Soạn bài Đọc kết nối chủ điểm San-va-đo Đa-li và sự dai dẳng của kí ức SGK Ngữ văn 12 tập 2 Chân trời sáng tạo
Văn bản trên đề cập đến những chi tiết nào trong bức tranh Sự dai dẳng của kí ức? Đặc trưng và ý nghĩa của các chi tiết đó là gì?
Câu 1
Trả lời Câu hỏi 1 trang 12 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo
Văn bản trên đề cập đến những chi tiết nào trong bức tranh Sự dai dẳng của kí ức? Đặc trưng và ý nghĩa của các chi tiết đó là gì?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Không khí
- Phong cảnh bờ biển đá
- Sinh vật trên bãi biển
- Ba chiếc đồng hồ
- Những con kiến
→ Đặc trưng và ý nghĩa của các chi tiết: Trong bức tranh "Sự dai dẳng của kí ức", sự liên kết giữa những hình ảnh hoàn toàn khác biệt, cách xa với nhau trong cùng một không gian có thể thể hiện sự phức tạp và mê hoặc của những ám ảnh vô thức trong tâm hồn của tác giả.
- Văn bản đề cập đến những chi tiết:
+ Không khí trong tranh kì bí, tĩnh mịch và im ắng
+ Phong cảnh bờ biển đá phía xa xa
+ Mắc cạn trên bãi biển là sinh vật kì quặc, ẻo lả nằm vắt qua tảng đá hoặc gờ đá. Hàng mi quá cỡ che con mắt nhắm nghiền của nó và một vật giống như lưỡi thò ra từ mũi nó.
+ Ba chiếc đồng hồ tan chảy đều chỉ giờ khác nhau.
+ Lũ kiến bâu trên một chiếc đồng hồ quả quýt bằng kim loại
+ Một cây ô-liu có vẻ cằn cỗi, chỉ còn một cành và không có lá, trông như đang mọc ra từ mặt bàn gỗ chứ không phải từ đất trần.
- Những chi tiết đó đều thể hiện những đặc trưng và ý nghĩa hàm ẩn về sự sống – cái chết và sự chảy trôi nhanh chóng của thời gian. Các mặt đồng hồ và những con kiến – kiến là biểu tượng của sự phân rã – ám chỉ thời gian trôi và cái chết. Những chiếc đồng hồ tan chảy phản ánh nhận định là các sự kiện trong mơ không tuân theo trình tự chặt chẽ, rằng thời gian trong mơ là phi lí.
Câu 2
Trả lời Câu hỏi 2 trang 12 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo
Sự liên kết giữa những hình ảnh hoàn toàn khác biệt, cách xa với nhau trong cùng một không gian tranh cho thấy điều gì về những ám ảnh vô thức trong tâm hồn của tác giả? Liên hệ với tiêu đề bức tranh, bạn có suy nghĩ gì về thế giới tâm hồn của Đa-li?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Việc tái hiện các hình ảnh không liên quan, có thể đối nghịch nhau trong một bức tranh có thể ám chỉ đến sự hỗn độn, đa chiều và phức tạp của tâm trí, nơi mà những mảng kí ức không liên quan hoặc mâu thuẫn có thể hiện lên một cách không rõ ràng.
Liên hệ với tiêu đề của bức tranh, có thể đưa ta tới suy nghĩ về thế giới tâm hồn của Đa-li, một nhà họa sĩ nổi tiếng với phong cách siêu thực và mơ hồ. Thế giới tâm hồn của Đa-li có thể được coi là một thế giới đầy ám ảnh vô thức, nơi mà tất cả những suy nghĩ, cảm xúc, hi vọng và nỗi sợ hãi đều tồn tại một cách phi lý và bất ngờ. Sự sáng tạo và khám phá liên tục của Đa-li trong nghệ thuật có thể phản ánh tâm trạng phức tạp và sự đa chiều của tâm hồn con người.
Với sự kết hợp giữa bức tranh "Sự dai dẳng của kí ức" và tư tưởng về thế giới tâm hồn của Đa-li, có thể thấy rằng tác giả có thể đang muốn truyền đạt thông điệp về sự phong phú, đa chiều và không lường trước được của tâm hồn con người thông qua việc thể hiện những ám ảnh và mảng kí ức sâu bên trong.
- Hình ảnh của chiếc đồng hồ tan chảy:
+ Chiếc đồng hồ tan chảy, biến dạng và kéo dài là biểu tượng của thời gian và ký ức. Dalí đã sử dụng hình ảnh này để thể hiện sự mất mát và sự thay đổi không thể ngăn cản của thời gian.
+ Đồng hồ tan chảy có thể tượng trưng cho sự trôi qua của thời gian, nhưng cũng cho thấy sự mềm dẻo và không rõ ràng của ký ức. Chúng có thể biểu thị những kí ức mà chúng ta không thể nắm bắt hoặc kiểm soát.
- Cảnh quan kỳ lạ và không gian tranh:
+ Bức tranh hiển thị một cảnh quan kỳ lạ, với những đồng hồ nằm trên mặt đất, nhưng cũng như đang nổi trên không gian. Điều này tạo ra một cảm giác không thực, không tuân theo luật lệ vật lý.
+ Sự không thể giải thích hoặc đoán định rõ ràng của không gian tranh có thể tượng trưng cho sự phức tạp và mơ hồ của tâm hồn con người. Đa-li có thể muốn thể hiện sự phi lý và sự khó hiểu của thế giới tâm hồn thông qua việc tạo ra không gian tranh này.
- Tự do và tương phản giữa thế giới thực và thế giới tưởng tượng:
+ Dalí đã tạo ra một không gian tự do, nơi thời gian và không gian không tuân theo quy tắc thông thường. Điều này thể hiện sự sáng tạo và tinh thần phi lý của tác giả.
+ Tương phản giữa thế giới thực (với những đồng hồ) và thế giới tưởng tượng (với không gian tranh) có thể tượng trưng cho sự đối lập giữa hiện thực và ảo tưởng trong tâm hồn của Đa-li.
Câu 3
Trả lời Câu hỏi 3 trang 13 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo
Tìm một bức tranh hoặc tác phẩm văn học cùng đề tài về kí ức, chẳng hạn bài Chiếc lá đầu tiên của Hoàng Nhuận Cầm (Ngữ văn 10, bộ sách Chân trời sáng tạo) hoặc bài Thời gian của Văn Cao (Ngữ văn 11, bộ sách Chân trời sáng tạo). So sánh cách sử dụng các hình ảnh trong tác phẩm đó với bức tranh Sự dai dẳng của kí ức.
Phương pháp giải:
Đọc văn bản để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Để so sánh cách sử dụng hình ảnh trong các tác phẩm văn học "Chiếc lá đầu mẹn" của Hoàng Nhuận Cầm, "Thời gian" của Văn Cao và bức tranh "Sự dai dẳng của kí ức", chúng ta sẽ xem xét cách mà mỗi tác phẩm sử dụng hình ảnh để tái hiện và truyền đạt ý nghĩa về kí ức.
1. "Chiếc lá đầu tiên" của Hoàng Nhuận Cầm:
- Trong tác phẩm "Chiếc lá đầu tiên", Hoàng Nhuận Cầm sử dụng hình ảnh nhẹ nhàng, tinh tế để mô tả câu chuyện về tuổi thơ và những kí ức đẹp. Hình ảnh như chiếc lá, con đường là ngữ cảnh cho những kí ức sâu đậm.
2. "Thời gian" của Văn Cao:
- Văn Cao trong tác phẩm "Thời gian" sử dụng hình ảnh tương tự như một dấu vết của quá khứ, ám chỉ đến những thăng trầm trong cuộc đời và những kí ức khó quên. Sự diễn cảnh và ánh sáng trong tác phẩm này thường được sử dụng để tạo ra không gian kí ức.
3. Bức tranh "Sự dai dẳng của kí ức":
- Bức tranh này có thể sử dụng các yếu tố như màu sắc, ánh sáng, đối tượng và không gian để tạo ra một không gian kí ức rộng lớn, gợi lên những cảm xúc và suy tư về quá khứ trong người xem.
Tổng thể, các tác phẩm văn học và bức tranh sử dụng hình ảnh để tái hiện kí ức, tạo ra một không gian đa chiều và gợi nhớ về quá khứ. Mỗi tác phẩm có cách tiếp cận và cách sử dụng hình ảnh riêng để truyền đạt thông điệp về sự dai dẳng và ảm đạm của kí ức trong cuộc đời con người.
- Bài thơ “Chiếc lá đầu tiên” của Hoàng Nhuận Cầm:
+ Bài thơ “Chiếc lá đầu tiên” là một mảnh kí ức của tác giả về những kỉ niệm tuổi học trò, về trường cũ, lớp học năm xưa, bạn bè và những trò nghịch ngợm. Tác giả cũng đề cập đến tình yêu đầu tiên của mình.
+ Trong bài thơ này, Hoàng Nhuận Cầm sử dụng hình ảnh của chiếc lá để tượng trưng cho những kỷ niệm. Chiếc lá đầu tiên là biểu tượng của sự khô cằn, nhưng vẫn còn giữ lại những câu thơ xanh và bài hát xanh.
- Đến bức tranh “Sự dai dẳng của kí ức” của Đa-li mở ra trên nền phong cảnh đầy bất an và lạnh lẽo, phía xa là bờ biển và một hòn đảo hoang vu, những chiếc đồng hồ rũ rượi. Chiếc thì vắt trên cành cây giả tưởng mọc lên từ bàn tiệc khô khan; trên đó một chiếc đồng hồ đang tan chảy xuống. Chiếc thì vắt trên khuôn mặt nhìn nghiêng nhắm nghiền đầy mê hoặc trượt lướt trên một tảng đá. Một giấc mơ siêu thực hiện ra đầy ám ảnh. Phạm trù thời gian ở đây như thấm đẫm thuyết “Tương đối” để trở nên tương thích với tâm trạng.