Soạn bài Người ngồi đợi trước hiên nhà SGK Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh diều - chi tiết
Đọc trước văn bản Người ngồi đợi trước hiên nhà, tìm hiểu thêm về tác giả Huỳnh Như Phương.
Nội dung chính
| Văn bản kể về câu chuyện của vợ chồng dì Bảy, một câu chuyện buồn về một người vợ mòn mỏi đợi chồng đi kháng chiến rồi nhận hung tin chồng đã chết. Câu chuyện đã phản ánh sự tàn khốc của chiến tranh đã chia lìa biết bao gia đình, cướp đi những người con, người chồng, người cha của bao người phụ nữ. |
Chuẩn bị 1
Câu 1 (trang 58, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Đọc trước văn bản Người ngồi đợi trước hiên nhà , tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Huỳnh Như Phương.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và tìm hiểu thêm về tác giả
Lời giải chi tiết:
- Huỳnh Như Phương sinh năm 1955, quê quán ở Quảng Ngãi
- GS Huỳnh Như Phương là nhà giáo chuyên giảng dạy lý thuyết văn học ở Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM, đồng thời là nhà nghiên cứu, phê bình văn học trước năm 1975.
- Lúc chưa tới tuổi 20, Huỳnh Như Phương đã có bài đăng trên các tạp chí có khuynh hướng thiên tả lúc đó như Trình Bày, Đối Diện .
- Tác giả Huỳnh Như Phương sinh năm 1955, quê ở Quảng Ngãi.
+ Huỳnh Như Phương sinh năm 1955, quê quán ở Quang Ngãi
+ GS Huỳnh Như Phương là nhà giáo chuyên giảng dạy lý thuyết văn học ở Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM, đồng thời là nhà nghiên cứu, phê bình văn học trước năm 1975.
+ Lúc chưa tới tuổi 20, Huỳnh Như Phương đã có bài đăng trên các tạp chí có khuynh hướng thiên tả lúc đó như Trình Bầy, Đối Diện .
Chuẩn bị 2
Câu 2 (trang 58, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Tìm hiểu những hi sinh, mất mát của nhân dân ta trong thời kì chống Mỹ cứu nước.
Phương pháp giải:
Tham khảo các nguồn thông tin trên sách báo, internet
Lời giải chi tiết:
- Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đã phải kéo dài gần 21 năm, trải qua 5 giai đoạn chiến lược; là cuộc kháng chiến lâu dài, gian khổ và nhiều thử thách, cam go, ác liệt liệt.
- Chiến tranh khiến cho các gia đình phải li tán, rơi vào cảnh thiếu thốn khó khăn: mẹ xa con, vợ xa chồng, cuộc sống nghèo đói khổ sở,..
- Bom đạn cướp đi biết bao sinh mạng quý giá, để lại nỗi thống khổ nhớ nhung và gánh nặng cho những người ở lại.
Những hi sinh, mất mát của nhân dân ta trong thời kì chống Mĩ cứu nước: Nhiều người hy sinh tính mạng, nhiều gia đình chịu cảnh chia ly…
+ Chiến tranh đã đẩy những gia đình vào cảnh li tán, mẹ xa con, vợ xa chồng, con cái phải xa bố.
+ Bom đạn chiến tranh còn cướp đi những người đàn ông mà đáng ra họ chính là những người trụ cột trong gia đình, để lại gánh nặng lên đôi vai những người phụ nữ.
Đọc hiểu 1
Câu 1 (trang 58, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Tranh minh họa và nhan đề văn bản có mối liên hệ gì?
Phương pháp giải:
Đọc nhan đề, quan sát tranh minh họa để tìm ra mối liên hệ
Lời giải chi tiết:
Tranh minh họa hình ảnh người phụ nữ già nua ngồi chờ chồng trước hiên nhà, chờ một người lính sẽ không bao giờ trở lại. Hình ảnh này liên quan mật thiết đến nhan đề “Người ngồi đợi trước hiên nhà”.
Tranh minh họa đã thể hiện lại nhan đề của văn bản.
Tranh minh họa và nhan đề có mỗi quan hệ chặt chẽ với nhau, đều nhằm biểu đạt nội dung văn bản là người phụ chờ đợi chồng.
Đọc hiểu 2
Câu 2 (trang 59, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Chú ý hoàn cảnh chia tay của nhân vật dượng Bảy.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chú ý đoạn “ Nhà ngoại tôi năm người ra đi … đôi người đôi ngả ”
Lời giải chi tiết:
Dượng Bảy và dì Bảy chia tay khi chỉ vừa cưới nhau được một tháng, hạnh phúc ngắn ngủi chưa được bao lâu.
Dì Bảy và Dượng Bảy mới lấy nhau được 1 tháng thì Dượng Bảy đã phải tập quân ra Bắc → Hạnh phúc chưa được bao lâu đã phải chia tay, từ biệt.
Dì Bảy và Dượng Bảy mới lấy nhau được 1 tháng thì Dượng Bảy đã phải tập quân ra Bắc → Hạnh phúc chưa được bao lâu đã phải chia tay, từ biệt.
Đọc hiểu 3
Câu 3 (trang 59, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Chú ý ngôi kể của văn bản.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chú ý giọng kể, lời kể
Lời giải chi tiết:
Văn bản được kể theo ngôi thứ nhất, xưng tôi. Tác giả trong vai người cháu chứng kiến toàn bộ câu chuyện và thuật lại khiến cho các tình tiết trở nên chân thật, khách quan hơn.
Văn bản được kể theo ngôi thứ 3 → Giúp câu chuyện chân thật, khách quan hơn.
Văn bản được kể theo ngôi thứ 3 → Giúp câu chuyện chân thật, khách quan hơn
Đọc hiểu 4
Câu 4 (trang 59, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Vì sao dì Bảy biết dượng Bảy vẫn còn sống?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chú ý đoạn “ Nhà tôi gần đường số 1 … đường hành quân ”
Lời giải chi tiết:
Dì Bảy biết dượng Bảy vẫn còn sống thông qua những lá thư gói trong bọc ni lông, qua những tin tức từ chiến trường, qua người đi đường báo tin và trao giùm kỉ vật.
Dượng Bảy đã nhờ một người đi đường báo tin, cho gia đình và gửi tặng một chiếc nón bài thơ.
- Dượng Bảy vẫn tìm cách liên lạc với gia đình qua những bức thư gói trong bọc ni-lông
- Gần cuối cuộc chiến tranh tin tức của dượng về nhà thường xuyên hơn.
- Dượng nhờ người đi đường báo tin cho gia đình và gửi tặng dì tôi chiếc nón bài thơ.
Đọc hiểu 5
Câu 5 (trang 60, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Chú ý hoàn cảnh hi sinh của dượng Bảy.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chú ý đoạn “ Những ngày sau đó … ngưng tiếng súng ”
Lời giải chi tiết:
Dượng Bảy hi sinh trong trận đánh ở Xuân Lộc, chỉ mươi ngày trước khi trận chiến kết thúc.
Dượng ngã xuống trong trận đánh ở Xuân Lộc, cửa ngõ phía Đông Bắc Sài Gòn, chỉ mươi ngày trước khi chiến tranh ngưng tiếng súng
Dượng ngã xuống trong trận đánh ở Xuân Lộc, cửa ngõ phía Đông Bắc Sài Gòn, chỉ mươi ngày trước khi chiến tranh ngưng tiếng súng
Đọc hiểu 6
Câu 6 (trang 60, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Qua lời văn, hình dung giọng kể của tác giả.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Lời văn cho thấy giọng kể của tác giả đầy xót xa thương cảm. Đứa cháu thương cho người dì cô quạnh, đồng thời cũng cảm phục lòng chung thủy, kiên cường của người phụ nữ ấy.
Giọng kể của tác giả đầy thương xót, cảm phục về người dì của mình
Đọc hiểu 7
Câu 7 (trang 60, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Trước hoàn cảnh của dì Bảy, tác giả có suy nghĩ gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Trước hoàn cảnh của dì Bảy, tác giả đồng cảm và thương xót cho những ngày cô quạnh vắng lặng đeo bám dì, băn khoăn không biết nếu ngày xưa đi bước nữa thì liệu bây giờ gì có được hạnh phúc hay không.
Tác giả có suy nghĩ: Nếu ngày đó dì đi bước nữa thì có được hưởng hạnh phúc không.
Trước hoàn cảnh cô đơn, một mình của dì Bảy tác giả thấy thương dì vô cùng, căn nhà thiếu đi bàn tay của người đàn ông trụ cột lúc gặp ngày mưa bão cũng chẳng biết trông vào đâu. Tác giả tự hỏi rằng liệu ngày ấy dì quyết đi bước nữa thì giờ đây liệu dì có hạnh phúc hơn không.
Đọc hiểu 8
Câu 8 (trang 61, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Việc nhắc tên thật của dì Bảy ở đây có tác dụng gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Việc nhắc tên thật của dì Bảy có tác dụng khẳng định đây là một câu chuyện có thật, nhấn mạnh những mất mát hiện hữu mà cuộc chiến tranh tàn khốc đã để lại.
Khiến người đọc tin rằng dì Bảy là một nhân vật có thật.
- Việc nhắc tên thật của dì Bảy ở đây có tác dụng nhấn mạnh rằng đây là câu chuyện có thật, hiện hữu trong cuộc sống hằng ngày.
- Như một lời khẳng định chiến tranh không chỉ cướp đi những người lính mà còn để lại sự cô đơn, lẻ loi của biết bao con người ở lại.
CH cuối bài 1
Câu 1 (trang 61, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà viết về ai, về việc gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà viết về dì Lê Thị Thỏa, về việc dì hoài ngóng đợi một người chồng tham gia chiến tranh và già đi trong cô quạnh khi người chồng bỏ mạng nơi bom đạn vô tình.
Bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà viết về: dì Bảy.
Sự việc: Dì Bảy chờ đợi người chồng ở chiến trường trở về.
- Bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà viết về dì Bảy.
- Viết về hoàn cảnh của dì Bảy khi có chồng tham gia chiến tranh và bỏ mạng ở nơi chiến trường bom đạn ấy.
CH cuối bài 2
Câu 2 (trang 61, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Sắp xếp các sự kiện chính sau đây theo trật tự như tác giả đã kể trong văn bản:
a) Dượng Bảy ngã xuống trong trận đánh ở Xuân Lộc, trên đường tiến vào Sài Gòn.
b) Dì Bảy năm nay tròn 80 tuổi, đang ngồi một mình đợi Tết.
c) Dượng Bảy cùng nhiều người con đất Quảng lên đường ra Bắc tập kết.
d) Ngày hoà bình, dì tôi đã qua tuổi 40. Vẫn có người đàn ông để ý đến dì, nhưng lòng dì không còn rung động.
e) Ra miền Bắc rồi vào lại miền Nam chiến đấu, dượng Bảy vẫn liên lạc với gia đình.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Các sự kiện chính được sắp xếp theo trật tự: c – e – a – d – b.
c - e - a - d - b
c. Dượng Bảy cùng nhiều người con đất Quảng lên đường ra Bắc tập kết
e. Ra miền Bắc rồi lại vào miền Nam chiến đấu, dượng Bảy vẫn liên lạc với gia đình.
a. Dượng Bảy ngã xuống trong trận đánh ở Xuân Lộc, trên đường tiến vào Sài Gòn.
d. Ngày hòa bình, dì tôi đã qua tuổi 40. Vẫn có người đàn ông để ý dì, nhưng lòng dì không còn rung động.
b. Dì Bảy năm nay tròn 80 tuổi, đang ngồi một mình đợi Tết
CH cuối bài 3
Câu 3 (trang 61, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Trong bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà , tác giả đã kết hợp phương thức tự sự với phương thức nào? Chỉ ra tác dụng của việc kết hợp đó.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
- Trong bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà , tác giả đã kết hợp phương thức tự sự với phương thức biểu cảm
- Tác dụng: Kể về câu chuyện của dì mình, lời người kể luôn nhỏ nhẹ, như thì thầm với người đọc. Cách kể ấy vừa thể hiện được tình cảm và thái độ quý trọng, kính cẩn, thiêng liêng của người cháu; vừa tái hiện được sự hi sinh thầm lặng, sự chịu đựng bền bỉ, âm thầm, dẻo dai, lặng lẽ, “biết hi sinh nên chẳng nhiều lời” của những người phụ nữ Việt Nam
Tác giả kết hợp phương thức tự sự với biểu cảm.
Tác dụng: Bộc lộ được suy nghĩ, tình cảm về nhân vật.
- Trong bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà, tác giả đã kết hợp phương thức tự sự với phương thức biểu cảm
- Tác dụng: Nhằm bộc lộ tình cảm, suy nghĩa của tác giả với câu chuyện được kể
CH cuối bài 4
Câu 4 (trang 61, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Tìm và phân tích một số câu hoặc đoạn văn trực tiếp bộc lộ tình cảm, suy nghĩ của tác giả.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Một số câu văn, đoạn văn trực tiếp bộc lộ tình cảm, suy nghĩ của tác giả:
- “Mỗi lần về thăm, ngồi bên mâm cơm đạm bạc với dì, tôi chợt nghĩ nếu ngày đó dì đi bước nữa thì liệu bây giờ dì có được hưởng hạnh phúc không.”
- “Những ngày này, dì tôi, bà Lê Thị Thỏa, một trong bao người phụ nữ bình dị đã đi qua chiến tranh, năm nay tròn 80 tuổi, đang ngồi một mình đợi Tết ở ngôi nhà gần cầu Vĩnh Phú thuộc thị trấn Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Nguyện cầu hồn thiêng những người đã ngã xuống độ trì cho dì bình an, trường thọ.”
→ Câu văn, đoạn văn thể hiện sự đồng cảm xót thương của nhân vật “tôi” khi chứng kiến cuộc sống cô đơn, lẻ bóng của dì Bảy. Cả cuộc đời của dì là sự chờ đợi trong khắc khoải, hi vọng bồn chồn. Người cháu hi vọng cuộc đời của dì sẽ bình an, trường thọ.
Một số câu văn:
- “Mỗi lần về thăm, ngồi bên mâm cơm đạm bạc với dì, tôi chợt nghĩ nếu ngày đó dì đi bước nữa thì liệu bây giờ dì có được hưởng hạnh phúc không.”
- “Những ngày này, dì tôi, bà Lê Thị Thỏa, một trong bao người phụ nữ bình dị đã đi qua chiến tranh, năm nay tròn 80 tuổi, đang ngồi một mình đợi Tết ở ngôi nhà gần cầu Vĩnh Phú thuộc thị trấn Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Nguyện cầu hồn thiêng những người đã ngã xuống độ trì cho dì bình an, trường thọ.”
=> Bộc lộ sự đồng cảm, thương xót trước cảnh ngộ của người dì phải chờ đợi người chồng trong mòn mỏi.
- “Mỗi lần về thăm, ngồi bên mâm cơm đạm bạc với dì, tôi chợt nghĩ nếu ngày đó dì đi bước nữa thì liệu bây giờ dì có được hưởng hạnh phúc không.”
- “Những ngày này, dì tôi, bà Lê Thị Thỏa, một trong bao người phụ nữ bình dị đã đi qua chiến tranh, năm nay tròn 80 tuổi, đang ngồi một mình đợi Tết ở ngôi nhà gần cầu Vĩnh Phú thuộc thị trấn Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Nguyện cầu hồn thiêng những người đã ngã xuống độ trì cho dì bình an, trường thọ.”
→ Câu văn thể hiện sự xót thương vô cùng của nhân vật “tôi” khi chứng kiến cuộc sống cô đơn, lẻ lỏi của dì Bảy, cả cuộc đời của dì là sự chờ đợi trong khắc khoải, hi vọng bồn chồn.
CH cuối bài 5
Câu 5 (trang 61, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Bài tản văn cho người đọc thấy sự hi sinh thầm lặng mà lớn lao của những người phụ nữ trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Vấn đề ấy gợi cho em suy nghĩ gì khi sống trong hoà bình?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Bài tản văn cho người đọc thấy sự hi sinh thầm lặng mà lớn lao của những người phụ nữ trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Vấn đề ấy gợi cho em lòng xót thương và đồng cảm với những người phụ nữ thiệt thòi trong hoàn cảnh bom đạn vô tình. Đặt trong cuộc sống hòa bình hiện nay, em cảm thấy vô cùng may mắn vì được sống trong độc lập, tự do và đủ đầy no ấm. Được sống yên ấm như vậy, em càng biết ơn công lao của thế hệ cha anh đi trước đã hi sinh tuổi trẻ, thời gian, thậm chí cả mạng sống của mình để ra sức bảo vệ Tổ quốc. Em sẽ cố gắng học tập và rèn luyện thật chăm chỉ để góp phần xây dựng đất nước đẹp giàu, xứng đáng với công lao cha anh đã bảo vệ gìn giữ nước nhà.
Để được sống trong hòa bình, biết bao thế hệ con người Việt Nam đã phải đánh đổi bằng xương máu. Bởi vậy, cuộc sống hòa bình thật đáng trân trọng, cho nên chúng ta cần phải biết ơn những người đã hy sinh vì nền hòa bình, độc lập của tổ quốc.
Bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà kể về sự hi sinh thầm lặng mà cao cả của những người phụ nữ trong chiến tranh. Họ âm thầm chịu đựng, thủy chung tình nghĩa, họ góp phần rất lớn vào sự nghiệp độc lập của dân tộc. Chúng em những người may mắn khi được sinh ra khi nước nhà được độc lập, khi được sống trong sự đủ đầy hạnh phúc, sẽ luôn biết ơn công lao của những người mẹ, người vợ Việt Nam anh hùng. Chúng em, thế hệ tương lai sẽ dốc sức luyện rèn, học tập để góp phần xây dựng và phát triển đất nước xứng đáng với những công lao mà lớp người đi trước đã gây dựng.
CH cuối bài 6
Câu 6 (trang 61, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Có người nói: Dì Bảy trong bài tản văn giống như hình tượng hòn Vọng Phu ở các câu chuyện cổ. Ý kiến của em như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Em đồng tình với quan điểm dì Bảy trong bài tản văn giống như hình tượng hòn Vọng Phu ở các câu chuyện cổ. Vì qua câu chuyện, em thấy được ở dì sự chờ đợi, thương yêu, không quản khó nhọc hi sinh vun vén gia đình, thủy chung một lòng với người chồng nơi chiến trận. Dù biết chồng đã hi sinh, dì cũng không màng đoái hoài tới những lời dạm hỏi, một lòng chăm lo cho gia đình nhỏ, ngày ngày ngồi đợi trước hiên nhà, hoài vọng quá khứ đã đi qua.
Câu chuyện về hòn Vọng Phu khác so với câu chuyện của dì Bảy. Nhưng hình tượng đá Vọng Phu thường để chỉ hình ảnh người phụ nữ chờ đợi chồng, nên cách nói có thể coi là hợp lí.
Dì Bảy trong bài tản văn giống hình tượng hòn Vọng Phu vì ở dì là sự hi sinh, chờ đợi, thương yêu người chồng nơi chiến trận của mình. Dù biết chồng đã hi sinh dì vẫn ôm ấp lấy quá khứ ấy. Ở dì là sự hi sinh cao cả thầm lặng, đại diện của những người phụ nữ Việt Nam trong chiến tranh