Soạn bài Hịch tướng sĩ SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - siêu ngắn
Đọc trước văn bản Hịch tướng sĩ. Xem lại phần Kiến thức ngữ văn, tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài hịch ra đời và ghi chép lại những thông tin về Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.
Nội dung chính
| Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc chiến chống ngoại xâm, thể hiện lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược. |
Chuẩn bị 1
Câu 1 (trang 109, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc trước văn bản Hịch tướng sĩ . Xem lại phần Kiến thức ngữ văn , tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài hịch ra đời và ghi chép lại những thông tin về Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.
Phương pháp giải:
Xem lại phần Kiến thức ngữ văn , tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài hịch ra đời và ghi chép lại những thông tin về Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn
Lời giải chi tiết:
- Bối cảnh sáng tác: Được viết vào khoảng thời gian trước cuộc kháng chiến chống quân Nguyên-Mông lần thứ hai (1285)
- Trần Quốc Tuấn (1231-1300) còn được gọi là Hưng Đạo Đại Vương, là danh tướng kiệt xuất của dân tộc, lập nhiều chiến công lớn: 3 lần đánh tan quân Nguyên Mông
Chuẩn bị 2
Câu 2 (trang 110, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Xác định được luận cứ, luận điểm; phân biệt được lí lẽ và bằng chứng khách quan với ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
|
Luận điểm |
- Nêu tên những trung thần nghĩa sĩ được sử sách lưu danh - Tình hình đất nước hiện tại và nỗi lòng của người chủ tướng - Phê phán những biểu hiện sai trái trong hàng ngũ quân sĩ |
|
Luận cứ |
- Các gương trung thần nghĩa sĩ hi sinh vì chủ: Kỉ Tín, Do Vũ, Dự Nhượng, Kính Đức, Mông Kha, Cốt Đãi Ngột Lang... - Làm nổi bật tinh thần quên mình vì chủ, vì vua, vì nước. - Tội ác và sự ngang ngược của giặc: Đi lại nghênh ngang, sỉ mắng triều đình, bắt nạt tể phụ, đòi ngọc lụa, thu bạc vàng… - Nỗi lòng chủ tướng: Được thể hiện rõ nét qua phần điệp với những câu văn biền ngắn gọn đối xứng cân chỉnh: “Ta thường tới bữa quên ăn…ta cũng cam lòng” |
Chuẩn bị 3
Câu 3 (trang 110, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tìm hiểu biện pháp nghệ thuật đặc sắc được tác giả sử dụng; chú ý yếu tố biểu cảm được bộc lộ chủ yếu qua ngôn từ, giọng điệu lập luận, cách thể hiện quan điểm, tình cảm, thái độ của tác giả nhằm thuyết phục người đọc.
Phương pháp giải:
Tìm hiểu biện pháp nghệ thuật đặc sắc được tác giả sử dụng
Lời giải chi tiết:
- Lập luận chặt chẽ, lí lẽ rõ ràng, giàu hình ảnh, có sức thuyết phục cao
- Kết hợp hài hòa giữa lí trí và tình cảm
- Lời văn giàu hình ảnh nhạc điệu
Đọc hiểu 1
Câu 1 (trang 111, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nội dung chính của phần (2) là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Tố cáo sự hống hách và tội ác của kẻ thù, đồng thời nói lên lòng căm thù giặc.
Đọc hiểu 2
Câu 2 (trang 112, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Những thái độ, hành động nào bị tác giả phê phán?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Hành động hưởng lạc, thái độ bàng quan trước vận mệnh đất nước, ham thú vui tầm thường
Đọc hiểu 3
Câu 3 (trang 112, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Việc nêu lên hậu quả nhằm mục đích gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
Muốn các tướng sĩ quyết tâm tiêu diệt giặc, nêu cao ý chí quyết chiến quyết thắng.
Đọc hiểu 4
Câu 4 (trang 113, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Những vấn đề nào được nêu lên ở đoạn cuối phần (3)?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
- Vấn đề nêu cao tinh thần cảnh giác, chăm lo rèn luyện để chiến thắng kẻ thù xâm lược.
- Khích lệ binh sĩ học tập cuốn Binh thư yếu lược
- Kêu gọi tinh thần yêu nước quyết chiến quyết thắng với ngoại xâm.
Đọc hiểu 5
Câu 5 (trang 113, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Câu hỏi “Vì sao vậy?” nhằm giải thích cho điều gì?
Phương pháp giải:
Trả lời theo ý hiểu
Lời giải chi tiết:
Nhằm mở đầu cho việc Trần Quốc Tuấn giải thích lí do việc phải làm ở đoạn văn đầu tiên của phần 4.
CH cuối bài 1
Câu 1 (trang 114, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Xác định mục đích và đối tượng thuyết phục của bài Hịch tướng sĩ .
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
- Mục đích: phê phán tinh thần mất cảnh giác của tướng sĩ đồng thời khích lệ tinh thần chiến đấu của họ.
- Đối tượng thuyết phục: các tướng sĩ.
CH cuối bài 2
Câu 2 (trang 114, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Trình bày bố cục của bài hịch, cho biết luận điểm của từng phần và mối quan hệ của mỗi phần với mục đích của bài hịch.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
- Bài hịch bố cục thành 4 phần:
+ Phần 1: Nêu những gương trung thần nghĩa sĩ trong sử sách để khích lệ ý chí lập công danh, xả thân vì nước.
+ Phần 2: Tố cáo sự hống hách và tội ác của kẻ thù, đồng thời nói lên lòng căm thù giặc.
+ Phần 3: Phân tích phải trái, làm rõ đúng sai trong lối sống, trong hành động của các tướng sĩ.
+ Phần 4: Nêu nhiệm vụ cụ thể, cấp bách, khích lệ tinh thần chiến đấu của tướng sĩ.
- Giữa các luận điểm có mối quan hệ chặt chẽ nhằm một mục đích chung là khích lệ tướng sĩ.
CH cuối bài 3
Câu 3 (trang 114, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tác giả bài hịch đưa ra những tấm gương trung thần nghĩa sĩ trong sử sách và đương thời nhằm mục đích gì? Các tấm gương đó có điểm chung nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
- Mục đích: Khơi gợi tinh thần yêu nước, khích lệ tinh thần chiến đấu của tướng sĩ.
- Điểm chung: đều là những vị anh hùng yêu nước, trung thành với chủ tướng.
CH cuối bài 4
Câu 4 (trang 114, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Hãy chỉ ra những lí lẽ, bằng chứng về thái độ của sứ giặc mà tác giả đã nêu lên trong bài hịch. Đoạn văn tố cáo kẻ thù đó sẽ tác động đến tình cảm của tướng sĩ như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
- Sự ngang ngược và tội ác của giặc: “Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa, để thoả lòng tham không cùng, giả hiệu Vân Nam Vương mà thu vàng bạc, để vét của kho có hạn. Thật khác nào như đem thịt mà nuôi hổ đói, sao cho khỏi để tai vạ về sau!”
-Tác động đến lòng căm thù giặc, khích lệ tinh thần yêu nước, ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của tướng sĩ.
CH cuối bài 5
Câu 5 (trang 114, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Những câu văn nào trong bài hịch thể hiện tấm lòng của người chủ tướng? Theo em, những câu văn ấy có tác động như thế nào đối với người đọc, người nghe? Qua đó, em có nhận xét gì về con người Trần Quốc Tuấn?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
- Tấm lòng của người chủ tướng: "Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng."
- Tác động rất lớn, khiến người nghe cảm nhận được hào khí của một bậc tướng tài, kích thích ý chí chiến đấu của binh sĩ.
- Trần Quốc Tuấn là một vị anh hùng yêu nước giàu nghĩa khí.
CH cuối bài 6
Câu 6 (trang 115, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo em, nội dung bài hịch có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống hôm nay?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản và nêu ý nghĩa
Lời giải chi tiết:
Nội dung bài hịch có ý nghĩa như một lời răn dạy cho tới ngày nay.
CH cuối bài 7
Câu 7 (trang 115, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Từ bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn, em học được gì về cách viết bài văn nghị luận nhằm thuyết phục người khác?
Phương pháp giải:
Từ bài hịch rút ra kinh nghiệm viết văn cho bản thân
Lời giải chi tiết:
- Lập luận, lí lẽ và dẫn chứng là các yếu tố vô cùng quan trọng.
- Lập luận, lí lẽ cần mạch lạc rõ ràng, dẫn chứng phải tiêu biểu, giàu sức thuyết phục.