Soạn bài Gió lạnh đầu mùa SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - siêu ngắn
Đọc trước truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa, tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Thạch Lam.
Nội dung chính
| Qua câu chuyện cho áo và cho vay tiền mua áo, Thạch Lam ca ngợi những tấm lòng thơm thảo thương yêu nhau, giúp đỡ nhau trong cảnh bần hàn. |
Chuẩn bị 1
Soạn văn 8 Gió lạnh đầu mùa chi tiết trang 18 SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều với đầy đủ lời giải tất cả các câu hỏi và bài tập phần Chuẩn bị, Đọc hiểu, CH cuối bài....
Phương pháp giải:
Đọc trước văn bản và tìm hiểu về tác giả.
Lời giải chi tiết:
- Thạch Lam (1910 – 1942) sinh ra và học tập tại Hà Nội nhưng thuở nhỏ sống ở phố huyện Cẩm Giàng - Hải Dương. Là người thông minh, trầm tĩnh, điềm đạm, đôn hậu và rất tinh tế
- Sáng tác thường hướng vào cuộc sống cơ cực của những người dân thành thị nghèo và vẻ đẹp nên thơ của cuộc sống thường nhật. Cốt truyện đơn giản thuộc hoặc không có cốt truyện, đi sâu vào thế giới nội tâm nhân vật. Có sự hòa quyện tuyệt vời giữa hai yếu tố hiện thực và lãng mạn, tự sự và trữ tình.
- Ông để lại các tác phẩm tiêu biểu như: “Gió đầu mùa” (1937), “Nắng trong vườn” (1938), “Sợi tóc” (1942), “Ngày mới” (1939), “Theo dòng” (1941), “Hà Nội ba sáu phố phường” (1943), ...
Chuẩn bị 2
Câu 2 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tìm đọc, ghi lại một vài ý kiến về truyện ngắn trữ tình, giàu chất thơ của nhà văn Thạch Lam.
Phương pháp giải:
Tìm hiểu qua sách báo, internet, ghi lại một vài ý kiến về truyện ngắn trữ tình, giàu chất thơ của nhà văn Thạch Lam
Lời giải chi tiết:
- Nhà văn Nguyễn Tuân: “ Truyện ngắn Hai đứa trẻ có một hương vị thật là man mác. Nó gợi một nỗi niềm về quá vãng đồng thời cũng gióng lên một cái gì còn là còn ở trong tương lai. Đọc “Hai đứa trẻ’’ thấy bận bịu vô hạn về một tấm lòng quê hương êm mát và sâu kín ”
- Nhà văn Vũ Ngọc Phan: “ Ngay trong tác phẩm đầu tay (Gió đầu mùa), người ta đã thấy Thạch Lam đứng vào một phái riêng...Ông có một ngòi bút lặng lẽ, điềm tĩnh vô cùng, ngòi bút chuyên tả tỉ mỉ những cái rất nhỏ và rất đẹp... Phải là người giàu tình cảm lắm mới viết được như vậy...”
Chuẩn bị 3
Câu 3 (trang 18, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đã có lần nào em cho hoặc tặng bạn một món quà mà chưa xin phép bố mẹ? Câu chuyện sau đó như thế nào? Hãy nhớ lại và chuẩn bị để chia sẻ trước lớp (nếu có)
Phương pháp giải:
Trả lời theo trải nghiệm của bản thân.
Lời giải chi tiết:
Em đã từng cho bạn chiếc bút mực mà bố tặng em nhân dịp sinh nhật. Sau khi biết em cho bạn vì nhà bạn nghèo, không có tiền mua bút mới để học, bố không những không mắng mà còn khen em biết yêu thương, chia sẻ với bạn bè.
Đọc hiểu 1
Câu 1 (trang 19, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Những chi tiết nào cho thấy trời rất lạnh?
Phương pháp giải:
Chú ý đoạn “Nhìn ra ngoài sân” … “vì rét”
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết: đất khô trắng; trời không u ám, toàn một màu trắng đục; mọi người mặc áo rét; những cây lan trong chậu, lá rung động sắt lại vì rét;...
Đọc hiểu 2
Câu 2 (trang 20, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tại sao lũ trẻ thấy chị em Sơn thì tỏ ra vui mừng nhưng không dám vồ vập?
Phương pháp giải:
Câu 2 (trang 20, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tại sao lũ trẻ thấy chị em Sơn thì tỏ ra vui mừng nhưng không dám vồ vập?
Lời giải chi tiết:
Vì chúng nghĩ về cái phận nghèo hèn của chúng
Đọc hiểu 3
Câu 3 (trang 21, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Các câu đối thoại ở đây cho thấy thái độ gì của bọn trẻ?
Phương pháp giải:
Chú ý đoạn “Thằng Xuân đến mó vào” … “Lại đây chơi với tôi”
Lời giải chi tiết:
Các câu đối thoại cho thấy sự hiếu kỳ của lũ trẻ
Đọc hiểu 4
Câu 4 (trang 21, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Hoàn cảnh của Hiên thế nào?
Phương pháp giải:
Chú ý đoạn “Sơn bây giờ mới chợt nhớ” … “Để chị về lấy”
Lời giải chi tiết:
Hoàn cảnh của Hiên: nhà nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc, chỉ có một chiếc áo rách mặc trong thời tiết giá rét.
Đọc hiểu 5
Câu 5 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tại sao Sơn thấy “ấm áp vui vui”?
Phương pháp giải:
Câu 5 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tại sao Sơn thấy “ấm áp vui vui”?
Lời giải chi tiết:
Vì đã có thể giúp đỡ được cho Hiên
Đọc hiểu 6
Câu 6 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Sinh là người thế nào?
Phương pháp giải:
Chú ý đoạn “Nhưng cái vui của Sơn” … “cậu phải đòn”
Lời giải chi tiết:
Sinh là đứa em họ của Sơn, hay nói hỗn nên bị vú ghét.
Đọc hiểu 7
Câu 7 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tâm trạng lo sợ của hai chị em Sơn được thể hiện qua những chi tiết nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lời đối thoại của hai chị em Sơn trong phần (3)
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết: Sơn lo quá, sắp ăn bỏ bữa, đứng dậy, van; hai chị em Sơn đi tìm Hiên đòi lại áo; hai chị em đổ lỗi cho nhau về chiếc áo khi không tìm thấy Hiên.
Đọc hiểu 8
Câu 8 (trang 23, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Vì sao chị em Sơn cho cái áo ấy lại có thể bị mẹ mắng?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Vì chiếc áo ấy là của bé Duyên - em gái đã mất từ nhiều năm trước nên chiếc áo là kỷ vật quý giá của bé Duyên mà mẹ Sơn giữ gìn.
Đọc hiểu 9
Câu 9 (trang 23, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Câu nói của mẹ Hiên thể hiện điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ câu nói của mẹ Hiên.
Lời giải chi tiết:
Câu nói của mẹ Hiên thể hiện rằng bà là một người có lòng tự trọng, dù nghèo khó, không thể mua áo mới cho con nhưng bà không tham lam.
Đọc hiểu 10
Câu 10 (trang 23, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Kết thúc truyện có gì bất ngờ
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần kết của truyện.
Lời giải chi tiết:
Mẹ Sơn không những không trách mắng mà còn cho mẹ Hiên vay tiền để may áo cho con, sau đó vẫy hai con lại gần rồi âu yếm.
CH cuối bài 1
Câu 1 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Hãy tóm tắt nội dung chính của truyện Gió lạnh đầu mùa . Xét về cốt truyện, văn bản Gió lạnh đầu mùa (Thạch Lam) và Tôi đi học (Thanh Tịnh) có gì giống nhau?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản và tóm tắt các nội dung chính.
Lời giải chi tiết:
- Tóm tắt: Một ngày đầu đông, hai chị em Lan và Sơn ra chợ chơi. Thấy cô bé Hiên ăn mặc rách rưới, mỏng manh, da thịt thâm tím, hai chị em đã mang chiếc áo của người em quá cố cho Hiên mặc. Vì sợ mẹ mắng nên hai chị em không dám về nhà. Cho đến tối, mẹ Hiên đem áo đến nhà hai chị em để trả, mẹ Sơn đã cho mẹ Hiên vay năm hào để may áo ấm cho con. Truyện đã thể hiện tình yêu thương sâu sắc giữa con người với con người.
- Nhận xét: Đều kể lại sự việc giản dị, gần gũi, đời thường và có những dòng cảm xúc, diễn biến tâm trạng khác nhau của nhân vật
CH cuối bài 2
Câu 2 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Những chi tiết nào trong truyện giúp em hình dung ra bối cảnh chị em Sơn cho chiếc áo bông? Bối cảnh ấy cho em biết gì về cuộc sống được miêu tả trong truyện?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý các chi tiết miêu tả bối cảnh chị em Sơn cho chiếc áo bông
Lời giải chi tiết:
- Những chi tiết: lũ trẻ ăn mặc không khác với ngày thường, run lên vì rét, môi chúng tím lại, da thịt thâm đi; Hiên đứng co ro bên cột quán, trên người chỉ mặc một chiếc áo rách tả tơi hở cả lưng và tay;...
- Bối cảnh này cho thấy cuộc sống nghèo khổ của những gia đình lao động nơi miền quê nghèo trong thời kì này
CH cuối bài 3
Câu 3 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Phân tích diễn biến tâm trạng của Sơn trước và sau khi cho chiếc áo. Chi tiết nào làm em chú ý và xúc động nhất? Vì sao?
Phương pháp giải:
Chú ý các chi tiết miêu tả tâm trạng của Sơn trước và sau khi cho chiếc áo ở phần (2)
Lời giải chi tiết:
- Trước khi cho chiếc áo: động lòng thương trước hoàn cảnh của Hiên và nhớ về em Duyên ngày trước vẫn hay chơi đùa cùng Hiên
- Sau khi cho chiếc áo: Sơn cảm thấy ấm áp vui vui.
- Em thích chi tiết hai chị em Sơn quyết định mang cho Hiên chiếc áo của bé Duyên, cho thấy hai chị em Sơn là những đứa trẻ tốt bụng, có lòng thương xót với những người bất hạnh hơn mình.
CH cuối bài 4
Câu 4 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nhận xét về thái độ và cách ứng xử của hai bà mẹ (mẹ Sơn và mẹ Hiên) trong phần cuối của truyện. Theo em, vì sao mẹ Sơn lại không hài lòng khi chị em Sơn cho Hiên chiếc áo bông ấy?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần (3) và nhận xét thái độ của hai người mẹ.
Lời giải chi tiết:
- Thái độ và cách ứng xử của mẹ Sơn thể hiện sự điềm tĩnh, quan tâm và yêu thương đối với người khác.
- Thái độ và cách ứng xử của mẹ Hiên cho thấy bà là một người có lòng tự trọng, không tham lam thứ không phải là của mình
- Mẹ Sơn không hài lòng vì chiếc áo ấy là kỉ vật của em Duyên, hai chị em chưa hỏi ý kiến mẹ mà đã tự ý đem đi cho.
CH cuối bài 5
Câu 5 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Có người cho rằng, truyện Gió lạnh đầu mùa chỉ có ý nghĩa đơn giản là việc cho chiếc áo bông cũ. Em có đồng ý không? Vì sao? Theo em, truyện ngắn này có ý nghĩa như thế nào?
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết cá nhân đưa ra ý kiến và lí giải hợp lí.
Lời giải chi tiết:
Em không đồng ý. Câu chuyện này không chỉ mang ý nghĩa đơn giản là việc cho chiếc áo bông cũ mà nó còn mang ý nghĩa truyền tải thông điệp yêu thương, nhân văn, nhân đạo cao cả giữa con người với con người.
CH cuối bài 6
Câu 6 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Vẻ đẹp của truyện Gió lạnh đầu mùa không chỉ hiện lên qua hình thức (câu chữ, hình ảnh,…) mà còn ở tình cảm trong sáng của những tấm lòng nhân hậu bao dung. Hãy viết đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) làm rõ nhận xét đó.
Phương pháp giải:
Viết đoạn văn làm rõ nhận xét.
Lời giải chi tiết:
Truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” của tác giả Thạch Lam là tác phẩm không chỉ mang vẻ đẹp hình thức mà còn mang vẻ đẹp về tình cảm trong sáng của những tấm lòng nhân hậu bao dung. Mở đầu câu chuyện ta thấy hình ảnh của gia đình Sơn hiện lên đủ đầy và ấm cúng. Thế nhưng trái ngược hoàn toàn với sự đủ đầy ấy lại là sự thiếu thốn của những đứa trẻ hàng xóm. Trong cái ngày lạnh bất ngờ ấy, lũ trẻ run rẩy trong những manh áo rét, đặc biệt là cái Hiên với chiếc áo rách tả tơi. Từng câu chữ được sử dụng trong tác phẩm đã góp phần tạo nên những hình ảnh rõ nét về nông thôn Việt Nam thế kỉ trước. Bên cạnh đó ta còn thấy được thông điệp nhân đạo mà tác giả gửi gắm qua hành động ấm áp của hai chị em Sơn. Tuy còn nhỏ nhưng hai chị Sơn đã biết động lòng trước những hoàn cảnh khó khăn, sẵn sàng cho đi mà không màng tới hậu quả. Đó cũng chính là chi tiết sáng giá làm nên sự ấm áp giữa người với người. Ngoài ra chi tiết người mẹ bao dung cho lỗi làm của hai chị em cũng là một tình tiết đắt giá. Cách cư xử của người mẹ khi các con mắc lỗi cho thấy tấm lòng bao dung mà người mẹ dành cho những đứa con của mình. Truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” là một bức tranh ấm áp tình người được vẽ lên bới ngôn từ, hình ảnh và tấm lòng của nhà văn với con người.