Giải bài tập Tiếng Việt trang 32 sách bài tập Ngữ văn 12 - Chân trời sáng tạo
Trình bày những loại câu mơ hồ thường gặp và cho biết cách sửa đổi với từng loại. Hiểu khái niệm thế nào là câu mơ hồ, trình bày những loại câu mơ hồ thường gặp và nêu cách sửa đổi.
Câu 1
Trả lời Câu hỏi 1 trang 32 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo
Trình bày những loại câu mơ hồ thường gặp và cho biết cách sửa đổi với từng loại.
Phương pháp giải:
Hiểu khái niệm thế nào là câu mơ hồ, trình bày những loại câu mơ hồ thường gặp và nêu cách sửa đổi.
Lời giải chi tiết:
- Mơ hồ về từ vựng:
+ Ví dụ: "Tôi đã đọc cuốn sách này vào buổi tối." (Không rõ là tối nào)
+ Cách sửa: Thêm chi tiết cụ thể để làm rõ nghĩa, ví dụ: "Tôi đã đọc cuốn sách này vào tối hôm qua."
- Mơ hồ về cấu trúc cú pháp :
+ Ví dụ: "Cô giáo của em trai tôi dạy toán." (Không rõ cô giáo dạy toán hay em trai tôi dạy toán)
+ Cách sửa: Sắp xếp lại trật tự câu hoặc thêm từ để rõ nghĩa, ví dụ: "Cô giáo dạy toán của em trai tôi" hoặc "Cô giáo của em trai tôi là người dạy toán."
- Mơ hồ về ngữ nghĩa :
+ Ví dụ: "Anh ấy không thể nhớ nổi em gái của mình." (Không rõ là không thể nhớ mặt hay không thể nhớ tên)
+ Cách sửa: Thêm chi tiết để làm rõ nghĩa, ví dụ: "Anh ấy không thể nhớ được mặt em gái của mình."
- Mơ hồ do thiếu thông tin ngữ cảnh :
+ Ví dụ: "Bà ấy đến nhà tôi hôm qua." (Không rõ "bà ấy" là ai)
+ Cách sửa: Cung cấp thêm thông tin cụ thể về người được nhắc đến, ví dụ: "Bà Lan, hàng xóm của tôi, đến nhà tôi hôm qua."
Câu 2
Trả lời Câu hỏi 2 trang 32 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo
Phân tích lỗi câu mơ hồ trong các trường hợp sau và nêu cách sửa :
a. Đêm hôm qua cầu gãy.
b. Mẹ nó đi chợ chiều mới về.
c. Cô ấy đã đến Hà Nội chưa? Lẽ ra giờ này cô ấy phải có mặt ở đó rồi chứ?
d. Anh cho em biết anh muốn ăn cơm không.
đ. Âm thanh của chiếc máy này nghe được không chị?
Phương pháp giải:
Dựa vào cách phân loại và cách sửa cho từng loại câu mơ hồ nhất định, áp dụng vào các ví dụ trên để đưa ra cách sửa phù hợp.
Lời giải chi tiết:
a. Đêm hôm qua cầu gãy.
+ Phân tích: Câu này mơ hồ vì không rõ "cầu" là gì (cây cầu, cầu thủ, hay cầu trong một trò chơi).
+ Cách sửa: Làm rõ từ "cầu". Ví dụ: "Đêm hôm qua cây cầu bị gãy."
b. Mẹ nó đi chợ chiều mới về.
+ Phân tích: Câu này mơ hồ do cấu trúc không rõ ràng, không biết "chiều" là thời gian đi chợ hay thời gian về.
+ Cách sửa: Điều chỉnh trật tự câu. Ví dụ: "Mẹ nó đi chợ từ chiều, tối mới về."
c. Cô ấy đã đến Hà Nội chưa? Lẽ ra giờ này cô ấy phải có mặt ở đó rồi chứ?
+ Phân tích: Câu này mơ hồ vì có thể hiểu theo hai hướng: hỏi về việc đã đến Hà Nội hay chưa, hoặc việc có đến đúng giờ hay không.
+ Cách sửa: Tách thành hai câu rõ ràng. Ví dụ: "Cô ấy đã đến Hà Nội chưa? Đúng giờ này, lẽ ra cô ấy phải có mặt ở đó rồi."
d. Anh cho em biết anh muốn ăn cơm không.
+ Phân tích: Câu này mơ hồ do việc ghép hai câu hỏi thành một, khiến ý nghĩa trở nên khó hiểu.
+ Cách sửa: Chia câu thành hai câu rõ ràng. Ví dụ: "Anh có muốn ăn cơm không? Hãy cho em biết nhé."
đ. Âm thanh của chiếc máy này nghe được không chị?
+ Phân tích: Câu này mơ hồ do cấu trúc câu không rõ ràng, không biết "nghe được không" là về chất lượng âm thanh hay khả năng nghe.
+ Cách sửa: Làm rõ ý định. Ví dụ: "Âm thanh của chiếc máy này có rõ không chị?" hoặc "Chị có nghe rõ âm thanh của chiếc máy này không?"
Câu 3
Trả lời Câu hỏi 3 trang 32 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo
Theo bạn, những trường hợp in đậm sau đây có phải là lỗi câu mơ hồ không? Vì sao bạn nhận định như vậy?
a.Còn trời, còn nước, còn non,
Còn cô bán rượu, anh còn say sưa!
(Ca dao)
b.Bà già đi chợ Cầu Đông,
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng chẳng còn.
(Ca dao)
Phương pháp giải:
Dựa vào khái niệm và cách phân loại câu mơ hồ, xác định những câu trên có phải kà lỗi câu mơ hồ hay không?
Lời giải chi tiết:
a. Nhận định: Câu này không phải là lỗi câu mơ hồ.
=> Lý do: Câu ca dao này sử dụng biện pháp ẩn dụ và đối chiếu để tạo nên sự liên kết giữa "trời, nước, non" với tình cảm của người say rượu dành cho cô bán rượu. Tuy nhiên, nó không gây ra sự nhầm lẫn về ý nghĩa. Người đọc có thể hiểu rằng việc say rượu của nhân vật là điều sẽ tiếp diễn chừng nào còn có cô bán rượu. Mặc dù có thể có sự hàm ý sâu xa, câu này không làm cho người đọc phải băn khoăn về ý nghĩa của nó.
b. Nhận định: Câu này cũng không phải là lỗi câu mơ hồ.
=> Lý do: Câu ca dao này sử dụng một trò chơi chữ để diễn tả sự đối lập giữa cái "lợi" (trong hôn nhân) và việc "mất răng" (ngụ ý sự mất mát). Cách chơi chữ này rõ ràng trong ngữ cảnh, và người đọc dễ dàng hiểu được ý tứ mà câu ca dao muốn truyền tải. Vì vậy, câu này không gây ra sự mơ hồ mà ngược lại còn tạo nên sự thú vị trong cách diễn đạt.