Soạn bài Thực hành đọc: Khúc đồng quê SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức
Phân tích giọng điệu của người trần thuật xưng “ tôi” và mạch liên kết các sự kiện Chú ý đến sức gợi của những chi tiết dệt nên “ khúc đồng quê” của kí ức.
Câu 1
Trả lời Câu hỏi 1 trang 124 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Phân tích giọng điệu của người trần thuật xưng “ tôi” và mạch liên kết các sự kiện
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Giọng điệu của người trần thuật xưng "tôi":
+ Giọng điệu nhẹ nhàng, tha thiết: Thể hiện tình cảm sâu lắng, yêu mến quê hương của người con xa quê.
+ Giọng điệu vui tươi, hồn nhiên: Phản ánh tâm hồn trong sáng, yêu đời của cô bé.
+ Giọng điệu trầm lắng, suy tư: Bộc lộ nỗi nhớ quê da diết, mong muốn được trở về quê hương.
+ Giọng điệu trữ tình: Tạo cảm xúc sâu lắng, lay động lòng người.
-Mạch liên kết các sự kiện:
+ Mạch liên kết theo trình tự thời gian: Từ cảnh mưa quê đến hình ảnh quê hương trong tâm trí người con xa quê, rồi kết thúc bằng niềm mong mỏi được trở về quê hương.
+ Mạch liên kết theo chủ đề: Các hình ảnh, sự việc được liên kết với nhau bởi chủ đề chung: tình yêu quê hương.
+ Mạch liên kết theo logic: Các ý được sắp xếp hợp lý, chặt chẽ, tạo nên một bài văn mạch lạc, rõ ràng.
-Biện pháp nghệ thuật:
+ Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, ẩn dụ: Giúp cho bài văn thêm sinh động, giàu sức gợi cảm.
+ Sử dụng từ ngữ giàu sức biểu cảm: Thể hiện tình cảm sâu lắng, yêu mến quê hương của người con xa quê.
+ Sử dụng các câu thơ ngắn, nhịp thơ linh hoạt: Tạo cảm giác nhẹ nhàng, tha thiết, dễ đi vào lòng người.
-Nhận xét:
+ Bài văn "Khúc đồng quê" đã sử dụng thành công các biện pháp nghệ thuật để thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng của người con xa quê.
+ Giọng điệu nhẹ nhàng, tha thiết cùng mạch liên kết chặt chẽ, logic đã giúp bài văn tạo được ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
- Sử dụng giọng điệu trần thuật: Tác giả lựa chọn việc sử dụng ngôi kể thứ nhất để chia sẻ những trải nghiệm, cảm xúc cá nhân, tạo nên sự gần gũi và thân thuộc với độc giả.
- Triển khai mạch liên kết các sự kiện theo dòng hồi tưởng: Tác giả tái hiện lại những kí ức và trải nghiệm từ quá khứ, phác họa hình ảnh về những ngày tháng tuổi trẻ tại quê hương thông qua việc kể lại những sự kiện và suy nghĩ trong sáng của mình.
Câu 2
Trả lời Câu hỏi 2 trang 124 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Chú ý đến sức gợi của những chi tiết dệt nên “ khúc đồng quê” của kí ức.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Những chi tiết gợi nhớ về không gian đồng quê:
+ Tiếng mưa: "Mưa rơi tí tách trên mái nhà", "mưa giăng giăng trên mái ngói", "mưa rào rào trên sân gạch".
+ Hình ảnh cây đa: "Cây đa bần bật tiếng kêu", "Lá đa xòe rộng như những chiếc ô che đầu", "Đàn cò trắng bay lả lơi trên cành đa".
+ Con đường làng: "Con đường làng quanh co, uốn lượn", "Bên đường cỏ mọc xanh rì", "Trên đường những chú trâu nhởn nhơ gặm cỏ".
+ Cánh đồng lúa: "Cánh đồng lúa xanh mướt", "Lúa chín vàng óng ả", "Hương lúa thơm lừng".
+ Âm thanh làng quê: "Tiếng gà gáy vang vang", "Tiếng chó sủa ồn ào", "Tiếng chim hót líu lo".
-Những chi tiết gợi nhớ về con người và cuộc sống đồng quê:
+ Hình ảnh người nông dân: "Bác nông dân đội nón quai thao, vác cày trên vai", "Bà nông dân cặm cụi làm việc trên đồng ruộng", "Đàn trẻ con nô đùa trên con đường làng".
+ Lễ hội làng quê: "Lễ hội làng quê rộn ràng náo nhiệt", "Mọi người vui vẻ tham gia các trò chơi dân gian", "Tiếng cười nói vang vọng khắp nơi".
+ Món ăn đồng quê: "Bánh chưng dẻo thơm", "Bánh tét béo ngậy", "Rau lang luộc chấm kho quẹt".
-Sức gợi của những chi tiết:
+ Khơi gợi ký ức về quê hương: Những chi tiết quen thuộc, bình dị trong bài thơ đã khơi gợi ký ức về quê hương của người con xa quê.
+ Gợi tả không gian đồng quê sinh động: Nhờ những chi tiết cụ thể, sinh động, tác giả đã vẽ nên một bức tranh quê hương đẹp đẽ, thơ mộng.
Gợi tả cuộc sống đồng quê thanh bình, giản dị: Hình ảnh con người và cuộc sống đồng quê được miêu tả một cách chân thực, gần gũi, tạo cảm giác ấm áp, thân thương.
+ Gợi lên tình yêu quê hương tha thiết: Qua những chi tiết gợi nhớ, tác giả đã thể hiện tình yêu quê hương tha thiết, sâu nặng của mình.
-Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ:
+ Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc: Ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ là ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống hàng ngày.
+ Hình ảnh thơ sinh động: Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, ẩn dụ, giúp cho bài thơ thêm sinh động, giàu sức gợi cảm.
+ Nhịp thơ linh hoạt: Nhịp thơ linh hoạt, tạo cảm giác nhẹ nhàng, tha thiết, dễ đi vào lòng người.
- Kết luận: "Khúc đồng quê" là một bài thơ hay, thể hiện tình yêu quê hương tha thiết, sâu nặng của tác giả. Bài thơ sử dụng những chi tiết gợi nhớ quen thuộc, bình dị cùng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, đã tạo nên sức gợi cảm đặc biệt, lay động lòng người.
Đoạn văn mô tả về sự gắn bó mạnh mẽ của nhân vật với quê hương thông qua những hình ảnh và kí ức tuổi thơ. Từ dòng sông, cánh đồng, mái nhà, đến hình ảnh của người mẹ, tác giả tái hiện lại một không gian quê thanh bình và yên tĩnh. Những kỷ niệm về tuổi trẻ và những cảm xúc gần gũi đó đã tạo nên một "khúc đồng quê" đẹp đẽ trong ký ức của nhân vật.
Câu 3
Trả lời Câu hỏi 3 trang 124 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Hiểu được giá trị, ý nghĩa của văn chương trong việc làm giàu nội tâm, nuôi dưỡng tâm hồn không gian tinh thần riêng ở mỗi con người.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Hiểu được giá trị, ý nghĩa của văn chương trong việc làm giàu nội tâm, nuôi dưỡng tâm hồn không gian tinh thần riêng ở mỗi con người. Văn chương từ lâu đã được xem như một món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống con người. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc làm giàu nội tâm, nuôi dưỡng tâm hồn và tạo nên không gian tinh thần riêng cho mỗi cá nhân.
-Làm giàu nội tâm:
+ Mở rộng thế giới quan, hiểu biết: Văn chương giúp ta tiếp cận với những nền văn hóa khác nhau, những vùng đất mới, những con người mới, từ đó mở rộng tầm nhìn, hiểu biết về thế giới xung quanh.
+ Bồi dưỡng tình cảm: Văn chương giúp ta cảm nhận được những cung bậc cảm xúc phong phú của con người, từ đó bồi dưỡng tình yêu thương, lòng nhân ái, sự đồng cảm,...
+ Rèn luyện tư duy: Văn chương giúp ta rèn luyện khả năng tư duy logic, sáng tạo, khả năng phân tích, đánh giá vấn đề một cách khách quan.
+ Nâng cao nhận thức: Văn chương giúp ta nhận thức rõ hơn về bản thân, về xã hội, về cuộc sống, từ đó có những hành động đúng đắn, phù hợp.
-Nuôi dưỡng tâm hồn:
+ Tạo nên vẻ đẹp tâm hồn: Văn chương giúp ta bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp như lòng nhân ái, lòng dũng cảm, tinh thần trách nhiệm,... từ đó tạo nên vẻ đẹp tâm hồn cho mỗi con người.
+ Thanh lọc tâm hồn: Văn chương giúp ta giải tỏa những muộn phiền, lo âu, giúp tâm hồn trở nên thanh thản, nhẹ nhàng.
+ Nuôi dưỡng ước mơ: Văn chương giúp ta nuôi dưỡng những ước mơ, hoài bão tốt đẹp, từ đó có động lực để phấn đấu trong cuộc sống.
+ Tạo nên bản sắc riêng: Văn chương giúp ta định hình nhân cách, tạo nên bản sắc riêng cho mỗi con người.
+ Tạo nên không gian tinh thần riêng:
+ Nơi để trút bầu tâm sự: Văn chương là nơi để ta trút bầu tâm sự, chia sẻ những suy nghĩ, cảm xúc của mình với người khác.
+ Nơi tìm kiếm sự đồng cảm: Văn chương giúp ta tìm kiếm sự đồng cảm, chia sẻ từ những người khác.
+ Nơi để tìm kiếm niềm vui, sự an ủi: Văn chương giúp ta tìm kiếm niềm vui, sự an ủi trong những lúc khó khăn, buồn tủi.
+ Nơi để khám phá bản thân: Văn chương giúp ta khám phá bản thân, hiểu rõ hơn về chính mình.
-Kết luận: Văn chương đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc làm giàu nội tâm, nuôi dưỡng tâm hồn và tạo nên không gian tinh thần riêng cho mỗi con người. Mỗi người cần dành thời gian để đọc sách, tiếp cận với văn chương để bồi dưỡng tâm hồn, hoàn thiện bản thân và có một cuộc sống ý nghĩa.
Từ đoạn trích, ta nhận thấy văn chương đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần làm sạch và bảo tồn những giá trị tốt đẹp của cuộc sống. Như Thạch Lam đã một lần nói, văn chương không chỉ là phương tiện để truyền đạt thông tin mà còn là công cụ để tố cáo và thay đổi thế giới. Thông qua ngôn từ, văn chương phản ánh sự đa dạng và phong phú của cuộc sống, đồng thời ghi lại những dấu vết quan trọng của lịch sử và văn hóa. Nó cũng dạy cho chúng ta cách quý trọng những giá trị gần gũi như quê hương, gia đình và đồng thời khơi dậy sức sáng tạo, ước mơ. Văn chương không chỉ mở ra một tương lai tươi sáng mà còn làm giàu tâm hồn, tạo sự ấm áp và hướng con người đến những mục tiêu cao cả. Với con người, văn chương không chỉ là một phương tiện giải trí mà còn là một người bạn đồng hành, giúp họ làm sạch tâm hồn và tăng cao giá trị của cuộc sống.