Khái niệm nucleic acid
Nucleic acid là đại phân tử sinh học được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, mỗi đơn phân là một nucleotide. Nucleic acid được chia thành 2 loại: DNA (deoxyribonucleic acid) và RNA (ribonucleic acid). Cả DNA và RNA đều được cấu tạo từ 5 nguyên tố C, H, O, N, P. DNA có vai trò lưu giữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền. 3 loại RNA có đảm nhận các chức năng khác nhau: mRNA, tRNA, rRNA.
NUCLEIC ACID
Nucleic acid là gì?
Nucleic acid là đại phân tử sinh học được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, mỗi đơn phân là một nucleotide.
Nucleic acid được chia thành 2 loại: DNA (deoxyribonucleic acid) và RNA (ribonucleic acid). Cả DNA và RNA đều được cấu tạo từ 5 nguyên tố C, H, O, N, P.
Nucleotide là gì?
Nucleotide là đơn phân của phân tử DNA và RNA. Nucleotide được cấu tạo bởi 3 thành phần:
-
Một gốc phosphate (PO4).
-
Một phân tử đường 5 carbon (deoxyribose ở DNA và ribose ở RNA).
-
Một nitrogenous base (base).
Các nucleotide khác nhau bởi thành phần nhóm base . Trong đó, phân tử DNA được cấu tạo từ 4 nucleotide là: A, T, G, C; phân tử RNA được cấu tạo từ A, U, G, C.
Cấu trúc của phân tử DNA như thế nào?
Phân tử DNA có cấu tạo hai mạch polynucleotide song song, ngược chiều (3’ - 5’ và 5’ - 3’), liên kết với nhau bằng liên kết hydrogen theo nguyên tắc bổ sung (NTBS) như sau:
-
A của mạch này liên kết với T của mạch kia bằng 2 liên kết hydrogen;
-
G của mạch này liên kết với X của mạch kia bằng 3 liên kết hydrogen và ngược lại.
Còn các nucleotide trên cùng 1 mạch pholynucleotide liên kết với nhau bằng liên kết hóa trị (phosphodiester).
Cấu tạo của RNA như thế nào?
RNA được chia thành 3 loại theo chức năng: mRNA (RNA thông tin); tRNA (RNA vận chuyển) và rRNA (RNA ribosome).
Khác với DNA, RNA chỉ có một mạch polynucleotide. Có sự khác biệt về cấu trúc 3 loại RNA:
-
mRNA có cấu trúc mạch thẳng.
-
tRNA cấu trúc từ mạch đơn nhưng xoắn lại ở một số đoạn hình thành cấu trúc không gian 3 chiều đặc trưng theo cách A - U bằng 2 liên kết hydrogen; G - C bằng 3 liên kết hydrogen.
-
rRNA có dạng mạch đơn nhưng xoắn cục bộ và cũng tồn tại liên kết hydrogen trong phân tử.
Vai trò của nucleic acid là gì?
DNA có vai trò lưu giữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.
3 loại RNA có đảm nhận các chức năng khác nhau:
-
mRNA (RNA thông tin) được dùng làm khuôn cho quá trình dịch mã.
-
tRNA (RNA vận chuyển) vận chuyển các amino acid đến ribosome để dịch mã.
-
rRNA (RNA ribosome) liên kết với protein để tạo nên Ribosome.