Đề số 7 - Đề kiểm tra 45 phút (1 tiết) - Học kì 1 - Ngữ văn 6 — Không quảng cáo

1 . (2,0 điểm)

HS cần nêu được các ý cơ bản sau :

- Em bé thông minh đã phải bốn lần trả lời các câu đố hóc búa : lần thứ nhất là câu hỏi của viên quan (mỗi    ngày con trâu cày được mấy đường) ; lần thứ hai là yêu cầu của nhà vua (nuôi ba con trâu đực để chúng đẻ thành chín con trâu cái trong một năm) ; lần thứ ba cũng là đề nghị của vua (làm thịt một con chim sẻ để dọn thành ba cỗ thức ăn) ; lần thứ tư là lời thách đố của sứ thần nước ngoài (xâu một sợi chi mảnh xuyên qua đường ruột một con ốc vặn).

-        Các lời thách đố lần sau đều khó hơn lần trước, nội dung các câu đố kì quặc, éo le, nhưng em bé đều đã giải được mọi lời thách đố ấy bằng sự thông minh, mưu trí của mình. Ba lần đầu là sự vặn lại kiểu “gậy ông đập lưng ông” ; lần thứ tư em dùng chính kinh nghiệm sống của dân gian để hoá giải câu đố của sứ thần.

2. (1,0 điểm) : Ý nghĩa nổi bật của truyện :

-    Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian (qua hình thức giải những câu đố, cách vượt qua những thử thách oái oăm,...)» từ đó tạo ra tiếng cười vui vẻ, đậm chất trí tuệ.

-     Bên cạnh đó truyện còn thể hiện hàm ý : con người hãy dùng trí khôn của mình để phục vụ cuộc sống, đem lại niềm vui, niềm hạnh phúc và niềm tự hào cho những người xung quanh, cho gia đình, quê hương, đất nước.

3. (2,0 điểm)

Nêu được những chi tiết cho thấy Mã Lương đã dùng cây bút thần của mình giúp đỡ những người lương thiện và chống lại kẻ độc ác :

-     Mã Lương vẽ cho tất cả người nghèo trong làng những đồ dùng cần thiết: cày, cuốc, đèn, thùng múc nước,... một cách tự nguyện, vui vẻ.

-     Mã Lương dùng bút thần để trốn thoát khỏi sự uy hiếp của tên địa chủ (vẽ bánh để ăn, vẽ thang, ngựa để trốn). Trong giờ phút hiểm nguy, cây bút trở thành vũ khí để em tiêu diệt kẻ tham lam (vẽ cung, mũi tên để bắn tên địa chủ).

-     Mã Lương cũng đã dùng cây bút thần và trí thông minh của mình để đối phó với tên vua tàn ác (vẽ sóng to, gió lớn để nhấn chìm thuyền, chôn vùi tên vua tham lam cùng vợ con và đám quan đại thần xuống biển).

4.( 1,0 điểm)

Nhận ra được những tâm sự mà tác giả dân gian đã gửi gắm trong truyện :

-     Truyện thể hiện quan niệm của nhân dân về công lí xã hội : những người hiền lành, tốt bụng sẽ được hưởng hạnh phúc, kẻ tham lam, độc ác sẽ bị trừng trị.

-    Truyện thắp lên mơ ước về những khả năng kì diệu của con người, họ mong ước có được tài năng, sức mạnh để luôn chiến thắng trong cuộc đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác.

-         Đề cập đến ý nghĩa cao đẹp của nghệ thuật chân chính : phải hướng tới, phải giúp gì được cho những người lương thiện, nghèo khổ. Bởi có như vậy cuộc sống mới có thể tốt đẹp hơn.

5. ( 1 ,0 điểm)

Nêu được những biện pháp nghệ thuật tiêu biểu được sử dụng trong truyện cổ tích Ông lão đánh cá và con cá vàng :

-     Sự lặp lại tăng tiến của các tình huống cốt truyện : năm lần ông lão ra biển gọi cá vàng xin điều ước cho vợ và năm lần cá vàng đồng ý.

-     Sự đối lập giữa các nhân vật : ông lão nghèo khổ, hiền lành, tốt bụng - mụ vợ tham lam, ích kỉ, bội bạc.

-     Sự xuất hiện các yếu tố kì ảo, hoang đường góp phần làm tăng tính hấp dẫn cho câu chuyện : con cá vàng thần kì và những ân nghĩa cá trả cho ông lão.

-      Hình ảnh thiên nhiên ấn tượng, gợi cảm : biển xanh khi gợn sóng êm ả, khi nổi sóng dữ dội, khi nổi sóng mù mịt, và cuối cùng là dông tố kéo đến, biển nổi sóng ầm ầm.

6. (3,0 điểm)

Viết đoạn văn đưa ra được những nhận xét, suy nghĩ của bản thân về sự nhân hậu, đáng thương của ông lão. Lí giải một cách có cơ sở những suy nghĩ đó. Có thể trả lời theo các phương án :

-     Đồng ý :

+ Ông lão là người nhân hậu, khi kéo lưới tới ba lần mới bắt được con cá nhưng nghe lời van xin của nó ông lão đã thả cá về với biển. Mặc dù cá đã nói ông muốn gì cá sẽ đền ơn, nhưng bản thân ông không đòi hỏi gì.

+ Ông rất đáng thương vì có một bà vợ vô cùng tham lam, ích kỉ, hỗn láo. Ông bị vợ đối xử tệ bạc, quát mắng, xỉ vả mà ông vẫn nhẫn nhục chịu đựng và làm theo mong muốn của bà.

-     Không hoàn toàn đồng ý :

+ Ông nhân hậu, tốt bụng nhưng lại quá nhẫn nhục, chịu đựng, chấp nhận một loạt những đòi hỏi tham lam vô độ của bà vợ. Ông đã không tìm cách để giúp bà vợ nhận ra sự thái quá của bà.

+ Ông đáng thương nhưng cũng rất đáng trách, kết cục của câu chuyện không chỉ do lỗi của bà vợ mà còn có phần trách nhiệm của chính ông.

*  Lưu ý:

-    Điểm trừ tối đa đối với đoạn văn không đảm bảo kiểu bài và bố cục bài văn phát biểu cảm nghĩ là 1 điểm.

-     Điểm trừ tối đa đối với bài viết không đúng về ý, lập luận bài văn phát biểu cảm nghĩ là 0,5 điểm.

- Điểm trừ tối đa đối với bài viết có nhiều lỗi chính tả, diễn đạt, dùng từ, đặt câu là 0,5 điểm.