Soạn bài Yên Tử, núi thiêng SGK Ngữ văn 9 tập 2 Kết nối tri thức
Khi tham quan hay du lịch, em có thường tìm hiểu trước về nơi sắp đến không? Nếu có, loại tài liệu em quan tâm tìm đọc, xem, nghe là gì?
Nội dung chính
|
- Cung cấp thông tin cho người đọc về núi thiêng Yên Tử - trung tâm Phật giáo Trúc Lâm có vai trò quan trọng đối với Phật giáo Việt Nam. Ngoài ra còn mang đến vẻ đẹp thiên nhiên, khẳng định Yên Tử là nơi linh khí hội tụ. - Qua đó, tác giả đã khơi gợi trong lòng người đọc niềm khao khát được đặt chân đến Yên Tử để tận mắt chiêm ngưỡng cảnh đẹp thiên nhiên, khám phá những giá trị lịch sử, văn hóa và trải nghiệm không gian tâm linh thanh tịnh nơi đây. |
Trước khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 91 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Khi tham quan hay du lịch, em có thường tìm hiểu trước về nơi sắp đến không? Nếu có, loại tài liệu em quan tâm tìm đọc, xem, nghe là gì?
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết cá nhân để chia sẻ
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Trước khi đi tham quan hoặc đi du lịch một nơi mới, em thường sẽ tìm hiểu trước.
- Em tìm kiếm trên mạng những bài viết và hình ảnh về nơi này.
Có, em thường tìm hiểu trước về nơi sắp đến khi đi tham quan hay du lịch. Loại tài liệu em quan tâm tìm đọc, xem, nghe khi tìm hiểu về nơi sắp đến bao gồm:
- Bài viết trên báo chí: Cung cấp thông tin về các sự kiện, lễ hội, hoạt động văn hóa đang diễn ra tại địa điểm du lịch.
- Video giới thiệu về địa điểm du lịch: Giúp em có cái nhìn trực quan hơn về địa điểm sắp đến.
Trước khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 91 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Kể tên một số danh lam thắng cảnh có di tích lịch sử mà em đã đến hoặc đã biết.
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết cá nhân để chia sẻ.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Một số danh lam thắng cảnh có di tích lịch sử:
+ Chùa Hương
+ Lăng Bác
+ Chùa Một Cột
+ Chùa Thầy
…
Một số danh lam thắng cảnh có di tích lịch sử mà em đã đến hoặc đã biết:
- Hồ Hoàn Kiếm - Hà Nội
- Ngã Ba Đồng Lộc - Hà Tĩnh
- Phố cổ Hội An - Quảng Nam
Đọc văn bản 1
Trả lời Câu hỏi 1 Đọc văn bản trang 91 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Tác giả nêu cảm nhận và đánh giá khái quát về đối tượng được giới thiệu như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn đầu tiên để chỉ ra cảm nhận và đánh giá khái quát.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Từ xưa cảnh núi rừng Yên Tử đã nổi tiếng là một nơi ngoạn mục.
Tác giả sử dụng những hình ảnh miêu tả đầy ấn tượng như "những cánh cung núi trùng điệp", "khu Đông Bắc mênh mông", "cao 1 068 m", "vút lên chon von" để vẽ nên bức tranh hùng vĩ của ngọn núi Yên Tử. Với cách giới thiệu như vậy, tác giả đã giúp người đọc có thể hình dung được một cách rõ ràng và sinh động về ngọn núi Yên Tử, đồng thời khơi gợi trong lòng họ niềm hứng thú muốn khám phá nơi đây.
Đọc văn bản 2
Trả lời Câu hỏi 2 Đọc văn bản trang 92 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Người viết cho biết điều gì về tọa độ không gian của núi thiêng Yên Tử?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn tiếp theo để đưa ra thông tin về tọa độ không gian.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Yên Tử ngày nay thuộc thành phố Uông Bí, cách trung tâm thành phố 14 km về phía Tây Bắc...
Người viết cho biết:
Núi Yên Tử thuộc thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.
Nằm cách trung tâm thành phố Uông Bí 14 km về phía tây bắc.
Cách Hòn Gai 40 km theo trục đường 18A.
=> Với những thông tin trên, du khách có thể dễ dàng xác định vị trí và lên kế hoạch cho chuyến đi của mình đến núi Yên Tử.
Đọc văn bản 3
Trả lời Câu hỏi 3 Đọc văn bản trang 92 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Vẻ đẹp của lối vào Yên Tử đã được miêu tả bằng những chi tiết, hình ảnh nào?
Phương pháp giải:
Đọc đoạn văn tiếp theo để đưa ra những chi tiết hình ảnh miêu tả vẻ đẹp của lối vào Yên Tử.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Những khu vườn xum xuê cây ăn quả: vải, nhãn, mận, đào...Suối Giải Oan trong veo chảy ngoằn ngoèo trong thung lũng, trên nền đá cuội và sỏi trắng...
Những hình ảnh, chi tiết:
- Thung lũng dài và hẹp, giới hạn bởi ngọn núi Cánh Gà ở phía Nam, Bảo Đài ở phía bắc, thoạt trông như những thành quách cổ xưa.
- Những khu vườn xum xuê cây ăn quả: vải, nhãn, mận, đào, mùa nào thức ấy, những mảnh ruộng mía thân tím thẳng tắp, nối tiếp hai bên đường.
- Suối Giải Oan trong veo, chảy ngoằn ngoèo trong thung lũng, trên nền "đá cuội và sỏi trắng, cắt con đường từ Lán Tháp vào Yên Tử 9 đoạn, khiến du khách ngỡ là 9 con suối khác nhau.
- Hai bên bờ suối, hoa dành và hoa bướm vàng rộm. Đây đó có những khóm hoa hải đường chen với hoa thuỷ tiên đang nở bung những cánh mỏng phớt tím
Đọc văn bản 4
Trả lời Câu hỏi 4 Đọc văn bản trang 93 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Trong một văn bản giới thiệu về danh lam thắng cảnh, việc cung cấp những thông tin về lịch sử có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn để đưa ra ý nghĩa của việc đưa ra thông tin về lịch sử trong văn bản giới thiệu danh lam thắng cảnh.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Trong một văn bản giới thiệu về danh lam thắng cảnh, việc cung cấp những thông tin về lịch sử sẽ giúp người đọc hiểu rõ hơn về lịch sử ra đời, từ đó sẽ thêm thu hút độc giả với địa điểm danh lam thắng cảnh này.
Lịch sử hình thành và phát triển của danh lam thắng cảnh cho biết nó đã trải qua bao thăng trầm, biến cố, từ đó giúp người đọc hiểu được giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc của nơi đây. Lịch sử hào hùng của danh lam thắng cảnh giúp khơi gợi niềm tự hào dân tộc, lòng yêu nước và tinh thần dân tộc trong mỗi người.
Đọc văn bản 5
Trả lời Câu hỏi 5 Đọc văn bản trang 93 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Những thông tin mở rộng về đạo Phật và các vị chân tu cần thiết như thế nào đối với một văn bản giới thiệu núi thiêng Yên Tử?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản để chỉ ra sự cần thiết khi đưa ra những thông tin mở rộng về đạo Phật.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Khi cung cấp những thông tin mở rộng về đạo Phật và các vị chân tu, văn bản giới thiệu sẽ giúp cho người đọc hiểu rõ ràng hơn về lịch sử lâu đời và tăng mức độ uy tín, tin tưởng với núi thiêng Yên Tử.
Núi thiêng Yên Tử là một trong những trung tâm Phật giáo lớn nhất Việt Nam, gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Do vậy, những thông tin mở rộng về đạo Phật và các vị chân tu đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với một văn bản giới thiệu nơi đây.
Sau khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 94 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
“Yên Tử, núi thiêng” thuộc loại văn bản gì? Em căn cứ vào đâu để xác định như vậy?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản để xác định loại văn bản và căn cứ.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Thuộc thể loại văn bản thông tin.
- Căn cứ vào các đặc điểm:
+ Bài viết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của tác giả trước vẻ đẹp hùng vĩ, tráng lệ của núi Yên Tử.
+ Ngôn ngữ sử dụng trong bài viết giản dị, sinh động, giàu tính biểu cảm.
+ Tác giả sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ,... để làm tăng sức gợi cảm cho bài viết.
+ Kết cấu bài viết tự do, không gò bó theo một trình tự nhất định.
Yên Tử, núi thiêng thuộc thể loại văn bản thông tin
Căn cứ:
- Cảm xúc, suy nghĩ của tác giả
- Ngôn ngũ giản dị
- Két câu tự do
Sau khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 94 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Văn bản có bố cục như thế nào? Nêu nội dung cụ thể của từng phần trong bố cục và chỉ ra mạch kết nối các nội dung đó.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản để xác định bố cục và nội dung cụ thể, mạch liên kết.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Bố cục:
+ Đoạn 1: Đánh giá khái quát về đối tượng.
+ Đoạn 2, 3, 4, 5: Vẻ đẹp của núi thiêng Yên Tử.
+ Đoạn 6, 7, 8, 9, 10: Thông tin về lịch sử của núi thiêng Yên Tử.
- Mạch liên kết: Chặt chẽ, thuyết phục, làm cho người đọc hiểu rõ hơn về lịch sử.
Bố cục:
- Phần 1: Từ đầu đến du khách địa phương : Giới thiệu khái quát về núi Yên Tử
- Phần 2: Tiếp theo đến nơi mà mình mơ ước : Tổng quan về vẻ đẹp đường đến Yên Tử
- Phần 3: Tiếp theo đến thành Yên Tử như ngày nay : Lịch sử dãy núi Yên Tử
- Phần 5: Còn lại.
Mạch kết nối: Với cách bố cục và kết nối các nội dung như trên, văn bản giới thiệu về núi Yên Tử sẽ giúp người đọc có được cái nhìn toàn diện về danh lam thắng cảnh nổi tiếng này, từ đó khơi gợi niềm hứng thú và mong muốn được khám phá nơi đây.
Sau khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 94 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Căn cứ vào nội dung văn bản, cho biết những lí do chính khiến Yên Tử được nhìn nhận là “núi thiêng”.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ cả văn bản để đưa ra các lí do.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Các lí do:
- Theo Hán thư, vào đầu Công nguyên, một người nước tề là An Kỳ Sinh đã lặn lội tìm đường đến Yên Tử tu tiên luyện đan…
- Vua Trần Nhân Tông đến Yên Tử tu hành…
Những lí do chính khiến Yên Tử được nhìn nhận là “núi thiêng”:
- Nơi đây gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, do vua Trần Nhân Tông sáng lập.
- Trải qua nhiều triều đại, Yên Tử là nơi tu hành của nhiều vị thiền sư nổi tiếng, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa Phật giáo.
- Nơi đây còn là di tích lịch sử gắn liền với cuộc đời của vua Trần Nhân Tông, người đã từ bỏ ngai vàng để tu hành, giác ngộ Phật pháp.
Sau khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 94 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Nhận xét về tỉ lệ của các đoạn miêu tả và dẫn tư liệu lịch sử trong văn bản (tỉ lệ như thế nào, có hợp lí không và thể hiện ý tưởng gì của tác giả).
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản để đưa lời nhận xét.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Đọc văn bản chúng ta nhận thấy tỉ lệ đoạn dẫn tư liệu lịch sử nhiều hơn với các đoạn miêu tả.
- Tỉ lệ như vậy là hoàn toàn hợp lí. Vì chủ đề là Yên Tử đây là một nơi rất linh thiêng, không chỉ là một danh lam thắng cảnh, đây còn là một di tích lịch sử đặc biệt. Từ đó ta thấy được ý tưởng của tác giả là muốn làm rõ lịch sử của núi Yên Tử đến với bạn đọc.
Tỉ lệ của các đoạn miêu tả và dẫn tư liệu lịch sử trong văn bản cân xứng, không dài quá cũng không ngắn quá, tương đối bằng nhau giữa các phần. Đó là tỉ lệ hợp lý.
Sau khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 94 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Liệt kê những chi tiết thể hiện cách giải thích tên gọi của một số vị trí và di tích trong quần thể du lịch tâm linh Yên Tử. Việc giải thích đó đáp ứng yêu cầu gì của loại văn bản giới thiệu một cảnh quan.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản để liệt kê và đáp ứng các yêu cầu.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Liệt kê:
+ Ông đã hóa Phật vào ngọn núi và ngọn núi mang hình hài ông được người đời sau gọi là tượng An Kỳ Sinh.
+ Sau khi An Kỳ Sinh đắc đạo, chư tăng của An Kỳ Sinh gọi ngôi chùa ông đã tu hành và đắc đạo là “chùa ông Yên”…
- Việc giải thích như vậy đáp ứng yêu cầu đưa ra yếu tố lịch sử của văn bản giới thiệu một cảnh quan.
- Núi Voi, bởi dáng núi giống hình con voi quay đầu về phía biển.
- Bạch Vân Sơ (núi mây trắng)
=> Ý nghĩa: Việc giải thích đó đáp ứng yêu cầu giải thích đúng nguồn gốc, ý nghĩa của tên gọi, tránh sự mơ hồ, sai lệch của loại văn bản giới thiệu một cảnh quan.
Sau khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 94 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Yếu tố biểu cảm đã được tác giả sử dụng như thế nào? Yếu tố đó đóng vai trò gì trong việc làm tăng tính hấp dẫn của văn bản.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản để nhận xét về yếu tố biểu cảm
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Yếu tố biểu cảm được tác giả sử dụng xen kẽ trong các đoạn văn.
- Yếu tố biểu cảm đóng vai trò giúp cho văn bản không bị khô khan chán nản, từ đó làm tăng tính hấp dẫn của văn bản.
Yếu tố biểu cảm đã được tác giả sử dụng khi tự hào nói về lịch sử Yên Tử, về cảnh đẹp xung quanh ngọn núi Yên Tử.
Yếu tố đó đóng vai trò giúp cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn và thu hút người đọc.
Sau khi đọc 7
Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 94 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Nêu tác dụng của việc đưa sơ đồ khu di tích Yên Tử vào văn bản. Theo em, vì sao những sơ đồ thuộc loại này thường được hiệu chỉnh qua các lần công bố khác nhau?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý sơ đồ để đưa ra tác dụng.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Việc đưa sơ đồ vào văn bản giúp cho văn bản thêm tính cụ thể, giúp người đọc có cái nhìn bao quát về thực tế di tích, danh lam thắng cảnh.
- Việc sơ đồ được hiệu chỉnh qua các lần công bố giúp cho đưa ra sơ đồ chính xác nhất với thực tế của di tích vì khuôn viên, cảnh vật di tích có thể bị thay đổi để tu sửa, sửa chữa, làm đẹp hơn sau một thời gian.
Tác dụng:
- Giúp người đọc hình dung tổng quan về khu di tích
- Cung cấp thông tin chi tiết về các di tích
- Tăng tính khoa học và chính xác cho văn bản
Lý do sơ đồ khu di tích Yên Tử thường được hiệu chỉnh qua các lần công bố:
- Phát hiện mới trong quá trình nghiên cứu:
- Thay đổi trong quy hoạch và phát triển khu di tích:
- Nâng cao chất lượng thông tin
Viết
Trả lời Câu hỏi Viết kết nối với đọc trang 95 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) đánh giá về khả năng gợi lên niềm đam mê khám phá thắng cảnh, di tích Yên Tử của văn bản “Yên Tử, núi thiêng”.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, áp dụng với kiến thức của bản thân để viết đoạn văn.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Qua văn bản “Yên Tử, núi thiêng” đã khơi gợi trong lòng mỗi người niềm đam mê khám phá thắng cảnh di tích Yên Tử. Vốn là là một thắng cảnh thiên nhiên, ngọn Yên Tử còn lưu giữ nhiều di tích lịch sử với mệnh danh “đất tổ Phật giáo Việt Nam”. Núi Yên Tử là ngọn núi thuộc dãy cánh cung Đông Triều thuộc thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Trên đỉnh núi thường có mây bao phủ nên còn có tên gọi là Bạch Vân sơn, núi rừng Yên Tử nổi tiếng là nơi có khung cảnh ngoạn mục và được mệnh danh là một trong những cảnh quan đẹp nhất đất Việt. Trên đỉnh núi thiêng Yên Tử còn có một khu di tích lịch sử với những ngôi chùa và tháp cổ cùng rừng cây cổ thụ lâu đời. Đỉnh Yên Tử cũng trở thành trung tâm của Phật giáo từ khi vua Trần Nhân Tông từ bỏ ngai vàng, tu hành và lập ra giáo phái Phật giáo có tên là Thiền Trúc Lâm Yên Tử. Nếu có thời gian, bạn hãy thử đến nơi này để được ngắm nhìn trực tiếp nhé.
Văn bản "Yên Tử, núi thiêng" đã thành công trong việc gợi lên niềm đam mê khám phá thắng cảnh, di tích Yên Tử thông qua: Miêu tả sinh động vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ của Yên Tử: những dãy núi cao chót vót, những khu rừng nguyên sinh bạt ngàn, những con suối róc rách…. Tác giả giới thiệu giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh của Yên Tử: nơi gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, lưu giữ nhiều di tích lịch sử, văn hóa và là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng. Bằng cách sử dụng ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh: "bức tranh thủy mặc", "thiên nhiên hoang sơ", "non nước hữu tình", "đất tổ Phật giáo"... tác giả thể hiện tình cảm yêu mến, tự hào về Yên Tử: tác giả đã truyền tải niềm tự hào về lịch sử, văn hóa và con người Yên Tử. Đoạn văn đã khơi gợi trong lòng người đọc cảm giác tò mò, muốn được khám phá và trải nghiệm vẻ đẹp của Yên Tử.