Soạn bài Củng cố và mở rộng trang 123 SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức
So sánh đặc trưng của văn bản trữ tình, tự sự và kịch được thể hiện trong (Vội vàng), Trở về, Hồn Trương Ba, da hàng thịt Phân tích giá trị của văn học được thể hiện trong các văn bản trên.
Câu 1
Trả lời Câu hỏi 1 trang 123 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
So sánh đặc trưng của văn bản trữ tình, tự sự và kịch được thể hiện trong (Vội vàng), Trở về, Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn và khả năng so sánh để thực hiện yêu cầu
Lời giải chi tiết:
So sánh đặc trưng của văn bản trữ tình, tự sự và kịch trong các tác phẩm “Vội vàng”, “Trở về”, “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”
-Giới thiệu: Ba tác phẩm "Vội vàng", "Trở về", "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" đại diện cho ba thể loại văn học chính: trữ tình, tự sự và kịch. Mỗi thể loại có những đặc trưng riêng biệt về nội dung, hình thức và cách thể hiện.
-So sánh đặc trưng:
|
Đặc trưng |
Thơ trữ tình ("Vội vàng") |
Văn tự sự ("Trở về") |
Kịch ("Hồn Trương Ba, da hàng thịt") |
|
Nội dung |
Tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống, con người. |
Sự kiện, câu chuyện theo trình tự thời gian. |
Xung đột kịch, mâu thuẫn giữa các nhân vật. |
|
Hình thức |
Ngắn gọn, cô đọng, giàu hình ảnh, nhạc điệu. |
Dài dòng, miêu tả, kể chuyện. |
Chia thành màn, cảnh, có lời thoại, hành động của nhân vật. |
|
Cách thể hiện |
Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biện pháp tu từ. |
Sử dụng ngôn ngữ miêu tả, kể chuyện. |
Sử dụng ngôn ngữ đối thoại, hành động sân khấu. |
-Phân tích:
+ "Vội vàng": Là một bài thơ tiêu biểu cho thơ trữ tình của Xuân Diệu, thể hiện tâm trạng nuối tiếc thời gian trôi nhanh, khao khát tận hưởng cuộc sống. Bài thơ sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biện pháp tu từ, nhịp điệu nhanh, thể hiện sự vội vã, cuống quýt của tác giả.
+ "Trở về": Là một truyện ngắn của Nguyễn Huy Tưởng, kể về cuộc trở về quê hương của người chiến sĩ Cách mạng sau 20 năm xa cách. Truyện sử dụng ngôn ngữ miêu tả, kể chuyện, thể hiện tình cảm yêu quê hương, yêu đất nước của tác giả.
+ "Hồn Trương Ba, da hàng thịt": Là một vở kịch của Lưu Quang Vũ, xoay quanh bi kịch của nhân vật Trương Ba khi linh hồn ông nhập vào cơ thể anh hàng thịt. Vở kịch sử dụng ngôn ngữ đối thoại, hành động sân khấu, thể hiện xung đột kịch giữa hai quan niệm sống: sống cho bản thân và sống cho cộng đồng.
-Kết luận: Mỗi thể loại văn học có những đặc trưng riêng biệt, góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng cho nền văn học. Việc so sánh đặc trưng của các thể loại giúp người đọc hiểu rõ hơn về đặc điểm của từng thể loại, từ đó có thể thưởng thức tác phẩm một cách trọn vẹn hơn.
Câu 2
Trả lời Câu hỏi 2 trang 123 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Phân tích giá trị của văn học được thể hiện trong các văn bản trên.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu
Lời giải chi tiết:
*Giới thiệu: Văn học đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của con người. Nó không chỉ phản ánh hiện thực cuộc sống mà còn thể hiện giá trị tư tưởng, đạo đức sâu sắc. Ba tác phẩm "Vội vàng", "Trở về", "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" là những ví dụ tiêu biểu cho giá trị của văn học.
*Phân tích giá trị:
-"Vội vàng":
+Giá trị hiện thực: Thể hiện tâm trạng nuối tiếc thời gian trôi nhanh, khao khát tận hưởng cuộc sống của con người trong xã hội cũ.
+Giá trị nhân đạo: Khẳng định giá trị của cuộc sống, khơi gợi niềm yêu quý cuộc sống và tinh thần sống tích cực cho con người.
+Giá trị nghệ thuật: Ngôn ngữ giàu hình ảnh, biện pháp tu từ, nhịp điệu nhanh, thể hiện sự vội vã, cuống quýt của tác giả.
-"Trở về":
+Giá trị hiện thực: Phản ánh tình trạng xã hội Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám, khi nhiều người dân phải di dời tản cư, xa cách quê hương.
+Giá trị nhân đạo: Ca ngợi tình yêu quê hương, yêu đất nước, tình cảm gia đình sâu nặng của con người.
+Giá trị nghệ thuật: Ngôn ngữ miêu tả, kể chuyện, thể hiện tình cảm yêu quê hương, yêu đất nước của tác giả một cách chân thực, xúc động.
-"Hồn Trương Ba, da hàng thịt":
+Giá trị hiện thực: Phản ánh những vấn đề đạo đức, nhân sinh quan trong xã hội Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám.
+Giá trị nhân đạo: Khẳng định giá trị của cuộc sống, đề cao ý thức trách nhiệm của con người đối với cộng đồng.
+Giá trị nghệ thuật: Ngôn ngữ đối thoại, hành động sân khấu, thể hiện xung đột kịch một cách sinh động, hấp dẫn.
-Kết luận: Ba tác phẩm "Vội vàng", "Trở về", "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" không chỉ có giá trị về mặt nội dung mà còn có giá trị nghệ thuật cao. Qua những tác phẩm này, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về cuộc sống, về con người và những giá trị đạo đức, nhân sinh sâu sắc. Văn học thực sự là tiếng nói của trái tim, là ngọn đèn soi sáng tâm hồn con người.
Câu 3
Trả lời Câu hỏi 3 trang 123 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Tìm đọc một số văn bản nghị luận về giá trị của văn học đối với đời sống con người. Tóm tắt các quan điểm, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng được tác giả sử dụng trong văn bản.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu
Lời giải chi tiết:
*Quan điểm:
- Văn học là tiếng nói của trái tim, là ngọn đèn soi sáng tâm hồn con người.
- Văn học phản ánh hiện thực cuộc sống, thể hiện giá trị tư tưởng, đạo đức sâu sắc.
- Văn học bồi dưỡng tâm hồn con người, giúp con người hoàn thiện nhân cách.
*Luận điểm:
- Văn học giúp con người hiểu biết về thế giới xung quanh, về cuộc sống và con người.
- Văn học khơi gợi cho con người những tình cảm tốt đẹp, bồi dưỡng tâm hồn con người.
- Văn học góp phần giáo dục đạo đức, rèn luyện nhân cách cho con người.
*Lí lẽ:
-Văn học giúp con người hiểu biết về thế giới xung quanh:
+Văn học phản ánh mọi mặt của đời sống xã hội, từ quá khứ, hiện tại đến tương lai.
+Văn học giới thiệu cho con người những cảnh đẹp thiên nhiên, những phong tục tập quán, những nét văn hóa của các dân tộc trên thế giới.
+Văn học giúp con người hiểu biết về lịch sử, về những biến đổi của xã hội.
- Văn học khơi gợi cho con người những tình cảm tốt đẹp:
+Văn học khơi gợi lòng yêu nước, yêu quê hương, yêu con người.
+Văn học khơi gợi lòng nhân ái, sự đồng cảm, chia sẻ với những người gặp khó khăn, bất hạnh.
+Văn học khơi gợi niềm lạc quan, yêu đời, niềm tin vào cuộc sống.
- Văn học góp phần giáo dục đạo đức, rèn luyện nhân cách cho con người:
+Văn học đề cao những giá trị đạo đức tốt đẹp như lòng trung thực, lòng dũng cảm, lòng nhân ái, tinh thần hy sinh.
+Văn học phê phán những thói hư tật xấu, những hành vi sai trái.
+Văn học giúp con người nhận thức đúng đắn về bản thân, về cuộc sống, từ đó rèn luyện nhân cách đạo đức cho bản thân.
*Bằng chứng:
- Dẫn chứng cụ thể từ các tác phẩm văn học:
+Ví dụ: Tác phẩm "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố đã giúp người đọc hiểu biết về cuộc sống của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.
+Ví dụ: Tác phẩm "Vội vàng" của Xuân Diệu đã khơi gợi cho người đọc lòng yêu đời, niềm tin vào cuộc sống.
+Ví dụ: Tác phẩm "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi đã thể hiện lòng yêu nước, tinh thần độc lập của dân tộc ta.
- Dẫn chứng thực tế:
+Văn học đã góp phần giáo dục nhiều thế hệ con người, giúp con người trở nên tốt đẹp hơn.
+Văn học đã góp phần truyền bá những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
+Văn học đã góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ.
-Kết luận: Văn học có vai trò quan trọng trong đời sống con người. Văn học giúp con người hiểu biết về thế giới xung quanh, khơi gợi cho con người những tình cảm tốt đẹp và góp phần giáo dục đạo đức, rèn luyện nhân cách cho con người.
Câu 4
Trả lời Câu hỏi 4 trang 123 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Lập dàn ý chi tiết bài phát biểu nhân một trong những sự kiện sau:
Lễ phát động phong trào quyên góp sách cho thư viện trường học
Lễ phát động phong trào làm sạch đường phố
Lễ phát động phong trào Nói không với kỳ thị giới
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu
Lời giải chi tiết:
Lập dàn ý chi tiết bài phát biểu nhân lễ phát động phong trào Nói không với ki thị giới
1.Mở đầu
Giới thiệu bản thân và chức danh (nếu có)
Chào mừng các vị đại biểu, quý thầy cô giáo và các bạn học sinh
Nêu lý do, mục đích của buổi lễ
2.Nội dung chính
-Giới thiệu về tác hại của kì thị giới:
+ Giải thích khái niệm kỳ thị giới
+ Liệt kê những tác hại của kì thị giới đối với cá nhân, gia đình và xã hội
+ Nêu dẫn chứng cụ thể để minh họa cho những tác hại đó
-Nêu tầm quan trọng của việc nói không với kỳ thị giới:
+ Giúp xây dựng một môi trường học tập và sinh hoạt lành mạnh, an toàn
+ Góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ
+ Thể hiện tinh thần đoàn kết, yêu thương giữa con người với nhau
-Kêu gọi mọi người chung tay nói không với kỳ thị giới:
+ Nêu những biện pháp cụ thể để nói không với kỳ thị giới
Tránh sử dụng những lời nói, hành động mang tính phân biệt đối xử
Tôn trọng sự khác biệt của mỗi cá nhân
Giáo dục cho thế hệ trẻ về tác hại của kì thị giới
+ Kêu gọi mọi người hãy chung tay góp sức để xây dựng một cộng đồng nói không với kỳ thị giới
3.Kết luận
-Khẳng định lại tầm quan trọng của việc nói không với kỳ thị giới
-Cảm ơn các vị đại biểu, quý thầy cô giáo và các bạn học sinh
-Kêu gọi mọi người hãy chung tay hành động để nói không với kỳ thị giới
-Lưu ý:
+Bài phát biểu cần ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, dễ nhớ.
+Sử dụng ngôn ngữ trang trọng, lịch sự, phù hợp với đối tượng nghe.
+Kết hợp sử dụng các ví dụ cụ thể, dẫn chứng sinh động để tăng sức thuyết phục cho bài phát biểu.
+Thể hiện thái độ chân thành, nhiệt huyết khi trình bày bài phát biểu.
Câu 5
Trả lời Câu hỏi 5 trang 123 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Tổ chức một buổi thuyết trình về những suy nghĩ, lựa chọn của thế hệ trẻ trong tương lai trước những cơ hội và thách thức của đất nước.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu
Lời giải chi tiết:
1.Mở đầu:
Giới thiệu bối cảnh: Thế giới đang thay đổi nhanh chóng với nhiều cơ hội và thách thức mới.
Nêu bật vai trò quan trọng của thế hệ trẻ trong tương lai của đất nước.
Giới thiệu mục đích bài thuyết trình: Trình bày những suy nghĩ, lựa chọn của thế hệ trẻ trước những cơ hội và thách thức của đất nước.
2.Nội dung chính:
-Những cơ hội:
+ Toàn cầu hóa: Mở ra thị trường mới, thu hút đầu tư, tạo điều kiện cho giao lưu văn hóa, khoa học kỹ thuật.
+ Cách mạng công nghiệp 4.0: Mang đến nhiều cơ hội mới trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, dữ liệu lớn,...
+ Nhu cầu đổi mới sáng tạo: Tạo động lực cho thế hệ trẻ phát huy tiềm năng, khẳng định bản thân.
+ Chính sách hỗ trợ của Chính phủ: Tạo môi trường thuận lợi cho thanh niên khởi nghiệp, phát triển doanh nghiệp.
-Những thách thức:
+ Biến đổi khí hậu: Tác động tiêu cực đến môi trường, ảnh hưởng đến đời sống con người.
+ Bất bình đẳng xã hội: Khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng, tạo ra nhiều vấn đề cho xã hội.
+ Chiến tranh thương mại: Ảnh hưởng đến nền kinh tế, thị trường lao động.
+ An ninh mạng: Nguy cơ tấn công mạng, đánh cắp thông tin ngày càng cao.
-Những suy nghĩ, lựa chọn của thế hệ trẻ:
+ Nâng cao tri thức, kỹ năng: Trang bị kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm để đáp ứng nhu cầu thị trường lao động.
+ Rèn luyện phẩm chất đạo đức: Sống có trách nhiệm, trung thực, nhân ái, biết yêu thương cộng đồng.
+ Khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo: Góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo ra nhiều việc làm.
+ Tham gia vào các hoạt động xã hội: Bảo vệ môi trường, giúp đỡ người nghèo, xây dựng cộng đồng văn minh.
3.Kết luận:
Khẳng định vai trò quan trọng của thế hệ trẻ trong tương lai của đất nước.
Nêu lời kêu gọi thế hệ trẻ chung tay góp sức xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, văn minh.
Cảm ơn sự lắng nghe của quý thính giả.
-Một số lưu ý khi thuyết trình:
Sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, súc tích, gần gũi với giới trẻ.
Kết hợp hình ảnh, video để minh họa cho bài thuyết trình thêm sinh động.
Tương tác với thính giả bằng cách đặt câu hỏi, đưa ra ví dụ thực tế.
Thể hiện sự tự tin, nhiệt huyết khi thuyết trình.
*Tài liệu tham khảo:
https://vi.wikipedia.org/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam
https://tinhdoan.quangngai.gov.vn/i9698-nhung-pham-chat-tot-dep-cua-thanh-nien-hom-nay.aspx
-Phản hồi và thảo luận:
Sau khi kết thúc bài thuyết trình, dành thời gian để giải đáp các thắc mắc của thính giả.
Khuyến khích thính giả chia sẻ suy nghĩ, ý kiến của bản thân về vấn đề đã được trình bày.
Tạo ra một không khí thảo luận cởi mở, xây dựng và tôn trọng ý kiến của nhau.
-Kết thúc:
Tóm tắt lại những nội dung chính của bài thuyết trình.
Gửi lời cảm ơn đến thính giả một lần nữa.
Chúc bạn có một bài thuyết trình thành công!