Lý thuyết về thủy quyển và nước trên lục địa
Bài 12 Thủy quyển, nước trên lục địa
BÀI 12. THỦY QUYỂN, NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA
I. KHÁI NIỆM THỦY QUYỂN
- Thủy quyển là lớp nước trên Trái Đất, bao gồm nước trong các biển và đại dương, nước trên lục địa, hơi nước trong khí quyển,...
- Thủy quyển phân bố không đồng đều, chủ yếu là nước mặn (97,5%), nước ngọt chỉ chiếm 2,5%, phân bố chủ yếu trên lục địa.
II. NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA
1. Các nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông
a. Nguồn cung cấp nước sông
- Hai nguồn cấp nước chính: nước mặt (băng tuyết, mưa) và nước ngầm.
- Nguồn cấp nước sông ảnh hưởng tới chế độ nước sông.
- Nước ngầm có vai trò quan trọng trong việc điều hòa chế độ nước sông.
b. Các nhân tố tự nhiên khác
- Địa hình: ở miền núi, độ dốc cao, sông ngòi chảy xiết hơn đồng bằng.
- Thực vật: có vai trò giữa nước, điều hòa dòng chảy, giảm lũ lụt, tạo thành nước ngầm,..
- Hồ, đầm: có vai trò điều hòa chế độ nước sông.
2. Hồ
- Hồ là những vùng trũng chứa nước trong lục địa, không thông trực tiếp với biển.
- Phân loại: Dựa trên nguồn gốc hình thành các hồ tự nhiên, được chia làm 2 loại chính
+ Hồ có nguồn gốc nội sinh: hồ kiến tạo, hồ núi lửa,...
+ Hồ có nguồn gốc ngoại sinh: hồ băng hà, hồ bồi tụ.
+ Ngoài ra, còn có các hồ nhân tạo được xây dựng để phục vụ thủy điện, sản xuất,...
3. Nước băng tuyết
- Nước băng tuyết hình thành ở đỉnh núi cao, vùng cực, do điều kiện khí hậu quanh năm lạnh giá nên nước tồn tại ở dạng rắn.
- Phân bố: toàn bộ châu Nam Cực, phần lớn phía bắc ở châu Mỹ và châu Á và các khu vực núi cao.
- Vai trò: điều hòa nhiệt độ, dự trữ nước ngọt,...
4. Nước ngầm
- Trong vỏ Trái Đất tồn tại một lượng nước khá lớn là nước ngầm.
- Mực nước ngầm thay đổi phụ thuộc vào nguồn cung cấp nuóc là hơi nước trong không khí, từ sông ngòi ngấm xuống, địa hình, đá, thực vật,...
- Vai trò: cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất, ổn định dòng chảy, chống sụt lún,...
III. BẢO VỆ NGUỒN NƯỚC NGỌT
- Phân phối lại nguồn nước ngọt trên Trái Đất.
- Sử dụng nguồn nước hợp lí.
- Hạn chế gây ô nhiễm nguồn nước, các quốc gia cần ban hành những chính sách, bộ luật để bảo vệ môi trường nước.
