Giải bài tập Ôn tập học kì 1 trang 84 vở thực hành ngữ văn 8

Trong học kì 1, em đã học các bài: Câu chuyện của lịch sử, Vẻ đẹp cổ điển, Lời sông núi, Tiếng cười trào phúng trong thơ, Những câu chuyện hài. Điền thông tin về các văn bản đọc trong mỗi bài vào bảng

Câu 1

Bài tập 1 (trang 84, VTH Ngữ văn 8, tập 1)

Trong học kì 1, em đã học các bài: Câu chuyện của lịch sử, Vẻ đẹp cổ điển, Lời sông núi, Tiếng cười trào phúng trong thơ, Những câu chuyện hài . Điền thông tin về các văn bản đọc trong mỗi bài vào bảng sau:

Bài	Văn bản	Tác giả	Loại, thể loại	Đặc điểm nổi bật
Nội dung	Nghệ thuật
Câu chuyện của lịch sử
Vẻ đẹp cổ điển
Lời sông núi
Tiếng cười trào phúng trong thơ
Những câu chuyện hài

Phương pháp giải:

Xem lại các tác phẩm đã học để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Bài	Văn bản	Tác giả	Loại, thể loại	Đặc điểm nổi bật
Nội dung	Nghệ thuật
Câu chuyện của lịch sử	Lá cờ thêu sáu chữ vàng	Nguyễn Huy Tưởng	Truyện lịch sử	Thể hiện tinh thần yêu nước, căm thù giặc của người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản	Miêu tả bối cảnh, sự kiện lịch sử và tái hiện nhân vật lịch sử với những suy nghĩ, tâm trạng, ngôn ngữ… rất riêng
Vẻ đẹp cổ điển	Thu Điếu	Nguyễn Khuyến	Thơ Đường luật	thể hiện sự cảm nhận và nghệ thuật gợi tả tinh tế của Nguyễn Khuyến về cảnh sắc mùa thu đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời cho thấy tình yêu thiên nhiên, đất nước, tâm trạng thời thế và tài thơ Nôm của tác giả.	Vận dụng tài tình nghệ thuật đối và nghệ thuật lấy động tả tĩnh.
Lời sông núi	Hịch tướng sĩ	Trần Quốc Tuấn	Nghị luận	phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, thể hiện lòng căm thù giặc và ý chí quyết thắng.	- Hịch tướng sĩ là một áng văn chính luận xuất sắc - Lập luận chặt chẽ, lý lẽ rõ ràng, giàu hình ảnh, có sức thuyết phục cao - Kết hợp hài hòa giữa lý trí và tình cảm - Lời văn giàu hình ảnh nhạc điệu
Tiếng cười trào phúng trong thơ	Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu	Trần Tế Xương	Thơ Đường luật	tập trung miêu tả tình trạng thảm hại của kỳ thi năm Đinh Dậu (1897) tại trường Hà Nam, đồng thời thể hiện sự đau đớn, xót xa của nhà thơ đối với tình cảnh hiện thực nhốn nháo và bất ổn của xã hội thực dân nửa phong kiến ở thời điểm đó.	Sử dụng nghệ thuật đối, đảo ngữ trong việc tái hiện cảnh thảm hại của kỳ thi và nói lên tâm sự của tác giả. Ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ có tính chất khẩu ngữ, trong sáng, giản dị nhưng đầy sức biểu cảm.
Những câu chuyện hài	Chùm truyện cười dân gian Việt Nam	Truyện cười	Phê phán những thói hư tật xấu của con người trong xã hội.	Truyện cười dân gian ngắn gọn với những tình huống hài hước, gây bất ngờ.

Câu 2

Bài tập 2 (trang 86, VTH Ngữ văn 8, tập 1)

Điền thông tin vào bảng so sánh đặc điểm các thể loại:

Thể loại	Những điểm giống nhau	Những điểm khác nhau
Hài kịch
Truyện cười
Thơ trào phúng

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã được học để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Thể loại	Những điểm giống nhau	Những điểm khác nhau
Hài kịch	Đều miêu tả, tái hiện cái hài hước, cái đáng cười	Thuộc loại hình kịch (kịch bản văn học chỉ là một thành tố của nghệ thuật kịch), tổ chức ngôn ngữ theo hình thức đối thoại
Truyện cười	Thuộc thể loại truyện, có cốt truyện, có nhân vật, tình huống
Thơ trào phúng	Thuộc thể loại thơ (Thơ Đường luật) có đặc trưng của ngôn ngữ thi ca (cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh…) và tuân thủ các quy định của luật thơ

Câu 3

Bài tập 3 (trang 86, VTH Ngữ văn 8, tập 1)

Những nét giống nhau và khác nhau về thi luật giữa thơ thất ngôn bát cú và thơ tứ tuyệt Đường luật:

Nội dung so sánh	Thơ thất ngôn bát cú	Thơ tứ tuyệt
Điểm giống nhau	Luật bằng trắc
Niêm
Văn và nhịp
Số chữ trong mỗi câu
Điểm khác nhau	Số câu
Bố cục
Đối

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã được học để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Nội dung so sánh	Thơ thất ngôn bát cú	Thơ tứ tuyệt
Điểm giống nhau	Luật bằng trắc	Sắp xếp thanh bằng, thanh trắc trong từng câu và cả bài theo quy định chặt chẽ
Niêm	Hai liên thơ liền nhau được “dính” theo nguyên tắc: chữ thứ 2 của câu chẵn thuộc liên trên phải cùng thanh với chữ thứ 2 của câu lẻ thuộc liên dưới
Văn và nhịp	Chỉ gieo một vần là vần bằng ở chữ cuối các câu 1,2,4,6,8; riêng vần của câu thứ nhất có thể linh hoạt. Thường ngắt nhịp 4/3
Số chữ trong mỗi câu	7 chữ	5 chữ hoặc 7 chữ
Điểm khác nhau	Số câu	8 câu	4 câu
Bố cục	Đề (câu 1 và 2), thực (câu 3 và 4), luận (câu 5 và 6), kết (câu 7 và 8)	Khởi (câu 1), thừa (câu 2), chuyển (câu 3), hợp (câu 4)
Đối	Cặp câu thực và cặp câu luận đối nhau

Câu 4

Bài tập 4 (trang 87, VTH Ngữ văn 8, tập 1)

Điền thông tin vào bảng để hệ thống hóa các kiến thức tiếng Việt đã được học trong học kì 1.

STT

Nội dung tiếng Việt

Khái niệm cần nắm vững

Dạng bài tập thực hành

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức đã được học để hệ thống lại.

Lời giải chi tiết:

STT	Nội dung tiếng Việt	Khái niệm cần nắm vững	Dạng bài tập thực hành
1	Biệt ngữ xã hội, từ ngữ địa phương	Biệt ngữ xã hội, từ ngữ địa phương	- Nhận biết biệt ngữ xã hội, từ ngữ địa phương - Sử dụng biệt ngữ xã hội, từ ngữ địa phương
2	Từ tượng hình và từ tượng thanh Biện pháp tu từ đảo ngữ	Từ tượng hình và từ tượng thanh Biện pháp tu từ đảo ngữ	- Xác định từ tượng hình, từ tượng thanh, biện pháp tu từ đảo ngữ - Nêu tác dụng của từ tượng hình, từ tượng thanh, biện pháp tu từ đảo ngữ
3	Đoạn văn diễn dịch và đoạn văn quy nạp Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp	Đoạn văn diễn dịch và đoạn văn quy nạp Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp	Nhận biết: - Đoạn văn diễn dịch và đoạn văn quy nạp - Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp Nêu tác dụng của: - Đoạn văn diễn dịch và đoạn văn quy nạp - Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp Tạo lập: - Đoạn văn diễn dịch và đoạn văn quy nạp - Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp
4	Yếu tố Hán Việt thông dụng Sắc thái nghĩa của từ ngữ	Sắc thái nghĩa của từ ngữ	- Giải nghĩa và sử dụng yếu tố/từ ngữ chứa yếu tố Hán Việt - Phân biệt sắc thái nghĩa và sử dụng từ ngữ phù hợp theo sắc thái
5	Câu hỏi tu từ Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn	Câu hỏi tu từ Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn	Nhận biết: - Câu hỏi tu từ - Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn Nêu tác dụng của việc sử dụng: - Câu hỏi tu từ - Nghĩa hàm ẩn Giải thích nghĩa một số câu tục ngữ thông dụng

Câu 5

Bài tập 5 (trang 88, VTH Ngữ văn 8, tập 1)

Điền thông tin về các kiểu bài viết, yêu cầu của từng bài và đề tài đã thực hành trong học kì 1 vào bảng sau:

STT	Kiểu bài viết	Yêu cầu của kiểu bài	Đề tài đã thực hành viết
1
2
3
4
5

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức đã được học để hệ thống lại.

Lời giải chi tiết:

STT	Kiểu bài viết	Yêu cầu của kiểu bài	Đề tài đã thực hành viết
1	Viết bài văn kể lại một chuyến đi	Giới thiệu được lí do, mục đích của chuyến tham quan một di tích lịch sử, văn hoá. Kể được diễn biến chuyến tham quan (trên đường đi, trình tự những điểm đến thăm, những hoạt động chính trong chuyến đi,...). Nêu được ấn tượng vẻ những đặc điểm nổi bật của di tích (phong cảnh, con người, công trình kiến trúc,...). Thể hiện được cảm xúc, suy nghĩ về chuyến đi. Sử dụng được yếu tố miêu tả, biểu cảm trong bài viết.	Thuật lại một chuyến đi tham quan một di tích lịch sử, văn hóa để lại cho em ấn tượng sâu sắc, khó quên.
2	Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học	Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nêu khái quát giá trị của tác phẩm. Giới thiệu đề tài, thể thơ. Phân tích nội dung cơ bản của bài thơ. Phân tích một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của bài thơ. Khẳng định vị trí, ý nghĩa của bài thơ.	Viết bài văn phân tích một bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật.
3	Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống	Giới thiệu vấn đề cần bàn luận Dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ ý nghĩa của việc hiểu biết về lịch sử Tiếp tục dùng lí lẽ để mở rộng ý nghĩa của việc hiểu biết về lịch sử. Dùng lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ thực tế: có những bạn trẻ không quan tâm đến lịch sử dân tộc, hậu quả của tình trạng đó. Nêu ý nghĩa và vấn đề nghị luận và phương hướng hành động.	Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (con người trong mối quan hệ với cộng đồng, đất nước)
4	Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học	Giới thiệu khái quát về tác giả và bài thơ. Phân tích nhan đề và đề tài. Phân tích nội dung trào phúng của bài thơ để làm rõ chủ đề. Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về nghệ thuật trào phúng. Khẳng định giá trị, ý nghĩa của bài thơ.	Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học (thơ trào phúng)
5	Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống	Nêu vấn đề nghị luận Làm rõ vấn đề nghị luận Trình bày ý kiến phê phán. Đối thoại với ý kiến khác. Khẳng định ý kiến phê phán, rút ra bài học.	iết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (một thói quen xấu của con người trong xã hội hiện đại)