Bài 3. Thị trường và chức năng của thị trường
Chia sẻ hiểu biết của bản thân về một số loại thị trường ở địa phương sinh sống.
Mở đầu
Trả lời câu hỏi trang 18 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Chia sẻ hiểu biết của bản thân về một số loại thị trường ở địa phương sinh sống.
Phương pháp giải:
- Nêu một số loại thị trường ở địa phương nơi em sinh sống.
- Chia sẻ hiểu biết của em về những loại thị trường đó.
Lời giải chi tiết:
Một số loại thị trường ở địa phương em:
+ Thị trường hàng hóa: Hàng ngày, tại khu chợ trung tâm của xã bày bán rất nhiều các mặt hàng như tôm, thịt, cá, giò, rau,…phục vụ bữa ăn của người dân, người bán người mua tấp nập.
+ Thị trường dịch vụ: Các cửa hàng dịch vụ như cắt tóc, gội đầu, massage, làm móng, chăm sóc da,…mọc lên như nấm, phục vụ nhu cầu của người dân.
Khám phá 1
Trả lời câu hỏi trang 18 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi
- Hoạt động kinh tế nào diễn ra tại chợ trong trường hợp trên? Các yếu tố nào tham gia vào hoạt động kinh tế đó?
- Trong các hoạt động kinh tế trên, các chủ thể kinh tế tác động với nhau nhằm xác định điều gì? Các quan hệ kinh tế nào được xác lập?
Phương pháp giải:
- Đọc trường hợp và xác định hoạt động kinh tế diễn ra tại chợ từ các hoạt động sau: Hoạt động sản xuất, hoạt động phân phối – trao đổi, hoạt động tiêu dùng.
- Xác định các yếu tố tham gia vào hoạt động kinh tế đó.
- Các chủ thể kinh tế tác động với nhau nhằm xác định điều gì trong các hoạt động kinh tế đó.
- Xác định các quan hệ kinh tế được xác lập trong trường hợp trên.
Lời giải chi tiết:
- Hoạt động kinh tế diễn ra tại chợ là hoạt động phân phối – trao đổi.
- Các yếu tố tham gia vào hoạt động kinh tế đó:
+ Hàng hóa
+ Người bán hàng
+ Người mua hàng
+ Tiền tệ
- Trong các hoạt động kinh tế trên, các chủ thể kinh tế tác động với nhau nhằm xác định số lượng hàng hóa và giá cả hàng hóa.
- Các quan hệ kinh tế được xác lập:
+ Quan hệ cung, cầu, giá cả
+ Quan hệ hàng tiền
Khám phá 2
Trả lời câu hỏi trang 19 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và xác định các loại thị trường tương ứng.
Phương pháp giải:
- Quan sát hình ảnh và xác định các loại thị trường tương ứng với mỗi hình ảnh.
Lời giải chi tiết:
- Tranh 1: Thị trường hàng hóa (Thị trường bất động sản)
- Tranh 2: Thị trường hàng hóa (Thị trường thiết bị)
- Tranh 3: Thị trường dịch vụ (Thị trường chứng khoán)
Khám phá 3
Trả lời câu hỏi trang 19 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực hiện yêu cầu.
- Xác định các loại thị trường và căn cứ xác định thị trường trong thông tin trên.
- Ngoài những loại thị trường trên, em hãy kể những loại thị trường khác mà em biết.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ thông tin và xác định các loại thị trường.
- Nêu căn cứ để xác định các loại thị trường trong thông tin trên.
- Tìm hiểu và kể tên những loại thị trường khác mà em biết.
Lời giải chi tiết:
- Các loại thị trường trong thông tin trên:
+ Thị trường trong nước
+ Thị trường thế giới
Căn cứ vào phạm vi trao đổi mua bán hàng hóa để xác định các loại thị trường đó.
- Những loại thị trường khác mà em biết:
+ Thị trường cạnh tranh hoàn hảo, thị trường cạnh tranh không hoàn hảo
+ Thị trường tư liệu tiêu dùng, thị trường tư liệu sản xuất
Khám phá 4
Trả lời câu hỏi trang 20 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- Thị trường cung cấp cho Công ti A những thông tin gì? Những thông tin đó có ý nghĩa như thế nào đối với Công ti A?
- Sản phẩm mới của Công ti A có được người tiêu dùng thừa nhận không? Vì sao?
Dựa vào thông tin thị trường cung cấp, người trồng cà phê đã có những quyết định mở rộng hay thu hẹp sản xuất như thế nào?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ trường hợp 1 và xác định những thông tin mà thị trường cung cấp cho Công ti A.
- Nêu ý nghĩa của những thông tin đó đối với Công ti A.
- Đọc kĩ trường hợp 2 và cho biết người trồng cà phê đã có những quyết định mở rộng hay thu hẹp sản xuất như thế nào từ những thông tin mà thị trường cung cấp.
Lời giải chi tiết:
*Trường hợp 1:
- Thị trường cung cấp cho Công ti A những thông tin sau:
+ Nhu cầu của người tiêu dùng về sản phẩm dầu gội tự nhiên.
+ Trên thị trường chưa có sản phẩm này.
- Những thông tin đó giúp Công ti A định hướng sản xuất tạo ra những sản phẩm dầu gội đầu làm từ tự nhiên để đáp ứng thị hiếu, nhu cầu của người tiêu dùng, đồng thời tạo động lực giúp Công ti A phát triển sản xuất các sản phẩm làm từ tự nhiên khác.
- Sản phẩm mới của Công ti A rất được người tiêu dùng đón nhận và đánh giá cao vì sản phẩm đó đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng về sản phẩm dầu gội đầu tự nhiên, hơn nữa tại thời điểm đó chưa có sản phẩm dầu gội tự nhiên nào khác trên thị trường.
*Trường hợp 2:
Dựa trên thông tin thị trường cung cấp, người trồng cà phê đã có quyết định mở rộng sản xuất bằng cách tăng diện tích đất canh tác và đầu tư vốn lớn vào chăm sóc cà phê vụ mới.
Luyện tập 1
Trả lời câu hỏi trang 21 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy phân biệt thị trường hàng hóa và thị trường dịch vụ. Cho ví dụ.
Phương pháp giải:
- Lập bảng phân biệt thị trường hàng hóa và thị trường dịch vụ thông qua tiêu chí về đối tượng mua bán.
- Lấy ví dụ để phân biệt thị trường hàng hóa và thị trường dịch vụ.
Lời giải chi tiết:
|
Thị trường hàng hóa |
Thị trường dịch vụ |
|
Đối tượng trao đổi mua bán là những mặt hàng vật chất mà khách hàng có thể nhìn thấy hoặc chạm vào. |
Đối tượng trao đổi mua bán là những tiện nghi, lợi ích hoặc phương tiện được cung cấp bởi người khác. |
|
Ví dụ: Thị trường cà phê, thị trường lúa gạo,… |
Ví dụ: Thị trường chứng khoán, thị trường du lịch,… |
Luyện tập 2
Trả lời câu hỏi trang 21 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Hãy thảo luận cùng các bạn và cho biết em đồng ý hay không đống ý với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
Phương pháp giải:
- Đưa ra quan điểm đồng ý hay không đồng ý và giải thích lí do vì sao lại đưa ra quan điểm đó.
Lời giải chi tiết:
a – Em không đồng ý với ý kiến này vì các yếu tố cơ bản của thị trường bao gồm người sản xuất, người tiêu dùng, hàng hóa và tiền tệ.
b – Em đồng ý với ý kiến này vì ở bất kì nơi đâu, tại bất cứ thời điểm nào các giao dịch hàng hóa, dịch vụ hoàn toàn có thể được diễn ra.
c – Em không đồng ý với ý kiến này vì thị trường còn có các quan hệ khác như quan hệ cạnh tranh, hợp tác; quan hệ trong nước, ngoài nước; quan hệ giá trị, giá trị sử dụng.
d – Em không đồng ý với ý kiến này vì có những mặt hàng hóa, dịch vụ mà người sản xuất và người tiêu dùng có thể gặp nhau gián tiếp để trao đổi như thị trường chứng khoán,…
Luyện tập 3
Trả lời câu hỏi trang 21 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy đọc các trường hợp sau và trình bày ý kiến theo gợi ý.
- Em có nhận xét gì về việc làm của anh B?
- Theo em, việc làm ấy ảnh hưởng thế nào đến thương hiệu Gạo thơm A trên thị trường?
- Em có nhận xét gì về việc làm của người dân địa phương H?
- Việc làm này ảnh hưởng như thế nào đến thị trường cà phê?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ trường hợp 1, 2 và rút ra nhận xét về việc làm của anh B và người dân ở địa phương H.
- Nêu ảnh hưởng từ việc làm của anh B đến thương hiệu Gạo thơm A trên thị trường.
- Nêu ảnh hưởng từ việc làm của người dân ở địa phương H đến thị trường cà phê.
Lời giải chi tiết:
*Trường hợp 1:
- Việc làm của anh B đang làm ảnh hưởng đến thương hiệu và chất lượng của mặt hàng gạo thơm A của địa phương, việc làm này có thể gây ảnh hưởng xấu đến thương hiệu cũng như sức khỏe người tiêu dùng.
- Việc làm của anh B có thể nhận được những nhận xét, đánh giá không tích cực về mặt hàng gạo thơm A khi tung ra thị trường, người tiêu dùng sẽ quay đầu với mặt hàng này, khiến cho thương hiệu gạo thơm A có thể không còn đứng vững trên thị trường được nữa, làm ảnh hưởng và liên lụy tới các hộ gia đình làm ăn chân chính khác tại địa phương.
*Trường hợp 2:
- Việc làm của người dân địa phương H đang chạy theo giá cả của thị trường, việc chặt cà phê và chuyển sang trồng cây macaddamia sẽ làm thị trường cà phê và thị trường maccadiamia xảy ra biến động.
- Việc làm này làm cho nguồn cung ứng cà phê ra thị trường bị giảm sút đáng kể, cung ứng ít hơn nhu cầu vì vậy rất dễ xảy ra khả năng giá cà phê tăng cao.
Luyện tập 4
Trả lời câu hỏi trang 22 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.
- Chức năng nào của thị trường được thể hiện trong câu trả lời của ông H?
- Người trồng dừa vận dụng chức năng của thị trường như thế nào để đạt được hiệu quả kinh tế?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ tình huống và xác định chức năng của thị trường qua câu trả lời của ông H.
- Xác định chức năng của thị trường mà người trồng dừa cần vận dụng để đạt được hiệu quả kinh tế cao.
Lời giải chi tiết:
- Chức năng điều tiết, kích thích sản xuất được thể hiện trong câu trả lời của ông H.
- Người trồng dừa cần vận dụng chức năng cung cấp thông tin để tìm hiểu các thông tin về nguồn cung, cầu của thị trường dừa khô để đạt được hiệu quả kinh tế cao.
Vận dụng 1
Trả lời câu hỏi trang 22 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy vẽ sơ đồ tư duy về chức năng của thị trường.
Phương pháp giải:
- Vẽ sơ đồ về ba chức năng chính của thi trường:
+ Thừa nhận giá trị của hàng hóa
+ Cung cấp thông tin cho các chủ thể kinh tế
+ Điều tiết, kích thích hoặc hạn chế sản xuất và tiêu dùng
Lời giải chi tiết:
Vận dụng 2
Trả lời câu hỏi trang 22 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo
Em hãy tìm hiểu và viết bài nhận xét về một loại thị trường hàng hóa ở địa phương theo gợi ý: giá cả, chất lượng, mẫu mã, địa điểm mua bán,…
Phương pháp giải:
- Tim hiểu về một loại thị trường hàng hóa ở địa phương theo gợi ý: giá cả, chất lượng, mẫu mã, địa điểm mua bán,…
- Viết bài nhận xét theo những ý đã tìm hiểu.
Lời giải chi tiết:
Thị trường may mặc ở địa phương em là một trong những thị trường đang được phát triển một cách sôi động. Hiện nay, nhu cầu được mặc đẹp được đặt lên cao khi thu nhập của người tiêu dùng được cải thiện rõ rệt. Vì vậy, thị trường may mặc đã cung ứng ra thị trường rất nhiều loại mặt hàng với mẫu mã, màu sắc đa dạng phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng như quần áo công sở, quần áo đi biển, quần áo mặc ở nhà,… Không chỉ dừng lại ở hình dáng, màu sắc những sản phẩm may mặc tại địa phương còn chú ý đến chất lượng sản phẩm khi sử dụng những chất liệu chất lượng như cotton, bamboo, modal, polyester, rayon, wool, lụa, lông vũ, đậu nành, demin… Từng chất liệu vải sẽ có những đặc tính khoa học, ưu và nhược điểm riêng phù hợp với từng môi trường làm việc và kiểu dáng thiết kế của trang phục. Những mặt hàng may mặc ở đây đáp ứng được tất cả túi tiền của người mua từ những mặt hàng bình dân có giá chỉ vài chục ngàn cho đến những bộ quần áo cao cấp giá hơn triệu. Thị trường may mặc tại địa phương em không chỉ đa dạng về sản phẩm, mẫu mã, chất lượng,…mà còn đa dạng về địa điểm mua bán từ những sạp hàng bán đồ bình dân, cho đến những cửa hàng cao cấp, phù hợp với mọi đối tượng.