Soạn bài Chiếc lá cuối cùng SGK Ngữ văn 9 tập 1 Cánh diều
Giôn-xi mong muốn điều gì?
Nội dung chính
| Truyện ca ngợi tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ. Tôn vinh giá trị, sức mạnh của nghệ thuật chân chính mang đến niềm vui và hạnh phúc cho con người. |
Đọc hiểu 1
Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 103 SGK Văn 9 Cánh diều
Giôn-xi mong muốn điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Giôn-xi mong muốn kéo tấm rèm lên để nhìn cây thường xuân bên bức tường gạch
Mong muốn kéo tấm rèm lên để nhìn cây thường xuân bên bức tường gạch.
Đọc hiểu 2
Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 104 SGK Văn 9 Cánh diều
“Chiếc lá cuối cùng” có ý nghĩa như thế nào với Giôn-xi?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Chiếc lá cuối cùng ấy là điểm bấu víu duy nhất, là chút niềm tin ít ỏi còn lại để Giôn-xi níu giữ một chút hy vọng sống khi đang bị bệnh tật hành hạ
Là điểm bấu víu duy nhất, là chút niềm tin ít ỏi còn lại để Giôn-xi níu giữ một chút hy vọng sống.
Đọc hiểu 3
Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 104 SGK Văn 9 Cánh diều
“Chuyến đi xa xôi bí ẩn” muốn chỉ điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, liên hệ biện pháp ẩn dụ hoặc nói giảm nói tránh
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Cụm từ chỉ cái chết
Chỉ cái chết
Đọc hiểu 4
Trả lời Câu hỏi 4 Đọc hiểu trang 104 SGK Văn 9 Cánh diều
Hoàn cảnh ở đây có tác dụng gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Hoàn cảnh giống như một sự thử thách. Trước đó thời tiết rất đẹp nhưng sau đó là gió mưa như đặt dây thưởng xuân vào nghịch cảnh và khiến cho Giôn-xi cảm thấy mất hết hy vọng; để rồi sau đó chiếc lá vẫn nằm trên cây như một sự khẳng định ngoan cường.
Tác dụng như một thử thách, thử thách sức sống của con người
Đọc hiểu 5
Trả lời Câu hỏi 5 Đọc hiểu trang 104 SGK Văn 9 Cánh diều
Hình dung thái độ và tình cảm của Giôn-xi khi thấy “chiếc lá cuối cùng vẫn còn đó”
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, tưởng tượng theo mạch truyện
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Có lẽ lúc đó Giôn-xi sẽ cảm thấy thật bất ngờ, ngỡ ngàng, không ngờ sau cái đêm mưa bão như vậy mà chiếc lá vẫn ngoan cố bám trụ và cô như được tiếp thêm sức mạnh.
Bất ngờ, ngỡ ngàng, không ngờ sau cái đêm mưa bão như vậy mà chiếc lá vẫn ngoan cố bám trụ và cô như được tiếp thêm sức mạnh.
Đọc hiểu 6
Trả lời Câu hỏi 6 Đọc hiểu trang 105 SGK Văn 9 Cánh diều
Suy luận: Vì sao Giôn-xi bình phục?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, tưởng tượng
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Vì cô đã hy vọng, khát khao sự sống từ chiếc lá quật cường kia, cô đã ăn cháo, uống sữa và muốn ra ngoài
Vì cô đã hy vọng, khát khao sự sống từ chiếc lá quật cường kia
Đọc hiểu 7
Trả lời Câu hỏi 7 Đọc hiểu trang 105 SGK Văn 9 Cánh diều
Sự việc cụ Bơ-men mất tạo nên điều bất ngờ gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần cuối văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Điều bất ngờ là cụ Bơ-men mất vì đã tạo nên chiếc lá thường xuân cuối cùng trong đêm mưa bão để thắp nên hy vọng sống cho cô gái trẻ.
Bất ngờ vì chiếc lá thường xuân cuối cùng trên tường là bản vẽ chứ không phải lá thật, cụ Bơ-men đã hi sinh chính mình để tạo động lực sống cho Giôn-xi
Đọc hiểu 8
Trả lời Câu hỏi 8 Đọc hiểu trang 105 SGK Văn 9 Cánh diều
Kết thúc truyện giúp người đọc hiểu ra điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần kết thúc văn bản, đưa ra thông điệp
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Chiếc lá cuối cùng mà cụ Bơ-men vẽ tuy chỉ là một chiếc lá nhưng nó là kiệt tác vì nó được tạo nên từ tình yêu thương, lòng nhân hậu và mong ước về khát vọng sống cho con người của một người nghệ sĩ.
Người đọc hiểu được tình yêu thương, lòng nhân hậu và mong ước về khát vọng sống cho con người của một người nghệ sĩ.
CH cuối bài 1
Trả lời Câu hỏi 1 CH cuối bài trang 105 SGK Văn 9 Cánh diều
Tóm tắt truyện trong khoảng 5-7 dòng. Nhan đề Chiếc lá cuối cùng có liên quan như thế nào đến nội dung câu chuyện?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, tóm tắt và liên hệ nhan đề với nội dung
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng kể về nhân vật chính là Giôn xi, cô bị mắc chứng bệnh sưng phổi và tuyệt vọng trước cuộc sống. Giôn xi tự nhủ rằng chừng nào chiếc lá cuối cùng trên cây thường xuân ở phía bên ngoài cửa sổ kia rụng xuống thì cũng là lúc cô ra đi, từ bỏ cuộc sống. Khi biết được ý nghĩ đó của Giôn xi thì cụ Bơ men - người thuê phòng ở tầng dưới, cũng là một họa sĩ già - đã vẽ nên kiệt tác chiếc lá cuối cùng trong đêm mưa bão để Giôn xi có niềm tin vào cuộc sống. Cụ đã qua đời và Giôn xi thì cũng lấy lại được hi vọng khi tưởng rằng chiếc lá đó là thật, bởi cụ Bơ men đã vẽ nó bằng cả tấm lòng mình.
Ý nghĩa nhan đề tác phẩm Chiếc lá cuối cùng của O.Hen-ri:
- Đó là chiếc lá thường xuân sinh động như thật do cụ Bơ-men đã vẽ với mong muốn truyền thêm niềm tin và hi vọng để Giôn-xi chiến thắng bệnh
- Đó là một tác phẩm nghệ thuật bởi một người nghệ sĩ tâm huyết, ông đã vẽ bằng cả tấm lòng.
- Chiếc lá cuối cùng là hình tượng nghệ thuật, xuyên suốt tác phẩm văn học - là biểu tượng của lòng nhân ái, vị tha cao cả.
Ta có thể nhận thấy "Chiếc lá cuối cùng" là một tiêu đề vô cùng ấn tượng, nó để lại dấu ấn tốt đẹp trong lòng người đọc. Đây cũng là hình ảnh thể hiện chủ đề của chuyện, gắn liền với diễn biến tâm trạng của cả ba nhân vật
- Tóm tắt:
+ Giôn-xi bị mắc chứng bệnh sưng phổi và tuyệt vọng trước cuộc sống. Cô tự nhủ rằng chừng nào chiếc lá cuối cùng trên cây thường xuân ở phía bên ngoài cửa sổ kia rụng xuống thì cũng là lúc cô ra đi, từ bỏ cuộc sống.
+ Khi biết được ý định của Giôn-xi, cụ Bơ-men - người sống ở tầng dưới, đã vẽ chiếc lá cuối cùng trong đem mưa rét để cô có thêm niềm tin vào cuộc sống.
+ Sau đêm mưa bão, thấy chiếc lá vẫn bám trên tường, Giôn-xi có thêm động lực sống, cô nhanh chóng khỏe lại
+ Cũng sau đêm mưa bão ấy, cụ Bơ-men bị sưng phổi và qua đời, để lại kiệt tác chiếc lá cuối cùng
- Ý nghĩa nhan đề:
+ Chiếc lá thường xuân sinh động như thật với mong muốn truyền thêm niềm tin và hi vọng để Giôn-xi chiến thắng bệnh tật
+ Là một tác phẩm nghệ thuật bởi một người nghệ sĩ tâm huyết, ông đã vẽ bằng cả tấm lòng.
+ Là hình tượng nghệ thuật, là biểu tượng của lòng nhân ái, vị tha cao cả.
=> Một tiêu đề vô cùng ấn tượng, để lại dấu ấn tốt đẹp trong lòng người đọc. Đây cũng là hình ảnh thể hiện chủ đề của chuyện, gắn liền với diễn biến tâm trạng của cả ba nhân vật
CH cuối bài 2
Trả lời Câu hỏi 2 CH cuối bài trang 105 SGK Văn 9 Cánh diều
Truyện được kể ở ngôi thứ mấy? Dẫn ra và phân tích tác dụng của một số lời người kể chuyện và lời nhân vật.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, xác định ngôi kể
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Truyện được kể ở ngôi thứ ba
Một số lời của:
- Người kể chuyện: “Sang đến nơi, họ sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ… Một cơn mưa lạnh lẽo, dai dẳng vẫn đang rơi, lẫn cùng với tuyết…”
-> Tường thuật lại câu chuyện, miêu tả khung cảnh và các nhân vật một cách khái quát
- Lời nhân vật: “…Hôm nay nó sẽ rụng thôi và cùng lúc đó thì em sẽ chết”
-> Cho thấy suy nghĩ và tâm trạng nhân vật
- Ngôi kể: thứ ba
- Người kể chuyện: “Sang đến nơi, họ sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ… Một cơn mưa lạnh lẽo, dai dẳng vẫn đang rơi, lẫn cùng với tuyết…” -> Tường thuật lại câu chuyện, miêu tả khung cảnh và các nhân vật một cách khái quát
- Lời nhân vật: “…Hôm nay nó sẽ rụng thôi và cùng lúc đó thì em sẽ chết” -> Cho thấy suy nghĩ và tâm trạng nhân vật
CH cuối bài 3
Trả lời Câu hỏi 3 CH cuối bài trang 105 SGK Văn 9 Cánh diều
Tình huống truyện có gì hấp dẫn? Kết thúc truyện có gì độc đáo? Nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men sẽ về chiếc lá trên tường thì câu chuyện có còn hấp dẫn không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, đưa ra tình huống mang tính bất ngờ và kết truyện
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Tình huống trong truyện là tình huống đảo ngược. Tình huống đảo ngược trước tiên diễn ra với nhân vật Giôn – xi. Hoàn cảnh túng thiếu lại ốm nặng, cô luôn tự nói với mình rằng cô sẽ không sống lâu nữa và khi cây thường xuân rụng hết lá cô cũng chết.Thấy thân cây chỉ còn vài chiếc lá Giôn-xi và Xiu đều nghĩ rằng ngày mai sẽ chẳng còn chiếc lá nào bám trên cành cây nữa. Vì vậy, Xiu cũng đã vô cùng tuyệt vọng. Cô không còn gì để khuyên Giôn-xi trước thái độ quả quyết của cô ấy. Nếu ai đọc cũng đều nghĩ cứ cố chấp như vậy Giôn-xi sẽ chết. Nhưng cũng vào đúng cái lúc người đọc tin rằng lá thường xuân rụng hết thì một tình huống bất ngờ đã làm đảo lộn mọi dự đoán.
Sự đảo ngược tình huống còn diễn ra đối với cụ Bơ-men. Khác Giôn-xi, lâu nay, cụ vẫn khỏe mạnh. Thế mà, thật bất ngờ, hai ngày sau khi Giôn-xi hồi sinh, cụ lại ra đi cũng bởi căn bệnh viêm phổi. Bơ-men chết, người ta mới hiểu hết tấm lòng cao thượng của người nghệ sĩ đã thất bại trong đường đời.
- Truyện đã sử dụng thành công thủ pháp đảo lộn tình thế hai lần một cách đột ngột, bất ngờ để hấp dẫn người đọc và bộc lộ chủ đề, để lại dư âm, suy nghĩ sâu lắng trong lòng người đọc. Kết truyện cho thấy tấm lòng cao cả của cụ Bơ-men và bài học về lòng khát vọng sống.
- Nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men sẽ về chiếc lá trên tường thì câu chuyện không còn hấp dẫn vì Giôn-xi sẽ không cảm thấy chiếc lá kia ngoan cường và không còn được truyền động lực thức tỉnh nữa.
- Tình huống truyện: đảo ngược => Truyện đã sử dụng thành công thủ pháp đảo lộn tình thế hai lần một cách đột ngột, bất ngờ để hấp dẫn người đọc và bộc lộ chủ đề, để lại dư âm, suy nghĩ sâu lắng trong lòng người đọc.
- Kết truyện cho thấy tấm lòng cao cả của cụ Bơ-men và bài học về lòng khát vọng sống => Nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men sẽ về chiếc lá trên tường thì câu chuyện không còn hấp dẫn vì Giôn-xi sẽ không cảm thấy chiếc lá kia ngoan cường và không còn được truyền động lực thức tỉnh nữa.
CH cuối bài 4
Trả lời Câu hỏi 4 CH cuối bài trang 106 SGK Văn 9 Cánh diều
Phân tích tâm trạng của Giôn-xi qua hai lần yêu cầu "kéo mành lên". Vì sao "chiếc lá cuối cùng đã giúp Giôn-xi hồi sinh?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, so sánh tâm trạng giữa lần 1 và lần 2
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Nhân vật Giôn-xi yếu đuối, tuyệt vọng:
+ Đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình
+ Giôn-xi thờ ơ,bỏ mặc bản thân mặc dù Xiu hết lòng thương yêu, chăm sóc.
- Phản ứng trước hai lần kéo mành:
+ Lần 1: Giôn-xi sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng, Xiu lo lắng.
+ Lần 2: Cả Giôn-xi và Xiu đều sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.
- Nguyên nhân sự hồi sinh của Giôn-xi:
+ Do cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão
+ Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu, cụ Bơ-men
- Kết thúc truyện nhà văn không để Giôn-xi lên tiếng hay có trạng thái tâm lý nào khác:
+ Kết mở để mọi người tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi
+ Dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh… vẫn còn mãi.
- Lần 1:
+ Đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình
+ Thờ ơ, bỏ mặc bản thân dù Xiu hết lòng thương yêu, chăm sóc.
- Lần 2:
+ Sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng, Xiu lo lắng.
+ Sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.
- Nguyên nhân sự hồi sinh của Giôn-xi:
+ Cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão
+ Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu, cụ Bơ-men
- Kết thúc truyện nhà văn không để Giôn-xi lên tiếng hay có trạng thái tâm lý nào khác:
+ Kết mở để mọi người tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi
+ Dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh… vẫn còn mãi.
CH cuối bài 5
Trả lời Câu hỏi 5 CH cuối bài trang 106 SGK Văn 9 Cánh diều
Nếu là Giôn-xi, em sẽ có suy nghĩ, cảm xúc như thế nào khi nghe Xiu kể lại sự việc cụ Bơ-men đã qua đời vì sưng phổi sau đêm về “chiếc là cuối cùng"?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, liên hệ bản thân
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nếu là Giôn-xi, em sẽ cảm thấy rất đau lòng, xúc động và áy náy trước nguyên nhân cụ Bơ-men qua đời. Và sau đó sẽ cố gắng sống thật tốt để không uổng phí cơ hội sống mà cụ bơ-men đã đem lại.
Nếu là Giôn-xi, em sẽ cảm thấy xúc động, áy náy với cụ Bơ-men và sau đó sẽ cố gắng sống thật tốt.
CH cuối bài 6
Trả lời Câu hỏi 6 CH cuối bài trang 106 SGK Văn 9 Cánh diều
Vì sao "chiếc lá cuối cùng" mà cụ Bơ-men vẽ lại được coi là một "kiệt tác"? Theo em, truyện nhằm gửi đến người đọc thông điệp gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, rút ra thông điệp từ phẩm chất nhân vật
Lời giải chi tiết:
Cách 1
*Nói đây là một kiệt tác vì:
- Thứ nhất vì đó là một bức vẽ đẹp hoàn hảo, giống thật đến nỗi cả Giôn-xi và Xiu đều bị nhầm tưởng đó là chiếc lá thường xuân thật đang cố bám níu trên bức tường gạch.
- Thứ hai, điều quan trọng khiến bức họa trở thành kiệt tác, đó là bởi nó đã cứu sống được Giôn-xi. Chiếc lá thường xuân cuối cùng ấy đã mang lại nghị lực, khát vọng được sống cho cô họa sĩ trẻ đáng thương. Sau bao nhiêu gió bão, chiếc lá vẫn kiên cường bám trên bức tường gạch khiến cho Giôn-xi hiểu ra mình cần phải mạnh mẽ để sống tiếp.
- Thứ ba, bức vẽ Chiếc lá cuối cùng ấy không chỉ đáng giá bằng tính mạng của Giôn-xi mà hơn thế nữa, nó còn được đánh đổi bằng chính tính mạng của cụ Bơ-men. Cụ đã dùng hết tâm huyết của mình, trong đêm gió bão để vẽ lên nó với hi vọng chiếc lá “giả” ấy có thể mang lại điều kì diệu. Kiệt tác “Chiếc lá cuối cùng” ấy chính là biểu hiện cao đẹp nhất cho tấm lòng nhân hậu, đức hi sinh, lòng vị tha của cụ Bơ-men, cũng như tình yêu thương giữa những con người nghèo khổ đất Mĩ.
*Thông điệp: tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ với nhau. Chính tình yêu thương đã thắp sáng tâm hồn, trái tim lương thiện của Xiu, cũng chính tình yêu thương đã khiến cụ Bơ – men sẵn sàng hi sinh mạng sống để cứu Giôn – xi, đem lại nghị lực sống cho cô.