Lý thuyết thiên nhiên châu Âu
Lý thuyết thiên nhiên châu Âu
Bài 1. Thiên nhiên châu Âu
1. Vị trí địa lí, hình dạng và kích thước lãnh thổ châu Âu
- Vị trí địa lí:
+ Châu Âu ở phía tây lục địa Á – Âu, nằm hoàn toàn trên bán cầu Bắc.
+ Lãnh thổ trên đất liền trải dài từ khoảng 36 o B – 71 o B.
+ 3 mặt giáp biển và đại dương, phía đông có dãy U-ran là ranh giới tự nhiên ngăn cách với châu Á.
- Hình dạng: lãnh thổ tựa như 1 bán đảo lớn của lục địa Á – Âu kéo dài về phía tây nam và có hình dạng lồi lõm phức tạp do đường bờ biển cắt xẻ mạnh, ăn sâu vào trong đất liền.
- Diện tích nhỏ, khoảng 10,5 triệu km 2 (chỉ lớn hơn châu Đại Dương).
2. Đặc điểm tự nhiên châu Âu
a. Địa hình
Địa hình khá đơn giản, chia thành 2 khu vực chính:
- Địa hình đồng bằng:
+ Chiếm phần lớn S, phân bố chủ yếu phía đông và trung tâm, tạo thành 1 dải.
+ Đông Âu là đồng bằng lớn nhất, chiếm hơn 50% S châu Âu.
- Địa hình miền núi:
+ Địa hình núi già: phía bắc và trung tâm chạy theo hướng bắc nam.
+ Địa hình núi trẻ: chỉ chiếm 1,5% S lãnh thổ, phân bố chủ yếu ở phía nam.
b. Khí hậu
Phân hóa đa dạng thành các đới và kiểu khí hậu:
- Đới khí hậu cực và cận cực:
+ Phân bố: phía bắc châu lục và các đảo vùng cực.
+ Khí hậu: lạnh giá quanh năm, lượng mưa rất ít.
- Đới khí hậu ôn đới (2 kiểu):
Kiểu khí hậu ôn đới hải dương
+ Phân bố: các đảo và vùng ven biển phía tây.
+ Khí hậu: điều hòa, mát mẻ, mùa đông không lạnh lắm; nhiệt độ trung bình năm > 0 o C; mưa quanh năm, lượng mưa tương đối lớn.
Kiểu khí hậu ôn đới lục địa
+ Phân bố: vùng trung tâm và phía đông châu lục.
+ Khí hậu: mùa hè nóng, mùa đông có tuyết rơi nhiều; lượng mưa ít, giảm dần từ tây sang đông.
- Đới khí hậu cận nhiệt:
+ Phân bố: phía nam châu lục.
+ Khí hậu cận nhiệt địa trung hải: mùa hè nóng, khô; mùa đông ấm, có mưa rào; lượng mưa ở mức trung bình.
- Các khu vực núi cao, khí hậu thay đổi theo độ cao, trên đỉnh núi có băng tuyết phủ.
c. Sông ngòi
- Mạng lưới dày đặc, phần lớn các sông đầy nước quanh năm, không có lũ lớn, nối với nhau bởi hệ thống kênh đào.
- Các sông dài và quan trọng nhất: Von-ga, Đa-nuýp, Rai-nơ.
d. Các đới thiên nhiên
Châu Âu nằm trên 2 đới thiên nhiên chủ yếu:
- Đới lạnh:
+ Phân bố: diện tích nhỏ ở các đảo thuộc Bắc Băng Dương và 1 phần lãnh thổ phía bắc châu lục.
+ Động, thực vật: nghèo nàn.
- Đới ôn hòa:
+ Phân bố: phần lớn lãnh thổ.
+ Thiên nhiên phân hóa đa dạng:
Khu vực ven biển phía tây: thực vật (rừng lá rộng), động vật (gấu nâu, chim gõ kiến,…).
Khu vực phía đông: thiên nhiên thay đổi từ bắc xuống nam và từ đông sang tây.
Khu vực phía nam: thực vật (rừng lá cứng địa trung hải), động vật (cầy đốm, khỉ mặt đỏ,…).
