Lý thuyết bài 3: Nguyên tố hóa học - CD
Đồng vị, nguyên tử khối, nguyên tử khối trung bình
Lý thuyết: Nguyên tố hóa học
I. Nguyên tố hóa học:
1. Khái niệm nguyên tố hóa học
- Nguyên tố hóa học là tập hợp các nguyên tử có cùng số hạt proton.
Ví dụ: Tất cả nguyên tử có số đơn vị điện tích hạt nhân = 6 đều thuộc nguyên tố carbon dù chúng có thể có số neutron khác nhau
Minh họa cấu tạo một số loại nguyên tử của nguyên tố hydrogen
2. Số hiệu nguyên tử, số khối, kí hiệu nguyên tử
- Số proton trong một hạt nhân nguyên tử được gọi là số hiệu nguyên tử, kí hiệu là Z.
Ví dụ: Hạt nhân nguyên tử Helium (He) có 2 proton => Z = 2
- Tổng số proton (Z) và neutron (N) trong một hạt nhân nguyên tử được gọi là số khối (A)
- Kí hiệu \({}_{X}^{A}X\) cho biết: kí hiệu hóa học của nguyên tố X, số hiệu nguyên tử (Z), số khối (A)
II. Đồng vị, nuyên tử khối trung bình
1. Đồng vị
- Các nguyên tử của cùng một nguyên tố hóa học có số neutron khác nhau là đồng vị của nhau.
- Các đồng vị khác nhau về số neutron nên cũng khác nhau về khối lượng của hạt nhân nguyên tử, đồng thời cũng khác nhau về một số tính chất vật lí
Ví dụ: ở dạng đơn chất, đồng vị \({}_{17}^{37}Cl\) có tỉ khối lớn hơn, nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao hơn đồng vị \({}_{17}^{35}Cl\)
- Ngoài các đồng vị bền, các nguyên tố hóa học còn có đồng vị không bền được gọi là đồng vị phóng xạ. Nhiều đồng vị phóng xạ được sử dụng trong y học, nông nghiệp, công nghiệp, nghiên cứu khoa học,…
2. Nguyên tử khối trung bình
Nguyên tử khối:
Nguyên tử khối: là khối lượng tương đối của một nguyên tử, cho biết khối lượng của một nguyên tử nặng gấp bao nhiêu lần 1amu
- Do khối lượng của proton và neutron đều xấp xỉ 1,0 amu, còn khối lượng electron nhỏ hơn rất nhiều (0,00055 amu) nên có thể coi nguyên tử khối xấp xỉ số khối hạt nhân
Ví dụ: Nguyên tử của nguyên tố potassium (K) có Z = 19; số neutron = 20 nên nguyên tử khối của K là 19 + 20 = 39
Nguyên tử khối trung bình:
- Nguyên tử khối của một nguyên tố là nguyên tử khối trung bình (kí hiệu là \(\overline A \)) của hỗn hợp các đồng vị của nguyên tố đó.
Sơ đồ tư duy
