất của quê hương. Với người lính, mẹ là suối nguồn của yêu thương, là ánh sáng diệu kì dõi theo con suốt cuộc đời. Câu thơ "Mẹ già và đất nước/ Chia đều nỗi nhớ thương" như cảm xúc òa khóc trong lòng nhân vật khi nghĩ về người mẹ tảo tần và đất nước bình dị. Mẹ đã chịu một đời lam lũ, hi sinh để dành cho con những điều đẹp đẽ nhất. Những câu thơ giản dị, ngắn gọn mà vời vợi nỗi nhớ thương. Bài thơ "Gặp lá cơm nếp" được viết lên từ nỗi nhớ, tình yêu mà nhà thơ dành cho mẹ. Bài thơ đã để lại nhiều cảm xúc trong lòng độc giả.