Soạn bài Văn bản - Ngắn gọn nhất — Không quảng cáo

Phần I

I - KHÁI NIỆM - ĐẶC ĐIỂM

1.

Mỗi văn bản được tạo ra:

- Trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ.

- Đáp ứng nhu cầu trao đổi kinh nghiệm sống, trao đổi tình cảm và thông tin chính trị - xã hội.

- Dung lượng có thể là một câu, hơn một câu, hoặc một số lượng câu khá lớn.

2.

Mỗi văn bản trên đề cập đến:

- Văn bản 1: hoàn cảnh sống có thể tác động đến nhân cách con người theo hướng tích cực hoặc tiêu cực.

- Văn bản 2: thân phận đáng thương của người phụ nữ trong xã hội cũ.

- Văn bản 3: kêu gọi cả cộng đồng thống nhất ý chí và hành động

Các vấn đề trong văn bản được triển khai nhất quán trong toàn bộ văn bản.

- Văn bản 1: văn bản có tính hoàn chỉnh về nội dung.

- Văn bản: văn bản có tính hoàn chỉnh về nội dung.

- Văn bản 3: văn bản tập trung thể hiện chủ đề lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.

3.

Văn bản 2: Nội dung của văn bản được triển khai mạch lạc qua từng câu:

- Thân em như hạt mưa rào: ví von thân phận người phụ nữ như hạt mưa.

- Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa: câu dưới nói đến hạt mưa rơi vào những địa điểm khác nhau, có nơi tầm thường, có nơi lại tràn đầy hương sắc của đất trời.

- Thân em như hạt mưa sa: tiếp tục ví von thân em như hạt mưa khác.

- Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày: câu thứ tư lại nói về thân phận hạt mưa bị phân chia rơi vào nơi vất vả hay giàu sang, hạnh phúc.

Văn bản 3: Nội dung của văn bản được triển khai mạch lạc qua ba phần:

- Mở bài: (từ đầu đến “nhất định không chịu làm nô lệ”): nêu lý do của lời kêu gọi.

- Thân bài: (tiếp theo đến “Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước”): nêu nhiệm vụ cụ thể của mỗi công dân yêu nước.

- Kết bài: (phần còn lại): khẳng định quyết tâm chiến đấu và sự tất thắng của cuộc chiến đấu chính nghĩa.

=> Ba phần có sự liên kết, bổ sung cho nhau.

4.

- Mở đầu: tiêu đề “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”

- Kết thúc: dấu ngắt câu (!).

5.

- Văn bản 1: khuyên răn con người nên lựa chọn môi trường, bạn bè để sống tốt.

- Văn bản 2: tâm sự về thân phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đồng thời lên án các thế lực chà đạp lên người phụ nữ.

- Văn bản 3: kêu gọi thống nhất ý chí và hành động của cộng đồng để chiến đấu bảo vệ Tổ quốc

Phần II

II - CÁC LOẠI VĂN BẢN

1. So sánh các văn bản 1,2 với văn bản 3 về các phương diện:

So sánh	Văn bản 1	Văn bản 2	Văn bản 3
Vấn đề	Hoàn cảnh sống có thể tác động đến nhân cách con người theo hướng tích cực hoặc tiêu cực	Thân phận đáng thương của người phụ nữ trong xã hội cũ: hạnh phúc không phải do họ tự định đoạt, mà phụ thuộc vào sự may rủi	Kêu gọi cả cộng đồng thống nhất ý chí và hành động để chiến đấu bảo vệ Tổ quốc
Lĩnh vực	Quan hệ giữa con người và hoàn cảnh sống	Tình cảm con người	Tư tưởng trong đời sống xã hội
Từ ngữ	Ngôn ngữ nghệ thuật	Ngôn ngữ nghệ thuật	Ngôn ngữ chính luận
Cách thức thể hiện nội dung	Tục ngữ - qua hình ảnh đèn, mực	Ca dao – qua hình ảnh hạt mưa	Lời kêu gọi - qua lập luận.

2. So sánh các văn bản 2,3 với:

So sánh	Văn bản 2	Văn bản 3	Văn bản Toán	Đơn xin nghỉ học
Vấn đề	Thân phận đáng thương của người phụ nữ.	Kêu gọi cả cộng đồng thống nhất ý chí và hành	Xin nghỉ học
Lĩnh vực	Tình cảm con người.	Tư tưởng trong đời sống xã hội.	Khoa học tự nhiên	Hành chính
Từ ngữ	Ngôn ngữ nghệ thuật	Ngôn ngữ chính luận	Ngôn ngữ khoa học Toán học	N gôn ngữ hành chính (đơn)
Cách thức thể hiện nội dung	Ca dao – qua hình ảnh hạt mưa	Lời kêu gọi- qua lập luận.	Qua lập luận	Qua lập luận

Nhận xét:

Văn bản	Phạm vi sử dụng	Mục đích giao tiếp	Lớp từ ngữ	Kết cấu, trình bày
Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt	Trong sinh hoạt, đời sống hàng ngày.	Trao đổi, chia sẻ thông tin	Ngôn ngữ sinh hoạt	Đa dạng, linh hoạt
Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật	Trong lĩnh vực văn chương	Giới thiệu vẻ đẹp văn học, văn – thể - mĩ.	Ngôn ngữ nghệ thuật văn học	Linh hoạt theo thể loại (thơ, văn xuôi,...)
Phong cách ngôn ngữ khoa học	Trong lĩnh vực khoa học	Giới thiệu tri thức khoa học	Ngôn ngữ khoa học	Linh hoạt
Phong cách ngôn ngữ hành chính	Trong lĩnh vực hành chính, công vụ	Giải quyết các vấn đề trong công việc, cuộc sống	Ngôn ngữ hành chính	Theo quy định của từng văn bản
Phong cách ngôn ngữ chính luận	Trong công việc, đời sống	Giải quyết các vấn đề trong công việc, cuộc sống	Ngôn ngữ chính luận	Theo quy định của từng văn bản
Phong cách ngôn ngữ báo chí	Trong lĩnh vực báo chí	Viết về các vấn đề trong đời sống – xã hội	Ngôn ngữ báo chí	Linh hoạt theo thể loại