Soạn bài Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ SGK Ngữ văn 9 tập 1 Cánh diều
Phần mở đầu nêu thông tin chính gì?
Nội dung chính
| Văn bản cung cấp cho người đọc những thông tin về di sản thiên nhiên vịnh Hạ Long – một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ, bao gồm: tác phẩm nghệ thuật thiên hiên, cảnh quan biến đổi theo góc nhìn và thời gian và hệ thống hang động nơi đây. |
Đọc hiểu 1
Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 55 SGK Văn 9 Cánh diều
Phần mở đầu nêu thông tin chính gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần mở đầu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Thông tin về thời gian, địa điểm và việc vịnh Hạ Long được đưa vào danh mục Di sản thế giới
Phần mở đầu văn bản nêu thông tin thời gian và địa điểm vịnh Hạ Long được ghi nhận vào Di sản Thế giới: Vào lúc 17 giờ 17 phút ngày 14 tháng 12 năm 1994 tại khách sạn du lịch Lơ Me-ri-điêng (Le Meridien) nổi tiếng thành phố Phu-kẹt (Phuket) – miền nam Thái Lan.
Đọc hiểu 2
Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 55 SGK Văn 9 Cánh diều
Chú ý tên viết tắt của các tổ chức quốc tế
Phương pháp giải:
Liệt kê các tên viết tắt của các tổ chức
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- IUCN
- UNESCO
- Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (IUNC).
- Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên hợp quốc (UNESCO)
Đọc hiểu 3
Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 55 SGK Văn 9 Cánh diều
Việc dẫn thơ Nguyễn Trãi ở đây có tác dụng gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, liên hệ phần kiến thức ngữ văn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tăng thêm tính xác thực cho vẻ đẹp của vịnh Hạ Long
Thêm tính trữ tình cho văn bản
Việc dẫn thơ Nguyễn Trãi ở đây có tác dụng khẳng định vẻ đẹp như một kì quan của vịnh Hạ Long được phát hiện từ lâu đời.
Đọc hiểu 4
Trả lời Câu hỏi 4 Đọc hiểu trang 56 SGK Văn 9 Cánh diều
Tiêu đề mục 1 cho biết nội dung chính của phần này là gì?
Phương pháp giải:
Chú ý thông tin mà phần tiêu đề đề cập đến
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nội dung: vẻ đẹp thiên nhiên hoành tráng của vịnh Hạ Long
Tiêu đề mục 1 cho biết nội dung chính của phần này là vẻ đẹp khoẻ khoắn và thơ mộng của vịnh Hạ Long, một tác phẩm nghệ thuật của thiên nhiên.
Đọc hiểu 5
Trả lời Câu hỏi 5 Đọc hiểu trang 56 SGK Văn 9 Cánh diều
Chú ý những chi tiết làm sáng tỏ cho tiêu đề 1
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản phần 1, chú ý các đoạn văn được chia nhỏ
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Có hàng nghìn đảo đá muôn hình muôn vẻ
- Đảo quần tụ nhau như những tảng than kíp - lê
- Đảo là thế giới sống động: ông già ngồi câu cá, nhà sư đứng chắp tay, đôi gà chọi…
- Trên diện tích không, mọc lên hàng nghìn hòn đảo đá muôn hình muôn vẻ từ tấm thảm xanh lộng lẫy, lấp lánh vô số châu ngọc.
- Đảo Hạ Lọng không phải những quả núi đá đơn điệu buồn tẻ mà là thế giới sống động với những sinh linh ẩn hiện trong biết bao hình hải bí ẩn bằng đá.
- Dường như các đảo đá đều có nội tâm, đều có suy nghĩ, khát vọng và hoài niệm về quá khứ.
Đọc hiểu 6
Trả lời Câu hỏi 6 Đọc hiểu trang 57 SGK Văn 9 Cánh diều
Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn này?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn “Tại chân các đảo đá….. (hòn Pháo Đài)”
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Nhân hóa: biển cả cần cù chạm khắc
- Liệt kê: nước biển, đá vôi…
- So sánh: có đảo cong cong giống như chiếc ngà voi…
- điệp cấu trúc câu: Có đảo…
Những biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn này là:
+ Nhân hoá ( Biển cả đã cần cù chạm khắc và chân đảo nhiều hình thù kì lạ )
+ So sánh ( trông xa, tựa bức phù điêu uốn lượn quanh chân đảo; Có đảo hình trụ tứ giác bề thế, bốn mặt phẳng lì, đen bóng như được ghép bằng ván gỗ lim… );
+ Sử dụng các từ ngữ gọi hình, gợi cảm ( mảnh khảnh, ngộn nghĩnh, thon nhỏ, nhọn sắc… ).
Đọc hiểu 7
Trả lời Câu hỏi 7 Đọc hiểu trang 57 SGK Văn 9 Cánh diều
Dự đoán nội dung chính của mục 2
Phương pháp giải:
Chú ý vào tiêu đề phần 2
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Sự thay đổi của vịnh Hạ Long theo thời gian
Nội dung chính của phần 2: Cảnh quan thay đổi trong chớp mắt theo góc nhìn và thời gian là vẻ đẹp độc đáo và đặc sắc.
Đọc hiểu 8
Trả lời Câu hỏi 8 Đọc hiểu trang 58 SGK Văn 9 Cánh diều
Vẻ đẹp và cái thú ở Hạ Long được khắc họa theo trình tự nào?
Phương pháp giải:
Chú ý các từ ngữ về thời gian
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Trình tự thời gian:
+ mùa xuân, mùa hè, mùa thu
+ buổi sớm, trưa hè, chiều hè, đêm trăng
Vẻ đẹp và cái thú của Hạ Long được khắc hoạ theo trình tự thời gian: buổi sáng, trưa, chiều và đêm.
Đọc hiểu 9
Trả lời Câu hỏi 9 Đọc hiểu trang 58 SGK Văn 9 Cánh diều
Đêm trăng thu ở Hạ Long có gì độc đáo?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn “Nếu đến Hạ Long…. và bí mật”
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Đêm trăng thu ở Hạ Long diễm lệ và huyền bí:
+ Mặt vịnh yên tĩnh như tấm gương phản chiếu ánh trăng
+ Trong tiếng gió và sóng, đảo đá trầm tư ẩn hiện, trở nên xa lạ và bí mật
Đêm trăng thu ở Hạ Long diễm lệ và độc đáo:
- Mặt vịnh yên tĩnh như tấm gương phản chiếu ánh trăng sáng bạc, lóng lánh tựa thuỷ ngân.
- Đảo đá trầm tư, ẩn hiện giữa mảng tối mảng sáng …
Đọc hiểu 10
Trả lời Câu hỏi 10 Đọc hiểu trang 59 SGK Văn 9 Cánh diều
Chú ý vẻ đẹp đa dạng của hang động ở Hạ Long
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần 3
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Có hàng chục hang động mở trong lòng núi đá, phân bố nhiều nơi
- Các hang động có quy mô, kiểu dáng, màu sắc đa dạng và phong phú
- Vẻ đẹp đa dạng của hang động ở Hạ Long: Các hang động có quy mô, kiểu dáng màu sắc đa dạng và phong phú.
- Động Thiên Cung có sức hấp dẫn kì lạ. Trên vách động là bức tranh hoành tráng chạm nổi nhiều hình, đường nét uyển chuyển, mềm mại; trên trần hang là cột đá dài 2m như chiếc gậy của Tôn Ngộ Không; dưới vòm động là thạch nhũ như dát bạc.
Đọc hiểu 11
Trả lời Câu hỏi 11 Đọc hiểu trang 59 SGK Văn 9 Cánh diều
Hồ Ba Hầm có gì độc đáo?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn “Khác với động Thiên Cung…. nước xanh lung linh”
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Đáy là mặt vịnh, trần cách mặt nước 4 - 5 m khi triều xuống thấp
- Cửa hang hình bán nguyệt
- Là một hệ thống gồm ba trũng biển, có tiết diện tròn, vách dựng đứng thành vại, thông với nhau từng đôi qua một hang luồn hẹp và quanh co
Nét độc đáo của hồ Đầm Ba:
- Cửa hang hình bán nguyệt
- Đáy cửa hang là mặt nước thông với dòng hải lưu uốn lượn…
- Hồ Đầm Ba gồm ba trũng biển, đi thăm hồ phải đi bằng xuồng hoặc thuyền qua hang luồn giữa rừng thạch nhũ.
Đọc hiểu 12
Trả lời Câu hỏi 12 Đọc hiểu trang 60 SGK Văn 9 Cánh diều
Ý của Quách Mạt Nhược qua câu thơ là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần cuối, giải nghĩa câu thơ
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Ý của Quách Mạt Nhược là cảnh trước mặt quá đẹp, thơ từ của thi nhân cũng không thể diễn tả hết được vẻ đẹp của vịnh Hạ Long
Trong bài thơ Cảm hứng trong khi chơi thuyền trên vịnh Hạ Long , nhà thơ Trung Quốc Quách Mạt Nhược có viết:
Cảnh trước mặt cho tôi vài thi tứ
So với cảnh diệu kì, thơ có cũng như không
(Hoàng Trung Thông dịch)
Hai câu thơ của Quách Mạt Nhược đã khẳng định vẻ đẹp của diệu kì của vịnh Hạ Long ngay cả thơ ca cũng không sánh kịp.
CH cuối bài 1
Trả lời Câu hỏi 1 CH cuối bài trang 60 SGK Văn 9 Cánh diều
Nhan đề của văn bản thể hiện sự đánh giá như thế nào về kì quan vịnh Hạ Long?
Phương pháp giải:
Chú ý các từ ngữ “kì quan”, “độc đáo”, “tuyệt mĩ”
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nhan đề cho thấy sự đánh giá rất cao của tác giả với vịnh Hạ Long. Nơi đây được coi là kì quan độc đáo và tuyệt mĩ
Nhan đề của văn bản thể hiện sự đánh giá về kì quan vịnh Hạ Long: Hùng vĩ và bí ẩn, đầy cảm hứng và vô cùng độc đáo, vịnh Hạ Long thật xứng đáng là một trong những kỳ quan thiên nhiên đẹp nhất.
CH cuối bài 2
Trả lời Câu hỏi 2 CH cuối bài trang 60 SGK Văn 9 Cánh diều
Trình bày bố cục văn bản bằng một sơ đồ. Các đề mục nhỏ và nội dung của văn bản đã triển khai vấn đề được nêu ở nhan đề như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ các đề mục
Lời giải chi tiết:
- Các đề mục nhỏ và nội dung đã chứng minh được sự độc đáo và tuyệt mĩ của vịnh Hạ Long.
+ Nêu thời gian và địa điểm ghi nhận vịnh Hạ Long
+ Đây là tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên hoành tráng
+ Cảnh quan biến đổi theo góc nhìn thời gian
+ Hệ thống hang động
- Sơ đồ:
CH cuối bài 3
Trả lời Câu hỏi 3 CH cuối bài trang 60 SGK Văn 9 Cánh diều
Vì sao văn bản “Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ” được coi là văn bản thông tin? Trong văn bản này có sự kết hợp của các phương thức biểu đạt nào? Chỉ ra tác dụng của sự kết hợp ấy.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản và phần kiến thức Ngữ văn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Văn bản thông tin vì:
+ Nêu vẻ đẹp và giá trị của vịnh Hạ Long
+ Thông tin được trình bày theo trật tự không gian và thời gian
+ Nhan đề nêu giá trị nổi bật
- Các phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, thuyết minh, biểu cảm
- Văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ được coi là văn bản thông tin vì văn bản này đã cung cấp cho người đọc những thông tin về vịnh Hạ Long: thời gian vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản Thế giới; quang cảnh của vịnh Hạ long (các đảo, hang động); những sự đánh giá về vịnh Hạ Long.
- Trong văn bản này có sự kết hợp của các phương thức biểu đạt: thuyết minh kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
- Tác dụng: Giới thiệu về vịnh Hạ Long một cách sống động, chân thực nhất đến người đọc.
CH cuối bài 4
Trả lời Câu hỏi 4 CH cuối bài trang 60 SGK Văn 9 Cánh diều
Từ văn bản, hãy chỉ ra những giá trị của vịnh Hạ Long
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, hệ thống đề mục, các lí lẽ và dẫn chứng
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Giá trị độc đáo: là sự kết hợp của điêu khắc và hội họa, giữa tính hoành tráng khỏe khoắn với nét duyên dáng mơ mộng. Trên diện tích rộng mọc lên hàng nghìn đảo đá muôn hình muôn vẻ
- Giá trị tuyệt mĩ: cảnh quan biến đổi theo thời gian với vẻ đẹp huyền ảo và đặc sắc; hệ thống hang động với những lâu đài bí ẩn
Những giá trị của Hạ Long được bêu trong văn bản:
- Giá trị về du lịch: Du khách đi giữa Hạ Long như đi giữa một thế giới động vật hoá đá với những hòn đảo như đôi gà chọi nhau, chú đại bàng trên mỏm đá rình mồi…; động Thiên Cung có sức hấp dẫn kì lạ với các du khách
- Giá trị về địa chất – địa mạo: hàng nghìn đảo đá sừng sững, trăm nghìn dáng điệu nhấp nhô; có hàng chục hàng động mở trong lòng núi đá với quy mô, kiểu dáng màu sắc đa dạng, phong phú…
- Giá trị về nghệ thuật: Vẻ đẹp của Hạ Long trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các sáng thơ ca, âm nhạc, nhiếp ảnh; …
CH cuối bài 5
Trả lời Câu hỏi 5 CH cuối bài trang 60 SGK Văn 9 Cánh diều
Văn bản mang lại cho em những hiểu biết gì về vịnh Hạ Long? Em còn muốn biết thêm những thông tin nào về địa danh nổi tiếng này?
Phương pháp giải:
Liên hệ bản thân
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Hiểu biết: vẻ đẹp huyền ảo và độc đáo nơi đây
- Thông tin muốn biết thêm: sự thay đổi của vịnh Hạ Long từ xưa đến nay và vấn đề bảo tồn di sản
- Thông qua văn bản, em biết được Hạ Long là một kì quan thiên nhiên thế giới, là một thế giới sống sống động với những sinh linh ẩn hiện trong biết bao hình hải bí ẩn bằng đá, là sự thay đổi cảnh sắc độc đáo trong nháy mắt, là cảnh sắc ẩn dấu trong các hang động, đặc biệt là đông Thiên Cung khi vào thăm ta ngỡ như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh, là hồ Ba Đầm với rừng thạch nhũ có nhiều kiểu dáng, màu sắc rực rỡ.
- Ngoài ra, em còn muốn biết thêm về các hang động khác trong quần thể hang động của vịnh Hạ Long như hang Đầu Gỗ, Hang Sửng Sốt,… Đặc biệt em còn muốn biết thêm về nguồn gốc của vịnh Hạ Long.
CH cuối bài 6
Trả lời Câu hỏi 6 CH cuối bài trang 60 SGK Văn 9 Cánh diều
Nếu được giới thiệu một số nét về danh lam thắng cảnh nổi tiếng của quê hương, em sẽ nêu các thông tin nào?
Phương pháp giải:
Áp dụng kiến thức văn bản thông tin và liên hệ thực tế bản thân
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Địa điểm
- Những công nhận của tỉnh và quốc gia
- Vẻ đẹp nổi bật, độc đáo
- Những giá trị về mặt thắng cảnh, kinh tế, văn hóa
…
Nếu được giới thiệu một số nét về danh lam thắng cảnh nổi tiếng về quê hương, em sẽ nêu các thông tin:
- Giới thiệu nguồn gốc của khu di tích: Có từ bao giờ, ai phát hiện ra? đã kiến tạo lại bao giờ chưa?
- Giới thiệu vị trí địa lí, đặc điểm bên ngoài (nhìn từ xa hoặc nhìn từ trên).
- Trình bày về đặc điểm của từng bộ phận của khu di tích: Kiến trúc, ý nghĩa, các đặc điểm tự nhiên khác thú vị, độc đáo…
- Danh lam thắng cảnh của quê hương bạn đã đóng góp như thế nào cho nền văn hoá của dân tộc và cho sự phát triển nói chung của đất nước trong hiện tại cũng như trong tương lai (làm đẹp cảnh quan đất nước, mang lại ý nghĩa về giáo dục, ý nghĩa tinh thần, mang lại giá trị vật chất…).