Soạn bài Việt Nam quê hương ta SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo chi tiết
Soạn bài Việt Nam quê hương ta chi tiết Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo với đầy đủ lời giải tất cả các câu hỏi và bài tập phần Chuẩn bị đọc, Trải nghiệm cùng văn bản, Suy ngẫm và phản hồi
Nội dung chính
| Nhà thơ đã ca ngợi vẻ đẹp giản dị, mộc mạc của thiên nhiên, con người Việt Nam, qua đó thể hiện tình yêu thương, sự gắn bó sâu sắc của tác giả đối với quê hương đất nước. |
Chuẩn bị đọc 1
Câu 1 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Nếu chọn một hình ảnh làm biểu tượng cho Việt Nam, em sẽ chọn hình ảnh nào? Vì sao?
Phương pháp giải:
Em chọn một hình ảnh em thấy phù hợp (bông sen, Bác Hồ, ruộng lúa…) và trình bày suy nghĩ của mình.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Em tùy chọn những hình ảnh mà mình cho là phù hợp và giải thích lí do chọn lựa.
- Ví dụ: Em chọn hình ảnh bông hoa sen vì đây là loài hoa nổi bật của Việt Nam với sự giản dị, thanh tao và “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” giống như phẩm chất con người Việt Nam vậy.
- Nếu chọn hình ảnh làm biểu tượng cho Việt Nam, em sẽ chọn cảnh đẹp Hồ Gươm.
Vì hình ảnh Hồ Gươm nằm giữa thủ đô Hà Nội với làn nước xanh biếc, gắn với câu chuyện kể về truyền thuyết đầy ý nghĩa lịch sử.
- Nếu chọn một hình ảnh làm biểu tượng cho Việt Nam, em sẽ chọn hình ảnh: cây tre.
- Nguyên nhân: Cây tre là người bạn thân thiết lâu đời của nông dân và nhân dân Việt Nam . Tre mang những phẩm chất của con người Việt Nam: gan góc, kiên cường, cần cù, đoàn kết. Không chỉ vậy, tre còn giúp đỡ con người Việt Nam trong lao động, sản xuất, chiến đấu…
Chuẩn bị đọc 2
Câu 2 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Em biết bài thơ hoặc bài hát nào về quê hương?
Phương pháp giải:
Em dựa vào kiến thức mình đã biết hoặc sưu tầm trên sách vở, internet.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
* Bài hát:
- Hãy đến với con người Việt Nam - Xuân Nghĩa
- Quê hương Việt Nam – Anh Khang
- Xinh tươi Việt Nam – Nguyễn Hồng Thuận
* Bài thơ:
- Quê Hương - Đỗ Trung Quân
- Việt Nam Quê Hương Ta - Nguyễn Đình Thi
- Quê Hương - Tế Hanh
- Bài hát về quê hương:
+ “Bay qua Biển Đông” (nhạc sĩ: Lê Việt Khánh)
+ “Hãy đến với con người Việt Nam” (sáng tác: Xuân Nghĩa)
+ “Hello Vietnam’ (Phạm Quỳnh Anh)
+ “Việt Nam ơi” (Minh Beta)
- Bài thơ về quê hương:
+ “Quê Hương” - Tác giả: Đỗ Trung Quân
+ “Việt Nam quê hương ta” - Tác giả: Nguyễn Đình Thi
+ “Quê hương” - Tác giả: Tế Hanh
Bài thơ: Quê hương (Đỗ Trung Quân), Nhớ con sông quê hương (Tế Hanh), Quê hương (Giang Nam)...
Bài hát: Quê hương (Anh Thơ, Trọng Tấn), Thăm quê em (Anh Thơ, Trọng Tấn), Mưa trên quê hương (Hiền Thục), Mơ quê (Anh Thơ)…
Trải nghiệm cùng VB 1
Câu 1 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tám dòng thơ này giúp em hình dung gì về phong cảnh và con người Việt Nam?
Phương pháp giải:
Hình dung những khung cảnh mà bài thơ miêu tả và những phẩm chất của con người mà 8 dòng thơ ấy đề cập.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tám dòng thơ này giúp em hình dung:
- Phong cảnh Việt Nam là phong cảnh bình dị, gần gũi, thân quen nhưng cũng không kém phần trù phú.
- Con người Việt Nam là những con người cần cù trong sản xuất; gan dạ, anh hùng trong chiến đấu. Và họ cũng chịu nhiều thương đau, trải qua bao cuộc chiến tranh ác liệt và những mất mát hi sinh nhưng vẫn sáng ngời những phẩm chất đẹp đẽ.
- Tám dòng thơ này đã gợi cho em hình dung đến phong cảnh đất nước hữu tình có những cánh đồng lúa trải dài thẳng cánh cò bay, những dãy núi bồng bềnh trong mây.
- Đất nước Việt Nam còn có những những người dân bao đời nay cần cù, chịu khó, vất vả một nắng hai sương trên đồng ruộng. Họ cũng chịu nhiều thương đau, trải qua bao cuộc chiến tranh ác liệt và những mất mát hi sinh.
Tám dòng thơ đầu tiên giúp hình dung về phong cảnh và con người Việt Nam:
- Phong cảnh rộng lớn, hùng vĩ nhưng cũng rất nên thơ, trữ tình.
- Con người Việt Nam: vất vả, cần cù nhưng vẫn giữ phẩm chất tốt đẹp.
Trải nghiệm cùng VB 2
Câu 2 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Những dòng thơ này gợi cho em nghĩ đến đặc điểm nào của truyền thống dân tộc?
Phương pháp giải:
Dân tộc ta có rất nhiều truyền thống cao đẹp và đáng tự hào. Em đọc lại các dòng thơ và liệt kê những truyền thống đó.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Những câu thơ này gợi cho em nghĩ đến truyền thống anh hùng, anh dũng trong đấu tranh của nhân dân. Những người dân lành khi kẻ thù xâm lăng, họ sẵn sàng vùng lên chiến đấu để bảo vệ đất nước.
Những dòng thơ tiếp theo gợi đến truyền thống đánh giặc bảo vệ đất nước. Từ bao đời nay, dân tộc Việt Nam đã phải đối mặt với những kẻ thù xâm lược. Nhưng trong hoàn cảnh đó, nhân dân ta vẫn kiên cường, đoàn kết đấu tranh chống lại kẻ thù. Nhiều anh hùng đã đứng lên lãnh đạo nhân dân bảo vệ đất nước.
Những dòng thơ đã gợi cho em truyền thống yêu nước và truyền thống đoàn kết chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Từ bao đời nay, chúng ta không ít lần phải đối mặt với những kẻ thù xâm lăng lớn mạnh. Khi đó, người dân Việt Nam chân chất buộc phải cầm vũ khí lên, đoàn kết lại, chiến đấu đến hơi thở cuối cùng vì tổ quốc. Rồi khi hòa bình trở lại, họ lại trở về với đồng ruộng, cái cuốc, cái cày, trở về với cuộc sống bình dị, mộc mạc.
Suy ngẫm và phản hồi 1
Câu 1 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Em hãy chỉ ra cách gieo vần và ngắt nhịp của bốn dòng thơ đầu.
Phương pháp giải:
Em soát lại và tìm những từ ngữ vần với nhau, từ đó rút ra cách gieo vần và ngắt nhịp.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Cách gieo vần của 4 câu thơ đầu: ơi-trời; hơn-rờn-sơn
- Cách ngắt nhịp: câu 1 và câu 3 nhịp 2/2/2, câu 2 và câu 4 nhịp 2/2/2/2
- Cách gieo vần của bốn dòng thơ đầu:
- Từ thứ 6 câu 1 hiệp vần với từ thứ 6 câu 2 (ơi - trời)
- Từ thứ 8 của câu 2 hiệp vần với từ thứ 6 của câu 3 (hơn - rờn)
- Từ thứ 6 của câu 3 hiệp vần với từ thứ 6 của câu 4 (rờn - Sơn)
- Cách ngắt nhịp của bốn dòng thơ đầu:
- Câu 1 và câu 3: ngắt nhịp 2/2/2
- Câu 2 và câu 4: ngắt nhịp 2/2/2/2
Suy ngẫm và phản hồi 2
Câu 2 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Trong văn bản tác giả tập trung miêu tả những hình ảnh nào tiêu biểu của con người Việt Nam và nói đến những vẻ đẹp nào của quê hương?
Phương pháp giải:
Xem văn bản và liệt kê hai ý :
- Hình ảnh con người Việt Nam (các phẩm chất của con người)
- Vẻ đẹp quê hương.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Hình ảnh tiêu biểu của con người Việt Nam: những người lao động cần cù, chịu khó, những truyền thống đấu tranh bất khuất của ông cha, những tấm lòng chung thuỷ, sự tài hoa của người dân đất Việt.
- Vẻ đẹp của quê hương: cánh đồng lúa, cánh cò, núi đồi, dãy núi bao la, mênh mông. Là những vùng thiên nhiên trù phú, đẹp tươi và che chắn cho con người Việt Nam từ bao đời.
- Trong văn bản, tác giả đã nhắc đến những hình ảnh tiêu biểu của quê hương: cánh đồng lúa, cánh cò, núi đồi.
- Từ đó tác giả đã nói đến những vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp cảu thiên nhiên, của những người lao động cần cù, chịu khó, của truyền thống đấu tranh bất khuất, của lòng chung thuỷ, sự tài hoa.
- Những hình ảnh tiêu biểu cho:
- Đất nước Việt Nam: biển lúa, cánh cò, đỉnh Trường Sơn, hoa thơm quả ngọt, đất nắng chan hòa...
- Con người Việt Nam: áo nâu nhuộm bùn, anh hùng, mắt đen long lanh, tấm tình thủy chung...
- Những vẻ đẹp của quê hương:
- Vẻ đẹp thiên nhiên, cây cỏ, khí hậu
- Vẻ đẹp con người: chăm chỉ, cần cù, dũng cảm, kiên cường, thủy chung
Suy ngẫm và phản hồi 3
Câu 3 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tìm và nêu tác dụng của những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ đặc sắc mà tác giả sử dụng để miêu tả cảnh sắc quê hương trong bốn dòng thơ đầu.
Phương pháp giải:
Đọc 4 dòng thơ đầu và liệt kê ra các điểm trên, nhớ lại các biện pháp tu từ em đã học.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Các biện pháp tu từ trong đoạn thơ đầu:
+ Nhân hoá: Việt Nam đất nước ta ơi
+ So sánh không ngang bằng: Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
+ Liệt kê: biển lúa, cánh cò, mây mờ
=> Tác dụng: khiến cho hình ảnh đất nước trở nên gần gũi, thân quen, làm tăng mức độ của đất trời Việt Nam không đâu sánh bằng. Từ đó toát lên vẻ đẹp của quê hương đất nước.
- Các biện pháp tu từ:
+ Biện pháp tu từ nhân hoá: “Việt Nam đất nước ta ơi”
+ Biện pháp tu từ so sánh: “Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn”
- Từ ngữ đặc sắc: từ láy mênh mông, rập rờn → Khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên rộng lớn, với những cánh cò bay lượn trên bầu ruộng lúa.
- Biện pháp tu từ:
- Biện pháp nhân hóa: gọi đất nước Việt Nam như một người bạn ("Việt Nam đất nước ta ơi")
- Biện pháp so sánh: "biển lúa" - "đâu trời" (hình ảnh nào có thể đẹp hơn biển lúa)
→ Khẳng định vẻ đẹp thiên nhiên đất nước Việt Nam, tạo sự gần gũi, thân thiết giữa thiên nhiên và con người.
Suy ngẫm và phản hồi 4
Câu 4 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tìm và nêu tác dụng của hình ảnh, từ ngữ đặc sắc được dùng để khắc hoạ vẻ đẹp của con người Việt Nam trong đoạn thơ còn lại.
Phương pháp giải:
Trước tiên, em tìm từ ngữ về con người Việt Nam sau đó nêu lên tác dụng của những hình ảnh đó.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Những vẻ đẹp của con người Việt Nam đã được khắc hoạ trong đoạn thơ đó là:
- Sự vất vả, cần cù trong lao động: vất vả in sâu, áo nâu nhuộm bùn.
- Sự anh hùng, mạnh mẽ, kiên cường trong chiến đấu (chịu nhiều đau thương, chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên, đạp quân thù xuống đất đen) nhưng khi trở về cuộc sống đời thường lại hiền lành, chịu thương chịu khó (súng gươm vứt bỏ lại hiền hơn xưa).
- Sự thuỷ chung, khéo léo, chăm chỉ: yêu ai yêu trọn tấm lòng thuỷ chung, tay người như có phép tiên, trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ.
- Những vẻ đẹp của con người Việt Nam đã được khắc hoạ trong đoạn thơ đó là:
+ Sự vất vả, cần cù trong lao động: “vất vả in sâu”, “áo nâu nhuộm bùn”.
+ Sự anh hùng, mạnh mẽ, kiên cường trong chiến đấu: “chịu nhiều đau thương”, “chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên”, “Đạp quân thù xuống đất đen”
+ Sự hiền lành, chịu thương chịu khó khi trở về cuộc sống đời thường lại: “Súng gươm vứt bỏ lại hiền hơn xưa”.
+ Sự thuỷ chung, khéo léo, chăm chỉ: “Yêu ai yêu trọn tấm lòng thuỷ chung”, “Tay người như có phép tiên”, “Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ”.
Những vẻ đẹp của con người Việt Nam trong đoạn thơ còn lại, được khắc họa qua các hình ảnh, từ ngữ sau:
- "vất vả in sâu", "áo nâu nhuộm bùn": khắc họa công việc lao động vất vả và sự cần cù, chăm chỉ, vượt lên khó khăn của con người Việt Nam
- “chịu nhiều đau thương”, “chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên”, “đạp quân thù xuống đất đen”: khắc họa sự mạnh mẽ, kiên cường, quyết tâm mãnh liệt để chống lại kẻ thù, bảo vệ quê hương, đất nước
- “Súng gươm vứt bỏ lại hiền hơn xưa": nhấn mạnh sự lương thiện, hiền lành, chân chất của người dân Việt, họ chiến đấu mạnh mẽ, tiêu diệt kẻ địch là do hoàn cảnh dồn vào con đường đó
- “Yêu ai yêu trọn tấm lòng thuỷ chung”, “Tay người như có phép tiên”, “Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ”: khắc họa sự khéo léo, tỉ mỉ, sáng tạo cùng tấm lòng thủy chung, son sắt của người dân Việt
Suy ngẫm và phản hồi 5
Câu 5 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước được thể hiện như thế nào trong văn bản? Hãy chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh thể hiện trực tiếp tình cảm ấy.
Phương pháp giải:
Em liệt kê những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm của tác giả trong văn bản này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tình cảm của tác giả trong văn bản :
+ Sự tự hào về đất nước, quê hương qua những khung cảnh thiên nhiên và văn hoá, con người như (mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn, Quê hương biết mấy thân yêu).
+ Sự đồng cảm với những vất vả, hi sinh của người dân (bao nhiêu đời đã chịu nhiều đau thương, mặt người vất vả in sâu).
=> Qua đó thể hiện tình cảm yêu mến, quý trọng và tự hào đối với dân tộc và những gì mà cha ông đã dựng xây cho Tổ quốc.
- Tác giả đã thể hiện sự tự hào về đất nước, quê hương qua những khung cảnh thiên nhiên và văn hoá, con người như
(“Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn”, “Quê hương biết mấy thân yêu”),
Đồng thời, thể hiện sự đồng cảm với những vất vả, hi sinh của người dân
Qua đó thể hiện tình cảm yêu mến, quý trọng với dân tộc.
- Tình cảm của tác giả dành cho quê hương, đất nước: sự yêu thương, tự hào về vẻ đẹp thiên nhiên, những chiến tích lịch sử hào hùng, cùng sự đồng cảm, quý trọng những phẩm chất cao quý, những hi sinh, mất mát mà người dân Việt đã trải qua.
- “Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn”
- “Quê hương biết mấy thân yêu"
- “Bao nhiêu đời đã chịu nhiều đau thương"
- “Mặt người vất vả in sâu”
Suy ngẫm và phản hồi 6
Câu 6 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Văn bản gợi cho em suy nghĩ và cảm xúc gì về con người và cảnh sắc quê hương?
Phương pháp giải:
Nêu cảm xúc của riêng mình khi đọc văn bản này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Văn bản đã gợi cho em về một đất nước Việt Nam với rất nhiều cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng, giàu sức sống và những con người cần cù, chịu khó trong lao động, anh hùng, kiên cường trong chiến đấu và hiền lành, chăm chỉ, thuỷ chung trong cuộc sống đời thường.
Văn bản đã gợi cho em về một đất nước Việt Nam với rất nhiều cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng, giàu sức sống và những con người cần cù, chịu khó trong lao động, anh hùng, kiên cường trong chiến đấu và hiền lành, chăm chỉ, thuỷ chung trong cuộc sống đời thường.
Văn bản gợi cho em tình yêu dành cho quê hương và con người Việt Nam. Đó là sự yêu thích dành cho những khung cảnh thiên nhiên kì vĩ. Là sự trân trọng, cảm phục những con người luôn kiên cường, thủy chung, chân chất và dũng cảm trước bao sóng gió, khó khăn. Là lòng tự hào với những chiến công hào hùng của dân tộc ta trước mọi kẻ thù đáng sợ. Tất cả, được gói gọn trong hai chữ thiêng liêng "Việt Nam".