Soạn bài Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất (Chi tiết)
Soạn bài Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất trang 3 SGK Ngữ văn 7 tập 2. Câu 2. Có thể chia 8 câu tục ngữ trong bài thành mấy nhóm? Mỗi nhóm gồm những câu nào? Gọi tên từng nhóm đó?
Câu 1 => 2
Trả lời câu 1 (trang 4 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2)
Đọc kĩ các câu tục ngữ và chú thích trong bài để hiểu văn bản và những từ ngữ khó.
Trả lời câu 2 (trang 4 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2)
Lời giải chi tiết:
Có thể chia tám câu tục ngữ trong bài làm hai nhóm:
Nhóm 1: Câu 1, 2, 3, 4 là những câu tục ngữ về thiên nhiên.
Nhóm 2: Câu 5, 6, 7, 8 là những câu tục ngữ về lao động sản xuất.
(HS có thể có cách chia khác. Tuy nhiên cách chia trên là tối ưu)
Câu 3
Trả lời câu 3 (trang 4 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2)
Phân tích từng câu tục ngữ theo những nội dung sau:
a. Nghĩa của câu tục ngữ.
b. Cơ sở thực tiễn của kinh nghiệm nêu trong câu tục ngữ.
c. Một số trường hợp có thể áp dụng kinh nghiệm nêu trong câu tục ngữ. (Ví dụ, có thể ứng dụng câu 1 vào việc sử dụng thời gian cho phù hợp ở mùa hè, mùa đông như thế nào?)
d. Giá trị của kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện.
Lời giải chi tiết:
|
Nghĩa của câu tục ngữ |
Cơ sở thực tiễn |
Trường hợp áp dụng |
Giá trị kinh nghiệm của câu tục ngữ |
|
|
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, Ngày tháng mười chưa cười đã tối. |
Tháng năm đêm ngắn, tháng mười ngày ngắn |
Từ sự quan sát của người xưa và ngày nay đã được khoa học chứng minh |
Vận dụng vào chuyện tính toán, sắp xếp công việc hoặc vào việc giữ gìn sức khỏe trong mùa hè và mùa đông |
Chú ý, phân bố thời gian biểu làm việc cho phù hợp |
|
Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa |
Khi trời nhiều sao sẽ nắng, khi trời ít, vắng sao sẽ mưa |
Vận dụng vào chuyện tính toán, sắp xếp công việc và sinh hoạt |
- Đoán trước thời tiết để sắp xếp công việc hợp lí - Kinh nghiệm để đoán mưa nắng, rất cần cho sản xuất nông nghiệp và mùa màng |
|
|
Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ |
Khi trời có màu ráng mỡ gà thường sẽ có mưa bão lớn. Vì thế, phải chú ý chống bão |
Vận dụng vào chuyện tính toán, sắp xếp công việc |
Nhắc nhở việc phòng chống bão |
|
|
Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt |
Vào tháng 7, nếu thấy kiến bò nhiều thì khả năng sẽ mưa lớn và lụt lội xảy ra |
Vận dụng vào chuyện tính toán, sắp xếp công việc và tính toán phòng chống |
Nhắc nhở về ý thức phòng chống bão lũ |
|
|
Tấc đất tấc vàng |
- Đất nước coi quý ngang vàng - Đất quý như vàng vì đất nuôi sống con người, tiềm năng của đất là vô hạn, khai thác mãi không bao giờ vơi cạn |
Từ việc đất nuôi sống con người |
Có thể dùng câu tục ngữ này trong nhiều trường hợp: -Phê phán sự lãng phí đất - Đề cao giá trị của vùng đất tối |
Đề cao giá trị của đất, nhắc nhở việc tận dụng đất trong quá trình trồng trọt, phê phán việc lãng phí đất |
|
Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền |
Giá trị kinh tế khi khai thác ao, vườn, ruộng |
Từ giá trị của các yếu tố trong nông nghiệp |
Vận dụng vào việc sản xuất nông nghiệp |
Kết hợp trồng trọt, chăn nuôi, khai thác tốt điều kiện tự nhiên, làm ra nhiều của cải vật chất |
|
Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống |
- Câu tục ngữ nói về vai trò của các yếu tố trong sản xuất nông nghiệp, chủ yếu là trồng lúa nước của nhân dân - Nghề trồng lúa phải hội tụ bốn yếu tố, trong đó yếu tố nước là hàng đầu |
Vận dụng trong quá trình trồng lúa, người nông dân thấy được tầm quan trọng của từng yếu tố cũng như mối quan hệ của chúng. Nó có ích đối với đất nước chủ yếu sống bằng nghề nông |
Nhắc nhở người làm ruộng phải đầu tư vào tất cả các khâu, nhưng cũng phải chú ý ưu tiên, không tràn lan, nhất là khi khả năng đầu tư có hạn |
|
|
Nhất thì, nhì thục |
Vai trò của thời vụ là hàng đầu |
Vận dụng vào sản xuất nông nghiệp |
Phải đảm bảo ahi yếu tố: thời vụ và đất đai trong trồng trọt |
Câu 4
Trả lời câu 4 (trang 5 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2)
Nhìn chung tục ngữ có những đặc điểm về hình thức:
- Ngắn gọn.
- Thường có vần, nhất là vần lưng.
- Các vế thường đối xứng nhau cả về hình thức, cả về nội dung.
- Lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh.
Hãy minh họa những đặc điểm nghệ thuật đó và phân tích giá trị của chúng bằng những câu tục ngữ trong bài.
Lời giải chi tiết:
Câu tục ngữ: Ráng mỡ gà có nhà thì giữ
- Ngắn gọn: Số lượng 7 từ
- Thường có vần, nhất là vần lưng: từ “gà” vần với từ “nhà”
- Hai vế đối xứng cả hình thức lẫn nội dung: “ráng mỡ gà” đối với vế “có nhà thì giữ”
- Lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh: hình ảnh “ráng mỡ” ở chân trời báo hiệu trời sắp có mưa bão lớn.
Luyện tập
LUYỆN TẬP
Sưu tầm thêm một số câu tục ngữ có nội dung phản ánh kinh nghiệm của nhân dân ta về các hiện tượng mưa, nắng, bão, lụt.
Lời giải chi tiết:
* Cơn đằng đông vừa trông vừa chạy.
Cơn đằng tây vừa cày vừa ăn
* Ếch kêu uôm uôm, ao chuôm đầy nước.
* Gió nam đưa xuân sang hè.
* Vùng mây thì gió, đỏ mây thì mưa.
* Trăng quần đại hạn, trăng tán thì mưa.
ND chính
| Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất đã phản ánh, truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. |