Soạn bài Bếp lửa SGK Ngữ văn 9 tập 2 Cánh diều
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
Nội dung chính
| Qua hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành, bài thơ Bếp lửa gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu đồng thời thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước. |
Đọc hiểu 1
Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 39 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, chú ý đến nhân vật trữ tình trong bài thơ
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người cháu.
Người cháu là nhân vật trữ tình
Đọc hiểu 2
Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 39 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Xác định vần và nhịp của các dòng thơ.
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, chú ý vần và nhịp của mỗi dòng thơ.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
|
Câu |
Nhịp |
Vần |
|
1 |
3/4 |
Khổ 1: vần lưng, vần chân, vần liền |
|
2 |
3/4 |
|
|
3 |
3/4 |
|
|
4 |
3/5 |
Khổ 2: vần chân |
|
5 |
4/4 |
|
|
6 |
4/4 |
|
|
7 |
3/5 |
|
|
8 |
4/4 |
|
|
9 |
3/5 |
Khổ 3: vần chân |
|
10 |
3/5 |
|
|
11 |
4/5 |
|
|
12 |
4/4 |
|
|
13 |
3/5 |
|
|
14 |
3/5 |
|
|
15 |
4/4 |
|
|
16 |
4/4 |
|
|
17 |
3/5 |
|
|
18 |
3/5 |
|
|
19 |
3/5 |
|
|
20 |
4/4 |
Khổ 4: vần chân |
|
21 |
4/4 |
|
|
22 |
3/5 |
|
|
23 |
3/5 |
|
|
24 |
4/4 |
|
|
25 |
4/3/2 |
|
|
26 |
2/5 |
|
|
27 |
4/5 |
|
|
28 |
3/5 |
|
|
29 |
3/5 |
|
|
30 |
4/4 |
Khổ 6: vần chân |
|
31 |
4/4 |
|
|
32 |
3/4 |
|
|
33 |
3/4 |
|
|
34 |
4/4 |
|
|
35 |
4/4 |
|
|
36 |
3/3/2 |
|
|
37 |
3/3/2 |
|
|
38 |
5/5 |
|
|
39 |
4/4 |
|
|
40 |
5/3 |
|
|
41 |
3/5 |
Nhịp thơ chủ yếu : 4/4.
Vần:chân chủ yếu
Đọc hiểu 3
Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 40 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Chú ý những lời nói, việc làm của bà
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, chú ý từ ngữ thể hiện lời nói, việc làm của bà.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Lời nói: “Bố ở chiến khu, bố còn việc bố", “Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,”, “Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”
Việc làm: “Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen"
|
Lời nói |
Hành dộng |
|
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố", “Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,”, “Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!” |
“Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen" |
Đọc hiểu 4
Trả lời Câu hỏi 4 Đọc hiểu trang 40 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn này.
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, nhớ lại các BPTT tu từ đã học.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Biện pháp tu từ điệp ngữ “nhóm”, đảo ngữ “lận đận đời bà…”, ẩn dụ “nhóm niềm yêu thương, nhóm niềm chung vui, nhóm dậy cả,...” -> bà nhóm dậy cả một cuộc đời mới, ấm no, hạnh phúc và những kỉ niệm ngọt ngào của tuổi thơ.
|
Biện pháp tu từ |
Tác dụng |
|
điệp ngữ “nhóm” đảo ngữ “lận đận đời bà…” ẩn dụ “nhóm niềm yêu thương, nhóm niềm chung vui, nhóm dậy cả,...” |
bà nhóm dậy cả một cuộc đời mới, ấm no, hạnh phúc và những kỉ niệm ngọt ngào của tuổi thơ |
Đọc hiểu 5
Trả lời Câu hỏi 5 Đọc hiểu trang 40 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Khổ thơ cuối thể hiện cảm xúc gì của nhân vật trữ tình?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, chú ý tâm trạng của nhân vật trữ tình thể hiện trong khổ cuối.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Khổ thơ cuối là cảm xúc kính yêu người bà của nhân vật trữ tình. Vì trong tiềm thức người cháu luôn có ánh sáng và hơi ấm của bà.
Cảm xúc kính yêu người bà của nhân vật trữ tình
CH cuối bài 1
Trả lời Câu hỏi 1 CH cuối bài trang 41 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Kết cấu của bài thơ Bếp lửa được tổ chức theo trình tự nào?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, đưa ra lời giải phù hợp
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Kết cấu của bài thơ Bếp lửa được tổ chức theo trình tự từ quá khứ đến hiện tại.
Trình tự từ quá khứ đến hiện tại
CH cuối bài 2
Trả lời Câu hỏi 2 CH cuối bài trang 41 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Người cháu đã hồi tưởng các kỉ niệm về bà và tình bà cháu ở những thời điểm nào? Trong mỗi kỉ niệm đó, tình bà cháu được thể hiện như thế nào? Người bà có ý nghĩa gì với người cháu?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, đưa ra lời giải phù hợp
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Người cháu đã hồi tưởng các kỉ niệm về bà và tình bà cháu ở những thời điểm:
+ Năm lên 4 tuổi (nạn đói 1945)
+ Tám năm ở cùng với bà khi cha mẹ đi công tác
+ Năm giặc đốt làng
- Trong mỗi kỉ niệm đó, tình bà cháu được thể hiện:
+ Năm lên 4 tuổi: nạn đói
+ Tám năm ở cùng với bà khi cha mẹ đi công tác: bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học, bà kể chuyện những ngày ở Huế, bà dạy dỗ cháu nên người.
+ Năm giặc đốt làng: đốt nhà, bà dặn cháu giữ kín để bố mẹ yên tâm.
- Người bà là tia sáng, chắp cánh ước mơ cho cháu trên mọi chặng đường.
|
Thời điểm |
Tình bà cháu |
|
Năm lên 4 tuổi (nạn đói 1945) |
nạn đói |
|
Tám năm ở cùng với bà khi cha mẹ đi công tác |
bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học, bà kể chuyện những ngày ở Huế, bà dạy dỗ cháu nên người. |
|
Năm giặc đốt làng |
đốt nhà, bà dặn cháu giữ kín để bố mẹ yên tâm. |
|
=> Người bà là tia sáng, chắp cánh ước mơ cho cháu trên mọi chặng đường. |
CH cuối bài 3
Trả lời Câu hỏi 3 CH cuối bài trang 41 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Hình ảnh bếp lửa trong bài thơ có đặc điểm gì? Vì sao khi nhắc đến bếp lửa, người cháu lại nhớ đến bà và ngược lại? Hãy chỉ ra ý nghĩa của hình ảnh bếp lửa được khắc họa trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, đưa ra lời giải phù hợp
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến 12 lần trong bài thơ và là hình ảnh quen thuộc mà bà nhóm lửa mỗi sáng. Khi nhắc đến bếp lửa, người cháu lại nhớ đến bà bởi ngọn lửa tượng trưng cho tình cảm của bà, là ngọn lửa niềm tin mà bà truyền cho cháu.
- Ý nghĩa của hình ảnh bếp lửa: bếp lửa là nơi thắp sáng niềm tin, tình yêu thương to lớn của bà, tiếp nối tình yêu từ bà sang cháu.
- Đặc điểm: Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến 12 lần trong bài thơ và là hình ảnh quen thuộc mà bà nhóm lửa mỗi sáng.
- Khi nhắc đến bếp lửa, người cháu lại nhớ đến bà bởi ngọn lửa tượng trưng cho tình cảm của bà.
- Ý nghĩa của hình ảnh bếp lửa: là nơi thắp sáng niềm tin, tình yêu thương to lớn của bà.
CH cuối bài 4
Trả lời Câu hỏi 4 CH cuối bài trang 41 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Hãy xác định những dòng thơ trong bài có hình ảnh ẩn dụ và nêu tác dụng của các hình ảnh đó. Em thích hình ảnh nào nhất? Vì sao?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, đưa ra lời giải phù hợp
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Những dòng thơ trong bài có hình ảnh ẩn dụ:
+ Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
+ Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
+ Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
+ Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
- Em thích hình ảnh: bếp lửa nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ. Bởi vì hình ảnh bếp lửa đã gắn liền với tuổi thơ tác giả, nhắc đến bếp lửa là nhắc đến hình ảnh người bà tần tảo, giàu tình yêu thương. Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ là khơi dậy những kỉ niệm ngọt ngào của tuổi thơ.
- Những dòng thơ có hình ảnh ẩn dụ:
+ Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
+ Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
+ Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
+ Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
- Em thích hình ảnh: bếp lửa nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ. Bởi vì hình ảnh bếp lửa đã gắn liền với tuổi thơ tác giả, nhắc đến bếp lửa là nhắc đến hình ảnh người bà tần tảo, giàu tình yêu thương.
CH cuối bài 5
Trả lời Câu hỏi 5 CH cuối bài trang 41 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Theo em, những điều gì tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ Bếp lửa?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, đưa ra lời giải phù hợp
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Điều tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ Bếp lửa:
+ Ngôn ngữ giàu tính biểu đạt.
+ Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả, tự sự và biểu cảm.
+ Hình ảnh thơ gần gũi, giàu liên tưởng, mang ý nghĩa biểu tượng.
+ Nội dung về lòng biết ơn, kính yêu của người cháu đối với bà, với quê hương, đất nước.
- Ngôn ngữ giàu tính biểu đạt.
- Sự kết hợp giữa miêu tả, tự sự và biểu cảm.
- Hình ảnh thơ gần gũi, giàu liên tưởng, mang ý nghĩa biểu tượng.
- Nội dung về lòng biết ơn, kính yêu của người cháu đối với bà.
CH cuối bài 6
Trả lời Câu hỏi 6 CH cuối bài trang 41 SGK Ngữ văn 9 Cánh diều
Từ bài thơ Bếp lửa, em hãy lí giải vì sao những gì thân thiết nhất của tuổi thơ mỗi người đều có sức tỏa sáng, nâng đỡ con người trong suốt hành trình dài rộng của cuộc đời.
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, đưa ra lời giải phù hợp
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Những gì thân thiết nhất của tuổi thơ đều có sức tỏa sáng và nâng đỡ con người trong suốt hành trình dài rộng của cuộc đời vì nó là nguồn động lực mà mỗi con người hướng đến. Tuổi thơ trước hết gắn liền với gia đình, nơi ta được đón nhận tình yêu thương và sự sẻ chia. Ngoài ra để có thể tỏa sáng trong suốt hành trình cuộc đời thì tuổi thơ thường đi kèm với niềm đam mê. Điều này giúp con người phát triển được tư duy sáng tạo, kích thích trí tưởng tượng phong phú, góp phần hình thành và nuôi dưỡng niềm đam mê ngay từ khi còn nhỏ. Hai yếu tố trên đều gắn liền mật thiết với tuổi thơ và là động lực để giúp con người phát triển trong hành trình dài rộng của cuộc đời.
Vì nó là nguồn động lực mà mỗi con người hướng đến. Tuổi thơ trước hết gắn liền với gia đình, nơi ta được đón nhận tình yêu thương và sự sẻ chia