Soạn bài Chích bông ơi! SGK Ngữ văn 6 tập 2 Cánh diều chi tiết
Soạn bài Chích bông ơi! chi tiết Ngữ văn 6 tập 2 Cánh diều với đầy đủ lời giải tất cả các câu hỏi và bài tập phần Chuẩn bị và Đọc hiểu
Nội dung chính
| Văn bản thể hiện tình yêu thương đối với động vật của những con người thôn quê chân chất. Đồng thời bộc lộ niềm cảm thông và trân trọng với tâm trạng hối hận của Ò Khìn đối với hành động trong quá khứ Qua đó văn bản ngầm khẳng định mọi vật nuôi cũng giống như con người, cần được sống trong sự chăm sóc, yêu thương và chăm bẵm |
Chuẩn bị 1
Trả lời câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
Phương pháp giải:
Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi từ đó lần lượt trả lời các câu hỏi đối với văn bản này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố bắt một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết để người con rút ra bài học cho mình.
- Thời điểm xảy ra; khi Dế Vần 8 tuổi theo pa lên nương
- Truyện có nhân vật: con trai của Dế Vần, Dế Vần, pa của Dế Vần
- Nhân vật chính: Dế Vần
- Dế Vần là cậu bé hiền lành, luôn ân hận về những điều mình đã làm sai.
- Kể theo ngôi thứ ba người kể tự giấu mình đi và gọi tên các nhân vật theo tên của chúng. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
- Câu chuyện muốn nhắn gửi ta rằng cần có lòng nhân hậu, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ động vật không nên chọc phá tổ chim, bắt chim non và cần suy nghĩ cẩn thận trước khi làm một điều gì đó
+ Truyện kể về việc cậu bé Ò Khìn nhờ pa Dế Vần giải thoát một chú chim chích bông mắc kẹt khiến pa nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.
Thời gian và địa điểm xảy ra câu chuyện khi Dế Vần 8 tuổi theo pa nên nương.
+ Truyện có những nhân vật: Ò Khìn – con trai Dế Vần, Dế Vần, pa Dế Vần chú chim chích bông. Nhân vật chính là Dế Vần: từ là một cậu ham chơi, ích kỉ thích giữ mọi thứ cho riêng mình nhưng đến khi nhận ra bài học thì liền ân hận, ăn năn bởi lỗi lầm của mình.
+ Truyện kể theo ngôi kể thứ ba và tác dụng của ngôi kể ấy là mang đến cái nhìn khách quan, bao quát toàn bộ câu chuyện.
+ Truyện nêu lên vấn đề tấm lòng nhân hậu, yêu thương động vật. Vấn đề ấy có liên quan đến cuộc sống hiện nay khi mà mọi người đang ngày càng tàn phá môi trường, hủy hoại cả nhân loại. Từ đó, cá nhân em rút ra bài học, cách ứng xử thân thiện với môi trường xung quanh vì bảo vệ nó là bảo vệ cuộc sống của nhân loại.
Truyện kể về cậu bé O Khìn nhờ bố bắt con chim chích bông bị mắc ở bụi gai. Điều đó làm người cha nhớ lại câu chuyện khi mình còn nhỏ.
Thời điểm xảy ra: Dế Vần lúc đã trưởng thành, Dế Vần khi còn nhỏ.
Truyện có nhân vật: Ò Khìn, Dế Vần, pa của Dế Vần.
Nhân vật chính: Dế Vần
Dế Vần là cậu bé hiền lành, yêu thương động vật.
Truyện kể theo ngôi thứ ba. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
Truyện kể đặt ra bài học về việc bảo vệ động vật. Vấn đề này có liên quan đến cuộc sống hiện nay, khi mà số lượng các loài động vật đang dần suy giảm.
Chuẩn bị 2
Trả lời câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Đọc trước truyện Chích bông ơi! Tìm hiểu thêm các tư liệu về tác giả Cao Duy Sơn.
Phương pháp giải:
Em chú ý tìm hiểu thêm từ sách vở, internet.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Tác giả Cao Duy Sơn: tên thật là Nguyễn Cao Sơn. Sinh ngày 28-4-1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
- Anh là tác giả của 5 cuốn tiểu thuyết và 4 tập truyện ngắn đã xuất bản như: "Người lang thang", "Cực lạc", "Hoa mận đỏ", "Đàn trời", "Chòm ba nhà", "Những chuyện ở lũng Cô Sầu", "Những đám mây hình người", "Hoa bay cuối trời" và "Ngôi nhà xưa bên suối". Đến nay, Cao Duy Sơn hai lần đoạt giải A giải thưởng của Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam và giải thưởng Văn học ASEAN.
- Hiện anh là Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa các dân tộc.
+ Nhà văn Cao Duy Sơn tên thật là Nguyễn Cao Sơn, sinh ngày 28 – 4 – 1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.
+ Mỗi tác phẩm của Cao Duy Sơn chính là một sự tìm tòi, khám phá, phát hiện mới, độc đáo về đời sống và con người tại quê hương.
+ Giải thưởng:
- Giải A Văn học Dân tộc Thiểu số của Hội Nhà văn Việt Nam 1993, với tác phẩm Người lang thang
- Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2008 cho tập truyện ngắn Ngôi nhà xưa bên suối
- Giải thưởng Văn học ASEAN năm 2009
+ Tác phẩm tiêu biểu:
- Tiểu thuyết: Người lang thang , Cực lạc , Hoa mận đỏ , Đàn trời , Chòm ba nhà
- Truyện ngắn: Những chuyện ở lũng Cô Sầu , Những đám mây hình người , Hoa bay cuối trời , Ngôi nhà xưa bên suối
Tác giả Cao Duy Sơn: Tên thật là Nguyễn Cao Sơn. Sinh ngày 28 tháng 4 năm 1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam
Đọc hiểu 1
Trả lời câu 1 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Nội dung tranh liên quan đến sự việc gì trong truyện?
Phương pháp giải:
Em quan sát bức tranh.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nội dung tranh liên quan đến sự việc cậu bé con của Dế Vần vô tình phát hiện một chú chim bị kẹt trong bụi gai.
Nội dung bức tranh liên quan đến sự việc Ò Khìn nhìn thấy chú chim chích bông bé xíu đang giãy giụa trong bụi gai.
Cậu bé O Khìn phát hiện một chú chích bông bị mắc trong bụi gai.
Đọc hiểu 2
Trả lời câu 2 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Chú ý theo dõi chuyện đang xảy ra (hiện tại) và chuyện đã xảy ra (quá khứ).
Phương pháp giải:
Chú ý hai câu chuyện lồng vào nhau được kể.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Chuyện xảy ra ở hiện tại: câu chuyện của con trai Dế Vần.
- Chuyện xảy ra ở quá khứ: câu chuyện của Dế Vần.
- Chuyện đang xảy ra (hiện tại): Ò Khìn phát hiện ra một chú chim chích bông đang bị mắc kẹt.
- Chuyện đã xảy ra (quá khứ): Dế Vần đã từng phát hiện và giữ chú chim chích bông đến khi nó chết đi.
Đọc hiểu 3
Trả lời câu 3 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
"Chú bé" ở phần 2 là ai?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần 2 và rút ra câu trả lời.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Chú bé ở phần 2 là Dế Vần.
“Chú bé” ở phần 2 là Dế Vần hồi tám tuổi.
“Chú bé” ở phần 2 là Dế Vần - pa của O Khìn khi còn nhỏ.
Đọc hiểu 4
Trả lời câu 4 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
"Pa" ở đây và "pa" ở đầu truyện có phải một người không?
Phương pháp giải:
Đọc lại hai đoạn văn này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
"Pa" ở đây và "pa" ở đầu truyện không phải một người.
- “Pa” ở đầu truyện: bố của Khìn.
- “Pa” ở đoạn này: ông nội của Khìn.
“Pa” ở đây là cha của Dế Vần, ông nội của Ò Khìn còn “pa” ở đầu truyện là Dế Vần, cha của Ò Khìn.
Không cùng một người: “pa” ở đây là bố của Dế Vần (ông nội của O Khìn); “pa” ở đầu truyện là Dế Vần.
Đọc hiểu 5
Trả lời câu 5 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Theo em, người cha định nói với con điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ câu thoại của người cha.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Người cha định nói người con không nên bắt chim con.
Theo em, người cha định nói với con rằng mẹ của chú chim chích bông ấy đang đi tìm con của mình, con hãy thả chú chim đó đi để nó quay trở về bên mẹ mình.
Người cha định nói với con rằng con chim còn non yếu, cần có sự chăm sóc của mẹ. Con không nên đem nó khỏi tổ.
Đọc hiểu 6
Trả lời câu 6 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phần 3 kể chuyện hiện tại hay quá khứ?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn (3) của văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Phần 3 kể chuyện hiện tại của bé Ò Khìn và bố là Dế Vần.
Phần 3 kể chuyện hiện tại.
Phần 3 kể chuyện hiện tại, O Khìn nhớ Dế Vần cứu con chim chích bông đang mắc ở bụi gai.
Đọc hiểu 7
Trả lời câu 7 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện không?
Phương pháp giải:
Quan sát bức tranh cuối truyện
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Tranh minh họa vẽ lại hình ảnh hai cha con thả chú chim bay về trời.
- Nội dung này hoàn toàn có thể hiện được phần kết thúc của truyện.
Nội dung tranh minh họa có thể hiện được phần kết thúc của truyện khi Ò Khìn cùng pa Dế Vần thả tự do cho chú chim chích bông bị mắc kẹt ấy.
Nội dung tranh minh họa đã thể hiện được nội dung ở phần kết thúc
Đọc hiểu 8
Trả lời câu 8 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Thử nghĩ kết thúc câu chuyện theo một hướng khác?
Phương pháp giải:
Em tưởng tượng và nghĩ theo cách hiểu của mình.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Chim non tung cánh bay về trời và cất tiếng hót líu lo như cảm ơn bố con cậu bé. Ò Khìn ngước nhìn theo, khóe miệng xinh xinh của cậu bé mỉm cười và chúc chim non sớm tìm thấy gia đình của nó. Dế Vần cũng nở nụ cười hiền nhìn theo cánh chim non đang khuất dần sau những đám mây xốp, có lẽ anh đã cảm thấy thoải mái hơn và không còn dằn vặt về chuyện trong quá khứ nữa.
Chú chim tung cánh bay vút lên bầu trời. Phía dưới, hai cha con ngước nhìn theo đầy hạnh phúc và vui vẻ. Không may thay, vì bị kẹt quá lâu, chích bông non nớt đã kiệt sức và rơi xuống. Hai người lập tức đi tìm chú chim đã chết và chôn chú. Một khoảng lặng sau đó khi hoàng hôn buông xuống, trong lòng Dế Vần nhiều bâng khuâng.
Dế Vần thầm nói một lời cảm ơn với người cha đã mất của mình.
CH cuối bài 1
Trả lời câu 1 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Truyện viết về ai, về việc gì? Theo em, Dế Vần là người thế nào?
Phương pháp giải:
Chú ý các nhân vật chính của truyện.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Truyện viết về Dế Vần và Ò Khìn.
- Truyện kể về một lần cậu bé nhờ bố giúp đỡ một chú chim chích bông mắc kẹt khiến Dế Vần - người bố nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.
- Dế Vần là một cậu bé hiền lành, biết nhận lỗi sai và luôn ân hận về những hành vi sai lầm của mình.
- Truyện kể về việc cậu bé Ò Khìn nhờ pa Dế Vần giải thoát một chú chim chích bông mắc kẹt khiến pa nhớ lại kỉ niệm xưa vô tình bắt chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.
- Nhân vật chính là Dế Vần: từ là một cậu ham chơi, ích kỉ thích giữ mọi thứ cho riêng mình nhưng đến khi nhận ra bài học thì liền ân hận, ăn năn bởi lỗi lầm của mình.
- Truyện viết về nhân vật Dế Vần. Truyện kể về cậu bé O Khìn nhờ bố bắt con chim chích bông bị mắc ở bụi gai. Điều đó làm người cha nhớ lại câu chuyện khi mình còn nhỏ.
- Dế Vần là một người hiền lành, tốt bụng và luôn ân hận về sai lầm của mình.
CH cuối bài 2
Trả lời câu 2 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Chỉ ra điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:
a. Chuyện của người cha trong quá khứ
b. Chuyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn
Từ đó em hiểu cách viết "truyện trong truyện" ở đây thế nào?
Phương pháp giải:
Xác định hai câu chuyện được kể và thực hiện các yêu cầu.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Điểm giống nhau ở chỗ cả Ò Khìn và Dế Vần đều là những cậu bé tinh nghịch, muốn giữ lấy chim chích bông nhỏ để nuôi.
- Cách viết "truyện trong truyện" là lồng ghép một câu chuyện độc lập (có liên quan hoặc không về mặt nội dung) vào một câu chuyện chính.
Điểm giống nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản này:
- Ò Khìn, Dế Vần đều là cậu bé tám tuổi tinh nghịch và muốn nuôi giữ khi bắt gặp một chú chim chích bông.
- Đều có nhân vật người cha xuất hiện.
→ Từ đó em hiểu cách viết “truyện trong truyện” ở đây là lồng ghép một câu chuyện nhỏ có liên quan tới câu chuyện chính.
Cả O Khìn và Dế Vần khi còn nhỏ đều rất tinh nghịch, muốn bắt chim chích bông để nuôi.
Cách viết “truyện trong truyện” là lòng ghép một câu chuyện phụ (liên quan hoặc không liên quan về nội dung) trong một câu chuyện chính.
CH cuối bài 3
Trả lời câu 3 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Vì sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: "bay đi, bay về với mẹ mày đi".
Phương pháp giải:
Chú ý câu chuyện mà Ò Khìn đã nghe được.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Vì Ò Khìn sau khi nghe được câu chuyện pa kể và hiểu được nỗi day dứt trong lòng pa, cậu bé hiền lành đã rút được bài học cho mình và thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: "bay đi, bay về với mẹ mày đi".
Ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng đến cuối truyện lại thả để chim bay vút lên trời với lời thì thầm: “Bay đi, bay về với mẹ mày đi…” vì Ò Khìn đã rút ra được bài học từ sai lầm của pa Dế Vần trong quá khứ. Nếu cậu đòi bắt giữ chích bông non thì mẹ của cậu ấy sẽ mất đi một người con như câu chuyện của pa Dế Vần vậy.
Sau khi nghe câu chuyện mà “pa” của mình kể, O Khìn đã hiểu ra hành động bắt chim để chơi là không đúng. Bản thân O Khìn cũng là một cậu bé hiểu chuyện, có tấm lòng nhân hậu và yêu thương loài vật.
CH cuối bài 4
Trả lời câu 4 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Truyện muốn nhắn gửi người đọc điều gì? Đối với em điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
Phương pháp giải:
Từ nội dung văn bản, rút ra thông điệp tác giả muốn nhắn gửi.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Câu chuyện muốn nhắn gửi chúng ta bài học về tấm lòng nhân hậu, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ động vật và không nên chọc phá tổ chim, bắt chim non, suy nghĩ cẩn thận trước khi làm một điều gì đó.
- Điều gây ấn tượng sâu sắc với em là cách lồng ghép hai câu chuyện một cách khéo léo tài tình, người đọc chúng ta vừa đọc hiểu câu chuyện vừa có thể rút ra bài học đúng đắn cho mình và vừa có những trải nghiệm thú vị khi đọc truyện.
Truyện muốn nhắn gửi người đọc vấn đề tấm lòng nhân hậu, yêu thương động vật. Đối với em, cách đối xử yêu thương động vật gây ấn tượng nhất vì trong cuộc sống hiện nay khi mà mọi người đang ngày càng tàn phá môi trường, hủy hoại cả nhân loại. Và nếu chúng ta không biết cách ứng xử thân thiện với môi trường xung quanh thì cuộc sống của nhân loại đang dần bị phá hủy.
Truyện gửi gắm bài học về tấm lòng yêu thương, quý trọng loài vật. Phần kết thúc của truyện: O Khìn và pa cùng nhìn theo chú chim chích bông đang tung cánh vút lên bầu trời đã để lại ấn tượng sâu sắc. Đây là một cái kết đẹp chứa đựng bài học ý nghĩa.