Đề số 8 - Đề kiểm tra 45 phút (1 tiết) - Học kì 1 - Ngữ văn 6 — Không quảng cáo

Đề bài

1. Hãy lí giải tại sao trong truyện Con hổ có nghĩa, tác giả lại chọn viết về con hổ có nghĩa mà không chọn viết về con người. (2,0 điểm)

2.      Giá trị nội dung và nghệ thuật nổi bật của truyện Con hổ có nghĩa là gì ? (1,0 điểm)

3.     Tóm lược những điểm nổi bật trong cách dạy con của bà mẹ thầy Mạnh Tử trong truyện Mẹ hiền dạy con. (1,0 điểm)

4.      Viết một đoạn văn ngắn phát biểu suy nghĩ của em về chi tiết bà mẹ trót nói đùa con là người ta giết lợn để cho con ăn nên đã quyết định đi mua thịt cho con ăn thật. (3,0 điểm)

5.      Truyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng có thể chia thành mấy phần ? Nêu nội dung chính của từng phần ? (2,0 điểm)

6.      Nêu một số chi tiết tiêu biểu cho thấy Thái y lệnh trong truyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng là một vị lương y mẫu mực. (1,0 điểm)

Lời giải chi tiết

1. (2,0 điểm)

Đưa ra được những lí do hợp lí để giải thích vì sao tác giả lại chọn viết về con hổ có nghĩa mà không chọn viết về con người :

-     Tác giả sử dụng phép nhân hoá một cách hiệu quả : kể chuyện về con hổ nhưng nói chuyện con người, tạo ra tầng nghĩa sâu hơn cho câu chuyện. Đây cũng là đặc điểm riêng của tác phẩm văn chương.

-     Hổ là loài ác thú nhưng tác giả vẫn nhận ra ở Hổ tấm lòng ân nghĩa. Điều mà tác giả gửi gắm trong tác phẩm là một con vật vốn được coi là con ác thú thì vần biết sống có tình người, nếu bản thân con người đối xử tốt với chúng. Con vật còn làm được thế thì con người tại sao lại không thể sống tốt với nhau ?

2. (1,0 điểm)

Nêu được giá trị nội dung và nghệ thuật nổi bật của truyện Con hổ có nghĩa :

-     Giá trị nội dung : Từ chuyện con hổ đáp nghĩa con người, tác giả đã khuyên nhủ con người phải biết đền ơn đáp nghĩa xứng đáng người đã cứu giúp mình trong lúc khó khăn, hoạn nạn. Cáu chuyện khuyên răn con người phải biết sống tốt, sống có nhân nghĩa, thuỷ chung, có trách nhiệm với những người thân và ân nhân của mình.

-     Giá trị nghệ thuật : Đây là loại truyện hư cấu mượn chuyện con vật để nói chuyện con người nhằm thể hiện những hàm ý tinh tế, sâu sắc của tác giả. Mạch truyện rõ ràng, các sự kiện được xâu chuỗi đầy dụng ý để khắc hoạ nổi bật giá trị nội dung. Tốc độ kể khá nhanh, nhiều tình tiết li kì tạo nên sự hấp dẫn đặc biệt của truyện.

3. (1,0 điểm)

Những điếm nổi bật trong cách dạy con của bà mẹ thầy Mạnh Tử :

-     Tìm nhiều cách để cho con có được môi trường sống tốt (hai lần chuyển nhà).

-     Đề cao cả đạo đức và chí tiến thủ trong khi dạy con.

-     Thương con nhưng không nuông chiều.

-     Rất nghiêm khắc và cương quyết.

4. (3,0 điểm)

Viết đoạn văn thể hiện suy nghĩ của em về chi tiết bà mẹ trót nói đùa con là người ta giết lợn để cho con ăn nên đã quyết định đi mua thịt cho con ăn thật :

-     Lời nói đùa với con : hàng xóm giết thịt lợn để cho con ăn ; đó cũng là một lời đùa mà nhiều người mẹ có thể quên ngay nhưng bà mẹ thầy Mạnh Tử đã giật mình khi nghĩ rằng : “Con ta thơ ấu, tri thức mới mở mang mà ta nói dối nó, thì chẳng hoá ra ta dạy nó nói dối hay sao ?”Bà lo rằng có thể con chưa hiểu được lời đùa, chưa phân biệt được nói đùa với nói dối. Nếu vậy mình sẽ trở thành người nói dối con.

-      Bà thấy mức độ nguy hiểm của lời đùa. Bởii nếu như con nghĩ rằng mẹ nói dối thì con cũng có thể sẽ nói dối. Đó là điều xấu cần phải tránh. Bà đã nhanh chóng sửa sai bằng cách ra chợ mua thịt về cho con ăn.

-      Phải đặt trong tình huống truyện thì mới thấy hết được sự khôn ngoan, cương quyết trong cách dạy con của bà. Vì thời xưa cuộc sống của con người còn khó khăn thì mua thịt là một việc không phải lúc nào muốn cũng làm được và được ăn cơm với thịt là một sự sung sướng với nhiều người, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Chỉ qua một chi tiết, chúng ta cũng nhận ra bà mẹ thầy Mạnh Tử xứng đáng là người mẹ hiền mẫu mực trong việc dạy con, không để con nghĩ mình nói dối để giáo dục con đức tính thật thà, trung thực.

*   Lưu ý :

-    Điểm trừ tối đa đối với đoạn văn không đảm bảo kiểu bài và bố cục bài văn phát biểu cảm nghĩ là 1 điểm.

-     Điểm trừ tối đa đối với bài viết không đúng về ý, lập luận bài văn phát biểu cảm nghĩ là 0,5 điểm.

-         Điểm trừ tối đa đối với bài viết có nhiều lỗi chính tả, diễn đạt, dùng từ, đặt câu là 0,5 điểm.

5. (2,0 điểm)

-     Truyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng có thể chia thành ba phần, nội dung chính của từng phần như sau :

+  Phần 1 (từ đầu đến “người đương thời trọng vọng”) . Giới thiệu sơ lược về nhân vật Thái y lệnh (họ tên, xuất thân, chức vị, công đức của bậc lương y).

+  Phần 2 (từ “Một lần”... đến “thật xứng với lòng ta mong mỏi”) : Kể lại một tình huống gay cấn, khó xử mà Thái y lệnh đã trải qua, từ đó nổi bật lên tài năng, tính cách, phẩm chất cao quý của vị Thái y lệnh họ Phạm.

+ Phần 3 (đoạn còn lại) : Ngợi ca công đức của bậc lương y truyền tụng mãi đến đời các con cháu sau này.

6.(1,0 điểm)

Nêu được một số chi tiết tiêu biểu cho thấy Thái y lệnh là một vị lương y mẫu mực :

-     Thái y lệnh đã dùng của cải trong nhà để mua các loại thuốc quý, tích trữ thóc gạo giúp đỡ người bệnh nghèo khổ.

-     Gặp kẻ bệnh tật, cơ hàn, ông cho họ ở lại nhà mình, vừa cấp cơm cháo, vừa chữa bệnh.

-     Quyết định đi cứu người dân nghèo đang trong tình trạng nguy kịch trước sau mới vào cung khám cho bậc quý nhân chỉ bị sốt.

-    Sẵn sàng chấp nhận nếu có bị vua quở trách và phạt tội.