Bài 21. Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX - SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo
Nêu tên và vị trí diễn ra một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu. Điểm chung của các cuộc khởi nghĩa này là gì. Em hãy xây dựng một trục thời gian từ năm 1884 đến năm 1913 thể hiện những diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa Yên Thế.
? mục 1 1
Trả lời câu hỏi mục 1 trang 85 SGK
1. Quan sát lược đồ 21.1, dựa vào thông tin trong bài học, em hãy nêu tên và vị trí diễn ra một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu. Điểm chung của các cuộc khởi nghĩa này là gì?
2. Tại sao lại gọi là “Phong trào Cần vương”?
Phương pháp giải:
Đọc lại nội dung mục 1 trang 85, 86 SGK
Lời giải chi tiết:
1.
* Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:
- Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 – 1892) tại phủ Khoái Châu (nay thuộc Hưng Yên)
- Khởi nghĩa Ba Đình (1886 – 1887) tại huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa
- Khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896) – Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình và địa bàn chính tại Hà Tĩnh
* Điểm chung của các cuộc khởi nghĩa:
- Phạm vi hoạt động: rộng lớn, diễn ra trên phạm vi cả nước, chủ yếu là Trung, Bắc Kì, về sau chuyển về vùng trung du, miền núi.
- Lãnh đạo: văn thân sĩ phu yêu nước.
- Mục tiêu chung: đánh đuổi Pháp, giành độc lập dân tộc, lập lại chế độ phong kiến.
- Lực lượng tham gia: các văn thân sĩ phu yêu nước và nông dân, đồng thời có các tộc người thiểu số.
- Hình thức đấu tranh: khởi nghĩa vũ trang.
=> Đây là phong trào yêu nước trên lập trường phong kiến.
2. Gọi là “Phong trào Cần vương” vì:
- Cần vương được hiểu là giúp vua, phò vua cứu nước.
- Đây là tập hợp những cuộc khởi nghĩa trên khắp cả nước từ năm 1885 – 1896 hưởng ứng chiếu Cần vương của vua Hàm Nghi
=> Phong trào Cần vương.
? mục 2 1
Trả lời câu hỏi mục 2 trang 87 SGK
Em hãy xây dựng một trục thời gian từ năm 1884 đến năm 1913 thể hiện những diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa Yên Thế.
Phương pháp giải:
Đọc lại nội dung mục 2 trang 87 SGK
Lời giải chi tiết:
Luyện tập 1
Trả lời câu hỏi luyện tập trang 87 SGK
Khởi nghĩa Yên Thế có đặc điểm gì khác so với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương.
Phương pháp giải:
Đọc lại nội dung mục 1,2 trang 86, 87 SGK
Lời giải chi tiết:
Điểm khác của khởi nghĩa Yên Thế so với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương:
|
Đặc điểm |
Khởi nghĩa Yên Thế |
Các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương |
|
Mục đích |
Chống lại chính sách bình định của Pháp, bảo vệ cuộc sống. |
Chống Pháp giành độc lập dân tộc, khôi phục chế độ phong kiến |
|
Thời gian |
1884 - 1913 |
1885 - 1896 |
|
Lãnh đạo |
Nông dân |
Văn thân sĩ phu yêu nước |
|
Lực lượng tham gia |
Gồm nhiều tầng lớp: văn thân sĩ phu, nông dân |
Nông dân |
|
Địa bàn hoạt động |
Yên Thế (phía Tây Bắc Bắc Giang) và một số tỉnh Bắc Kì |
Bắc Kì và Trung Kì |
|
Phương thức đấu tranh |
Khởi nghĩa vũ trang có giai đoạn hòa hoãn |
Khởi nghĩa vũ trang |
|
Tính chất |
Phong trào mang tính chất tự vệ, tự phát |
Phong trào đấu tranh yêu nước theo tư tưởng phong kiến |