Bài 14. Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX - SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo
Dựa vào sơ đồ 14.1 và khai thác thông tin trong bài, em hãy mô tả một số thành tựu tiêu biểu của khoa học – kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX. Quan sát hình 14.3, theo em, những chi tiết nào trong bức tranh có tác động đến xã hội đương thời? Tại sao?
? mục 1 1
Trả lời câu hỏi mục 1 trang 60 SGK
1. Dựa vào sơ đồ 14.1 và khai thác thông tin trong bài, em hãy mô tả một số thành tựu tiêu biểu của khoa học – kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX.
2. Hãy lựa chọn hai phát minh mà em cho rằng có tác động mạnh mẽ đến đời sống và nhận thức của con người trong thế kỉ XVIII – XIX. Phân tích sự tác động đó.
Phương pháp giải:
Đọc lại nội dung mục 1 trang 60, 61 SGK
Lời giải chi tiết:
1. Một số thành tựu tiêu biểu của khoa học – kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX.
* Về kĩ thuật:
- Việc sử dụng máy hơi nước rộng rãi và các phát minh mới trong ngành luyện kim đã thúc đẩy sự tiến bộ của kĩ thuật.
+ Tàu thủy của Robert Fulton
+ Máy thu hoạch lúa mì của McKay
+ Máy điện thoại của A.G.Bell
+ Trong lĩnh vực quân sự xuất hiện đại bác, súng trường, tàu vỏ thép trọng tải lớn, ngư lôi…
* Về khoa học:
- Khoa học tự nhiên:
+ 1859: Darwin tìm ra thuyết tiến hóa: giải thích sự đa dạng các chủng loại động, thực vật là chọn lọc tự nhiên
+ 1860: Mendel công bố các nghiên cứu về di truyền thông qua các thí nghiệm trên thực vật
+ 1869: Mendeleev công bố bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học vẫn còn sử dụng đến ngày nay.
+ 1898: Piere Curie và Marie Curie tìm ra năng lượng phóng xạ, đặt nền tảng cho ngành nguyên tử hóa học.
- Khoa học xã hội:
+ Các ngành Khảo cổ học, Nhân chủng học, Xã hội học có những bước phát triển.
+ Xuất hiện ngành khoa học mới là Tâm lí học
+ Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học của Karl Max và Engels.
2. Em cho rằng hai phát minh có tác động mạnh mẽ đến đời sống và nhận thức của con người là việc sử dụng máy hơi nước và Thuyết tiến hóa của Darwin.
- Việc sử dụng máy hơi nước rộng rãi và những phát minh mới đã tác động đến đời sống xã hội con người.
+ Đưa nhân loại vào thời đại văn minh công nghiệp.
+ Máy móc thay thế lao động chân tay
+ Cuộc sống tiện nghi, dân số phát triển.
- Thuyết tiến hóa của Darwin đã đưa ra những quan điểm hoàn toàn mới, khác với niềm tin phổ biến về nguồn gốc con người và tạo vật trong xã hội lúc bấy giờ, mang đến những hiểu biết sâu sắc về thế giới tự nhiên và xã hội loài người.
? mục 2 1
Trả lời câu hỏi mục 2 trang 62 SGK
1. Trình bày một số thành tựu tiêu biểu về văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX. Những tác phẩm văn học, nghệ thuật có ảnh hưởng như thế nào đến xã hội?
2. Quan sát hình 14.3, theo em, những chi tiết nào trong bức tranh có tác động đến xã hội đương thời? Tại sao?
Phương pháp giải:
Đọc lại nội dung mục 2 trang 62, 63 SGK
Lời giải chi tiết:
1.
* Một số thành tựu tiêu biểu về văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX.
- Thế kỉ XVIII – XIX là thời kì văn học phát triển rực rõ với sự xuất hiện của nhà văn, nhà thơ vĩ đại.
+ Nhiều tác phẩm của họ trở thành kinh điển của mọi thời đại: Những người khốn khổ của Victor Hugo, Chiến tranh và hòa bình của Leo Tolsoy…
- Âm nhạc cũng bước vào thời kì đỉnh cao của dòng nhạc cổ điển, được ghi dấu với những nhà soạn nhạc thiên tài như: L.Beethoven, W.A.Mozart…
- Trong hội họa, các nghệ sĩ đã khắc họa hiện thực xã hội của thời đại công nghiệp.
+ Một kiểu chủ nghĩa hiện thực khác đã được thử nghiệm là trường phái Ấn tượng. Hội họa theo trường phái này phát triển mạnh trong những năm 1860, 1870 ở Pháp.
* Những tác phẩm văn học, nghệ thuật có ảnh hưởng mạnh mẽ đến xã hội:
- Văn học phản ánh chân thực thế giới tự nhiên – xã hội, đời sống và khát vọng của con người trong thời đại công nghiệp.
=> Tác động trực tiếp đến hình thành quan điểm tư tưởng của tầng lớp tư sản
=> Cho thấy bộ mặt trái của chủ nghĩa tư bản, góp tiếng nói bênh vực người nghèo khổ.
- Nhiều tác phẩm tác động trực tiếp đến cuộc đấu tranh của nhân dân lao động chống áp bức, góp phần tạo nên cải cách xã hội.
2. Những chi tiết trong bức tranh có tác động đến xã hội đương thời.
Bức tranh mô tả hình ảnh một nữ thợ giặt trong thời đại công nghiệp. Người phụ nữ này đang phải làm việc vất vả cùng đứa con nhỏ của mình. Tác phẩm đã phản ánh hiện thực lao động của phụ nữ vào thế kỉ XIX, tác động sâu sắc đến xã hội đương thời.
Luyện tập 1
Trả lời câu hỏi luyện tập trang 63 SGK
Hoàn thiện bảng thống kê một số thành tựu tiêu biểu về khoa học, kĩ thuật, văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX theo mẫu dưới đây.
Phương pháp giải:
Đọc lại nội dung mục 1 trang 60, 61 SGK
Lời giải chi tiết:
|
Lĩnh vực |
Kĩ thuật |
Khoa học tự nhiên |
Khoa học xã hội và hành vi |
Văn học |
Nghệ thuật |
|
Thành tựu |
- Việc sử dụng máy hơi nước rộng rãi và các phát minh mới trong ngành luyện kim đã thúc đẩy sự tiến bộ của kĩ thuật. + Tàu thủy của Robert Fulton + Máy thu hoạch lúa mì của McKay + Máy điện thoại của A.G.Bell + Trong lĩnh vực quân sự xuất hiện đại bác, súng trường, tàu vỏ thép trọng tải lớn, ngư lôi… |
+ 1859: Darwin tìm ra thuyết tiến hóa: giải thích sự đa dạng các chủng loại động, thực vật là chọn lọc tự nhiên + 1860: Mendel công bố các nghiên cứu về di truyền thông qua các thí nghiệm trên thực vật + 1869: Mendeleev công bố bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học vẫn còn sử dụng đến ngày nay. + 1898: Piere Curie và Marie Curie tìm ra năng lượng phóng xạ, đặt nền tảng cho ngành nguyên tử hóa học. |
+ Các ngành Khảo cổ học, Nhân chủng học, Xã hội học có những bước phát triển. + Xuất hiện ngành khoa học mới là Tâm lí học + Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học của Karl Max và Engels. |
- Thế kỉ XVIII – XIX là thời kì văn học phát triển rực rõ với sự xuất hiện của nhà văn, nhà thơ vĩ đại. + Nhiều tác phẩm của họ trở thành kinh điển của mọi thời đại: Những người khốn khổ của Victor Hugo, Chiến tranh và hòa bình của Leo Tolsoy… |
- Âm nhạc cũng bước vào thời kì đỉnh cao của dòng nhạc cổ điển, được ghi dấu với những nhà soạn nhạc thiên tài như: L.Beethoven, W.A.Mozart… - Trong hội họa, các nghệ sĩ đã khắc họa hiện thực xã hội của thời đại công nghiệp. + Ra đời trường phái Ấn tượng |
Vận dụng 1
Trả lời câu hỏi vận dụng trang 63 SGK
Các thành tựu nào của khoa học, kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX vẫn còn để lại dấu ấn trong đời sống hiện tại?
Lời giải chi tiết:
Các thành tựu của khoa học, kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX vẫn còn để lại dấu ấn trong đời sống hiện tại:
- Thuyết tiến hóa của Darwin
- Nghiên cứu của Mendel về di truyền thông qua các thí nghiệm trên thực vật
- Bảng tuần hoàn hóa học của Mendeleev
- Tìm ra năng lượng phóng xạ, đặt nền tảng cho ngành nguyên tử học của Marie Cuire và Pierre Cuire
- Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học của Karl Max và Engels.