Lý thuyết vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên châu Á
Lý thuyết vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên châu Á
Bài 5. Vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên châu Á
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ CHÂU Á
- Vị trí địa lý:
+ Trải dài từ vùng cực Bắc đến khoảng 10 o N
+ Tiếp giáp:
Phía bắc: Bắc Băng Dương.
Phía tây: châu Âu.
Phía tây nam: châu Phi.
Phía nam: Ấn Độ Dương.
Phía Đông: Thái Bình Dương.
- Hình dạng lãnh thổ:
+ Là châu lục rộng lớn nhất thế giới. Diện tích: 44,4 triệu km 2 (bao gồm các đảo, quần đảo và phần Liên Bang Nga ở châu Á).
+ Có hình dạng khối, bờ biển bị chia cắt mạnh bởi các biển và vịnh biển.
II. ĐẶC ĐIỂM THIÊN NHIÊN
1. Địa hình và khoáng sản
- Châu Á có địa hình phân hóa đa dạng.
+ Núi, cao nguyên, sơn nguyên chiếm ¾ diện tích châu lục, phân bố chủ yếu ở khu vực trung tâm.
+ Có 2 hướng núi chính: bắc nam và đông tây.
+ Các đồng bằng phân bố chủ yếu ở phía đông và phía nam.
+ Địa hình ven biển và hải đảo bị chia cắt mạnh, tạo thành các vũng, vịnh, …
- Châu Á có tài nguyên khoáng sản đa dạng và phong phú: than, dầu mỏ, khí đốt, sắt, đồng, thiếc, crom, man-gan,...
- Ý nghĩa
+ Thuận lợi: tạo điều kiện cho việc phát triển các ngành kinh tế.
+ Lưu ý trong quá trình khai thác cần đi đôi với bảo vệ tài nguyên khoáng sản, giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi địa hình, …
2. Khí hậu
- Khí hậu châu Á có đầy đủ 5 đới khí hậu.
- Mỗi đới khí hậu lại chia thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau, phổ biến là kiểu khí hậu lục địa và kiểu khí hậu gió mùa.
+ Kiểu khí hậu lục địa phân bố ở những khu vực năm sâu trong nội địa và phía tây nam của châu lục.
+ Kiểu khí hậu gió mùa phân bố chủ yếu ở khu vực phía đông và đông nam của châu lục.
- Ý nghĩa:
+ Hình thành nên cơ cấu cây trồng, vật nuôi đa dạng.
+ Cần lưu ý tới tính mùa vụ, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và các thiên tai.
3. Sông hồ
- Châu Á có các hệ thống sông, hồ lớn như: Hoàng Hà, Trường Giang, Mê Công, Ô-bi, …; hồ Bai–can, Ban-khát,...; các biển hồ như biển Ca-xpi, Biển Chết, ...
- Các sông phân bố không đồng đều, có chế độ nước phức tạp.
