Soạn bài Ôn tập phần văn học kì 2 - Ngắn gọn nhất — Không quảng cáo

Câu 1

Câu 1 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

- Vợ nhặt (Kim Lân):

+ Tác giả đã đặt nhân vật của mình vào bối cảnh nạn đói năm 1945.

+ Các nhân vật trong truyện đều là những người nông dân nghèo khổ, thậm chí là dân ngụ cư.

+ Giá trị nhân đạo của tác phẩm:

● Tố cáo sâu sắc tội ác của bọn thực dân, phát xít và tay sai vì chúng đã gây ra nạn đói khủng khiếp năm 1945.

● Trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của con người.

● Niềm tin của tác giả đặt vào những khát vọng bình dị mà chân chính những con người vẫn muốn sống, vẫn khát khao tình thương và sự gắn bó, việc nương tựa vào nhau đã cho họ niềm tin để sống.

- Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài):

+ Tô Hoài đã khắc họa rõ nét hình ảnh những kiếp người đau khổ trong xã hội cũ. Dù bị vùi dập tưởng chừng không thể nào ngẩng đầu lên được, hai người nô lệ Mị và A Phủ vẫn tiềm tàng một sức sống mãnh liệt.

+ Tô Hoài lựa chọn nhân vật là những người dân tộc Mông ở miền Tây Bắc

+ Giá trị nhân đạo:

● Sự cảm thông với số phận của những con người bất hạnh.

● Phát hiện, trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của con người, nhất là tình yêu tự do và sức sống tiềm tàng mãnh liệt của người dân miên núi.

● Phê phán sâu sắc bọn quan lại phong kiến miền núi, thể hiện thái độ căm giận trước những thế lực chà đạp con người.

Câu 2

Câu 2 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

a. Những khám phá, sáng tạo của Nguyễn Trung Thành trong Rừng xà nu.

- Chọn một loại cây rất gần gũi với đời sống của đồng bào Tây Nguyên và xây dựng hình ảnh ấy thành biểu tượng đẹp đẽ, đặc sắc, tiêu biểu cho sức sống mãnh liệt và ý chí kiên cường, bất khuất của đồng bào Tây Nguyên trong công cuộc chống Mĩ cứu nước - hình tượng rừng xà nu.

- Chọn cách thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước qua hình ảnh một tập thể nhân dân anh hùng, đó là dân làng Xô man.

- Chủ đề của truyện là chân lí của thời đại cách mạng: "Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo".

b. Những khám phá, sáng tạo của Nguyễn Thi trong Những đứa con trong gia đình.

- Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong tác phẩm được thể hiện sắc nét trong truyền thống anh dũng, đáng tự hào của một gia đình. Tiêu biểu cho ý tưởng đó của tác giả là hình ảnh hai chị em Chiến và Việt.

- Chọn một gia đình để viết truyện, ý tưởng của nhà văn chính là để nói lên sức mạnh của chủ nghĩa anh hùng cách mạng khi nó đã thấm sâu đến từng người dân, đặc biệt nó đầy ắp trong tim thế hệ trẻ.

- Nguyễn Thi đã xây dựng rất thành công kiểu nhân vật đánh Mĩ trong gia đình, đặc biệt là Chiến và Việt.

Câu 3

Câu 3 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Dàn bài:

- Định nghĩa tình huống truyện

- Tình huống truyện trong “Chiếc thuyền ngoài xa” được xây dựng qua việc phát hiện ra những nghịch lí của Phùng, một nghệ sĩ nhiếp ảnh săn tìm cái đẹp ở ngoài bãi biển và ở toà án huyện

– Ở ngoài bãi biển

+ Nghệ sĩ Phùng đã phát hiện ra một cảnh đẹp trời cho. Nhưng đằng sau cái vẻ đẹp ấy mới là sự thực của cuộc đời.

+ Trong toà án huyện là nghịch lí: người đàn bà hàng chài van xin để toà cho chị được sống cùng người chồng vũ phu.

- Ý nghĩa tình huống truyện: Không nên tách rời nghệ thuật với cuộc đời, cần phải rút ngắn khoảng cách giữa cuộc đời và nghệ thuật; nghệ sĩ không được nhìn cuộc đời bằng con mắt đơn giản, dễ dãi, phải có tấm lòng, có can đảm, và biết trăn trở về con người.

- Kết luận

+ Tình huống truyện là một thành công lớn của truyện ngắn nói chung và của tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” nói riêng.

+ Với tình huống truyện độc đáo sẽ tạo ra tài năng của tác giả.

Câu 4

Câu 4 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

* Ý nghĩa tư tưởng của đoạn trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ):

- Phê phán những lối sống cực đoan trong xã hội đương thời hoặc quá đề cao đời sống vật chất thành phàm tục hoặc quá đề cao đời sống tinh thần thành kẻ xa rời thực tế.

- Quan niệm của tác giả cuộc sống hạnh phúc là sự hài hòa giữa đời sống vật chất và đời sống tinh thần của con người.

- Phê phán lối sống giả tạo, sống nhờ, sống mượn. Lối sống ấy chỉ đem lại bi thảm cho bản thân và những người xung quanh. Hạnh phúc chỉ có được khi ta sống là chính mình.

- Thông cảm sâu sắc với bi kịch tinh thần của con người khi không được sống là chính mình.

- Con người phải luôn biết đấu tranh với nghịch cảnh, với chính mình, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.

Câu 5

* Ý nghĩa tư tưởng:

– Khẳng định sức mạnh tiềm ẩn và những cống hiến của nhân dân Nga trong sự nghiệp bảo vệ xây dựng tổ quốc  và tin tưởng vào tính cách Nga kiên cường và nhân hậu. Đồng cảm trước vô vàn khó khăn trở ngại mà con người phải vượt qua trên con đường vươn tới tương lai và hạnh phúc.

* Đặc sắc nghệ thuật:

– Tác phẩm được kể theo ngôi thứ nhất, kết cấu theo trình tự thời gian. Truyện viết theo kiểu truyện lồng trong truyện. Tác phẩm có hai người kể chuyện: Người kể chuyện – tác giả và người kể chuyện – nhân vật;

- Sô- lô- khốp tạo được nhiều tình huống nghệ thuật đặc sắc để thử thách, khám phá chiều sâu tính cách Nga, con người Nga.

Câu 6

Câu 6 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

- Thuốc đề cập đến một vấn đề đó là sự u mê, đớn hèn, mông muội về chính trị xã hội của quần chúng và bi kịch không được hiểu, không được ủng hộ của những người cách mạng tiên phong.

- Nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm

+ Khắc họa các hình ảnh, nhân vật: tác giả triển khai nhiều điểm nhìn về phía nhân vật Hạ Du, nhân vật Hạ Du được miêu tả gián tiếp qua suy tư, lời đối thoại của nhiều nhân vật.

+ Về nghệ thuật trần thuật: truyện được kể theo ngôi thứ ba. Thuốc là tác phẩm hiện thực phê phán nhưng lại có yếu tố lãng mạn tích cực

Câu 7

Câu 7 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

* Ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích “Ông già và biển cả”:

- Nghĩa bề nổi: cuộc đánh bắt con cá kiếm của lão Xan-ti-a-gô đơn độc.

- Nghĩa biểu tượng:

+ Vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ của con người để biến ước mơ thành hiện thực.

+ Hành trình chinh phục tự nhiên của con người

+ Việc câu cá cũng giống như quá trình sáng tác văn chương, đầy khó khăn gian khổ.