Giải thích câu tục ngữ: “Chị ngã em nâng”
Xưa nay, “nước mắt chảy xuôi” là chuyện thường tình: Cha mẹ với con cái, anh chị với em út, người lớn với người nhỏ... dường như được xác lập theo chiều thuận.
Dàn ý
1. Mở bài
Giới thiệu câu tục ngữ và nêu vấn đề: Đó là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam ta, có rất nhiều câu ca dao, tục ngữ nói đến vấn đề ấy, ví như câu “Chị ngã em nâng”.
2. Thân bài
* Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ “Chị ngã em nâng”.
- Theo nghĩa đen: câu tục ngữ được hiểu là miêu tả hành động khi chị ngã thì em sẽ nâng chị dậy.
- Ý nghĩa của câu tục ngữ: Câu tục ngữ nói đến tình cảm chị em ruột thịt trong nhà phải luôn luôn tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong mọi hoàn cảnh.
- Áp dụng câu tục ngữ vào trong đời sống: Câu tục ngữ như là một bí quyết gìn giữ tình cảm hạnh phúc gia đình và cũng là một ngọn đuốc sáng trên con đường đời mà chúng ta đang đi.
3. Kết bài
Ý nghĩa của câu tục ngữ đối với chúng ta: Chúng ta phải nhận thức được ý nghĩa và giá trị của tình cảm anh chị em trong gia đình.
Bài mẫu
Xưa nay, “nước mắt chảy xuôi” là chuyện thường tình: Cha mẹ với con cái, anh chị với em út, người lớn với người nhỏ... dường như được xác lập theo chiều thuận. Trong xã hội, không thiếu những đứa trẻ ngỗ ngược, ăn hiếp và trái luân thường đạo lí với anh chị thế nhưng ở chuyện cổ tích những người em bị hắt hủi luôn gây ra cho ta sự xót xa...
Trong nghĩa đen “ngã” là sự chuyển đổi đột ngột, ngoài ý muốn sang vị trí thân sát mặt nền do mất thăng bằng. Rõ ràng người bị ngã và người chứng kiến không ngờ được việc này có thổ xảy ra cho nên ngạc nhiên, sửng sốt là đương nhiên. Từ “nâng” nghĩa là đỡ dậy nhẹ nhàng cẩn thận “Nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa” là vì vậy.
Em ngã chị nâng là thường tình, em ngã anh nâng cũng không gây ngạc nhiên bao nhiêu (đối với bậc tu mi nam tử thì chuyện “ngã " ở đây thường là sự làm ăn thua lỗ, sự trượt té trên đường công danh... Vì thế, nêu em có khả năng thì rất sấn lòng hào hiệp...).
Xã hội phong kiến ít khi quan tâm đến những “chuyện lặt vặt” của giới yếm khăn. Những nỗi đau của họ ít được ai san sẻ. Có khi "khôn ba năm dại một giờ”, có khi phải thổn thức như Kiều:
Hở môi ra cũng thẹn thùng
Để lòng thì phụ tấm lòng với ai.
Những chuyện tình cảm riêng tư kín thầm hết sức tế nhị như vậy với “phái yếu” nếu không được ai an ủi, chia sẻ kịp thời dỗ dẫn đến những quyết định khó lường.
Em gái mà ngã như vậy thì sẵn sàng san sẻ với chị mình. Nhưng chị mà ngã thường ngậm bồ hòn mà giày vò. Trường hợp Kiều sau khi bán mình, cả đêm chông đèn thổn thức bàng hoàng vì tình yêu thật là thương tâm, “Thúy Vân chợt tỉnh giấc xuân” ngỡ như ngẫu nhiên bất ngờ đổ:
Bên đèn ghé lại ân cần hỏi han.
Và “khen cho đôi mắt tinh đời” của em khi hỏi chị:
Nỗi riêng còn mắc mối tình chi đây?
Vân không chỉ hiểu chị, khơi nguồn cho chị chia đôi niềm đau khổ mà sau đó cô đã chấp nhận chịu duyên của chị buộc cho mình. Đúng là khi Kiều bị ngã, khi cô đau đớn chới với nhất đã có Vân nâng đỡ.