Soạn bài Đợi mẹ SGK Ngữ Văn 7 tập 2 Chân trời sáng tạo - chi tiết
Đợi chờ luôn mang lại cho người đợi những cảm xúc đặc biệt. Hãy chia sẻ với các bạn những cảm xúc của em khi đợi chờ một ai đó/ một điều gì đó.
Nội dung chính
| Bài thơ Đợi mẹ kể về câu chuyện muôn thuở của trẻ thơ, được viết lên từ những rung cảm chân thành, xúc động của một tâm hồn luôn khát khao tình yêu thương của mẹ. Nhà thơ Vũ Quần Phương xa mẹ từ nhỏ, có lẽ vì vật mà khi viết về mẹ, mỗi vần thơ của ông đều như chạm đến những cảm xúc sâu lắng nhất trong lòng người đọc. Qua “nỗi đợi” của em bé về mẹ, bài thơ giúp chúng ta cảm nhận được tình yêu thương của em dành cho mẹ, vị trí đặc biệt của mẹ trong tâm hồn em. Đồng thời, bài thơ còn khắc họa một cách chân thực, cảm động hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ vì mưu sinh, và vì con. |
Chuẩn bị đọc
(Trang 98, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Đợi chờ luôn mang lại cho người đợi những cảm xúc đặc biệt. Hãy chia sẻ với các bạn những cảm xúc của em khi đợi chờ một ai đó/ một điều gì đó.
Phương pháp giải:
Dựa vào trải nghiệm của bản thân, chia sẻ cảm xúc của em khi chờ đợi một ai đó.
Lời giải chi tiết:
Hồi bé chắc hẳn ai cũng từng trải qua cảm xúc khi chờ đợi mẹ đi chờ về và em cũng vậy. Mỗi sáng khi mẹ đi chợ em luôn ở nhà ngóng chờ mẹ từng giây từng phút, cảm xúc lúc ấy vô cùng bồn chồn, hồi hộp xen chút nghĩ ngợi không biết mẹ có mua món đồ mình thích hay không. Đợi quá lâu sẽ cảm thấy buồn chán, chạy hẳn ra ngõ để đón mẹ về.
Cảm xúc khi chờ đợi ai đó là háo hức và mong chờ, hy vọng những điều tốt đẹp.
Khi đợi chờ một ai đó/một điều gì đó, em cảm thấy hạnh phúc, trong lòng luôn háo hức mong chờ và ngóng đợi.
Trải nghiệm cùng VB 1
Câu 1 (Trang 98, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Em hình dung thấy điều gì khi đọc đoạn thơ này?
Phương pháp giải:
Đọc đoạn thơ và dựa vào trí tưởng tượng của mình, nêu cảm nhận bản thân em sau khi đọc đoạn thơ.
Lời giải chi tiết:
Em hình dung được hình ảnh bạn nhỏ đang ngồi ngóng chờ mẹ về, nhìn hoài nhìn mãi không thấy mẹ đâu tới khi trăng đã lên mà mẹ vẫn ở trên đồng, bao quanh chỉ là sự cô đơn, trống trải.
Em hình dung thấy hình ảnh một đêm trăng sáng với cánh đồng lúa, ngọn bếp lửa chưa ấm và căn nhà tranh trống trải.
Em hình dung về một em bé đang ngồi thắc thỏm, mong ngóng, chờ đợi người mẹ vẫn đang làm ngoài đồng chưa về.
Trải nghiệm cùng VB 2
Câu 2 (Trang 99, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Mẹ đã bế ai vào nhà? Dựa vào đâu em cho là như vậy?
Phương pháp giải:
Đọc đoạn thơ tìm chi tiết cho thấy mẹ đã bé ai vào nhà.
Lời giải chi tiết:
- Mẹ đã bế bạn nhỏ vào nhà.
- Dựa vào câu thơ “Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ”. Vì bạn nhỏ chính là người luôn chờ trông, ngóng đợi mẹ về từng ngày.
Mẹ đã bế em bé vào nhà, dựa vào câu thơ cuối. Có thể hiểu em bé đợi mẹ đến mức ngủ thiếp đi trước khi mẹ về.
Mẹ đã bế em bé vào nhà. Dựa vào câu thơ "mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ", câu thơ ý chỉ "nỗi đợi" đã vô thức ăn sâu vào tâm tưởng, đi cả vào giấc mơ của em. Em bé đợi mẹ ngay cả trong mơ.
Suy ngẫm và phản hồi 1
Câu 1 (Trang 99, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Xác định cách gieo vần và ngắt nhịp của bài thơ. Em có nhận xét gì về cách gieo vần và ngắt nhịp ấy?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bài thơ, xác định cách gieo vần, ngắt nhịp và nhận xét về nó.
Lời giải chi tiết:
- Cách gieo vần: linh hoạt ( Mẹ lẫn trên cánh đồng lúa lẫn vào đêm,... Đom đóm bay ngoài ao. Đom đóm đã vào nhà,... lung linh trắng vườn hoa mận trắng)
- Cách ngắt nhịp: độc đáo (dòng 2, 8 và dòng 3, 11)
=> Nhận xét: Cách gieo vần và ngắt nhịp độc đáo của bải thơ làm cho thay đổi, góp phần diễn tả tâm trạng chờ đợi mẹ của bé.
Cách gieo vần lưng, ngắt nhịp 6/4 thể hiện cảm xúc chờ đợi khắc khoải của em bé với mẹ.
- Cách gieo vần: vần lưng.
- Cách ngắt nhịp: 3/3, 2/3, 3/2.
- Cách ngắt nhịp, gieo vần linh hoạt giúp bài thơ giàu sức gợi, giản dị và đầy tự nhiên.
Suy ngẫm và phản hồi 2
Câu 2 (Trang 99, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Tìm và nêu tác dụng của những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ thể hiện tâm trạng đợi mẹ của em bé.
Phương pháp giải:
Đọc đoạn văn và tìm các từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ thể hiện tâm trạng đợi mẹ của em bé sau đó nêu tác dụng.
Lời giải chi tiết:
- Những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ thể hiện tâm trạng đợi mẹ của em bé: ngồi nhìn, lẫn, trống trải, chờ, khuya, bế và các hình ảnh em bé ngồi nhìn ra ruộng lúa, vầng trăng non, đom đóm bay, bàn chân mẹ lội bùn ì oạp, hoa mận trắng lung linh, mẹ bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ và biện pháp tu từ nhân hóa,...
- Tác dụng: Những hình ảnh làm nổi bật tâm trạng ngóng đợi, chờ mẹ về của em bé.
Hình ảnh, từ ngữ: Em bé nhìn vầng trăng nhưng chưa nhìn thấy mẹ, em bé nhìn vầng trăng, chời tiếng bàn chân mẹ.
Tâm trạng chờ đợi mong ngóng.
Suy ngẫm và phản hồi 3
Câu 3 (Trang 99, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Nêu cảm nhận của em về hình ảnh "Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ".
Phương pháp giải:
Dựa vào suy nghĩ bản thân, nêu cảm nhận về hình ảnh “Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ”.
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh “Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ” là một hình ảnh ẩn dụ. “Nỗi đợi vẫn nằm mơ” ở đây chính là hình ảnh em bé ngồi đợi mẹ về với sự nhớ nhung, thường trực đối với mẹ. Mẹ bế em bé vào nhà như một sự trân trọng, yêu thương, xót xa cho đứa con bé bỏng của mình. Câu thơ đã diễn tả một cách hình tượng, độc đáo, làm rõ rình yêu của bé cũng như tình yêu bé của mẹ.
Đây là một hình ảnh sáng tạo và đầy ấm áp. Dường như khi mẹ về em bé đã ngủ thiếp đi và trong giấc mơ em vẫn luôn đợi chờ mẹ.
Hình ảnh "Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ" đã cho em thấy ngày nào người mẹ cũng đi làm về muộn như thế, ngày nào em bé cũng thắc thỏm chờ , nên "nỗi đợi" đã vô thức ăn sâu vào tâm tưởng, đi cả vào giấc mơ của em. Em bé đợi mẹ cả trong mơ. Hình ảnh đã khiến em suy nghĩ rằng đến bao giờ cuộc sống của mẹ và bé mới bớt nhọc nhằn, bao giờ mẹ mới được về sớm để em bé vui niềm vui bình dị bên mẹ mỗi khi chiều về chứ không phải đợi đến mỏi mòn rồi ngủ quên bên bậu cửa.
Suy ngẫm và phản hồi 4
Câu 4 (Trang 99, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Bài thơ thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả? Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc ấy.
Phương pháp giải:
Đọc bài thơ, cho biết tình cảm cảm xúc của tác giả và tìm từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc ấy.
Lời giải chi tiết:
- Bài thơ thể hiện tình cảm nhớ nhung, yêu thương, thấp thỏm, chờ đợi ngóng trông mẹ về.
- Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc ấy:
+ Ngồi nhìn ra đồng lúa
+ Ngọn lửa bếp chưa nhen
+ Căn nhà tranh trống trải
+ Chờ tiếng bàn chân mẹ
+ Chân mẹ lội bùn ì oạp đồng xa
Bài thơ thể hiện tình yêu thương của bạn nhỏ dành cho mẹ. Thể hiện ở hình ảnh em bé đợi chờ và trông mong mẹ, nhớ những hình ảnh lao động vất vả của mẹ.
- Bài thơ "Đợi mẹ" đã thể hiện được tình cảm của tác giả đối với mẹ của mình, được viết lên từ những rung cảm chân thành, xúc động của một trái tim luôn khát khao tình yêu thương của mẹ.
- Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc ấy:
+ Em bé nhìn vầng trăng, nhưng chưa nhìn thấy mẹ.
+ Mẹ lẫn trên cánh đồng.
+ Em bé nhìn đóm bay, chờ tiếng bàn chân mẹ.
+ Bàn chân mẹ lội bùn ì oạp phía đồng xa.
+ Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ.
Suy ngẫm và phản hồi 5
Câu 5 (Trang 99, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Theo em, tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì qua bài thơ trên?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý những từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ thể hiện tâm trạng, cảm xúc.
Lời giải chi tiết:
Thông điệp tác giả gửi gắm: Tình cảm con với mẹ, mẹ với con là một trong những tình cảm thiêng liêng, trân quý nhất của con người.
Tác giả muốn gửi gắm thông điệp về tình mẫu tử, sự gắn kết yêu thương giữa những người trong gia đình qua bài thơ.
Thông điệp: bài thơ giúp chúng ta cảm nhận được tình yêu thương của em dành cho mẹ, vị trí đặc biệt của mẹ trong tâm hồn em. Đồng thời, bài thơ còn khắc họa một cách chân thực, cảm động hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ vì mưu sinh, và vì con.
Suy ngẫm và phản hồi 6
Câu 6 (Trang 99, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Tình cảm của bé và mẹ dành cho nhau gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm giữa những người thân trong gia đình? Hãy viết một đoạn văn ngắn để bày tỏ suy nghĩ của em?
Phương pháp giải:
Trình bài đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về tình cảm những người thân trong gia đình.
Lời giải chi tiết:
Tình cảm giữa những người thân trong gia đình luôn là một tình cảm đáng quý và đáng trân trọng. Tình cảm ấy chính là sự yêu thương, giúp đỡ, chia sẻ, đùm đọc, chăm sóc lẫn nhau của một gia đình. Khi ta vấp ngã luôn được gia đình đùm bọc, che chở, vỗ về. Đồng thời bản thân mỗi người cũng cần cố gắng, chăm chỉ, yêu thương, bảo vệ tất cả mọi người trong gia đình. Tình cảm giữa những người thân trong gia đình chính là tình cảm máu mủ ruột già không gì có thể thay thế và ta luôn phải trân trọng tình cảm ấy.
Tình cảm gia đình trước hết nó chính là tình cảm của những người trong gia đình dành cho nhau đó là tình mẫu tử, tình phụ tử, tình anh em. Mỗi tình cảm ấy đều mang lên ý nghĩa của nó, mỗi ý nghĩa của nó là một phần giúp tình cảm gia đình được bền chặt, sâu nặng. Tình cảm ấy không chỉ là tình cảm giữa những người có cùng huyết thống với nhau mà những người không chung huyết thống cũng có thể cảm nhận được từ cách họ quan tâm đến nhau, cộng tác với nhau trong công việc.
Nếu có ai hỏi tôi tình cảm cao đẹp nhất trên thế giới này là gì? Tôi sẽ không ngần ngại mà trả lời rằng đó là tình cảm gia đình. Gia đình là bến đỗ bình yên nhất của mỗi con người. Vì ở đó tôi nhận được sự yêu thương, chăm sóc và bảo vệ của những người thân yêu. Nhờ có tình cảm gia đình, mà mỗi chúng ta sẽ có thêm nguồn sức mạnh to lớn để vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Bởi vậy mỗi người cần phải trân trọng tình cảm gia đình từ những hành động cụ nhỏ bé nhất. Tình cảm gia đình thật đáng trân trọng và bảo vệ.
Bài đọc