Soạn bài Lễ rửa làng của người Lô Lô SGK Ngữ Văn 7 tập 2 Kết nối tri thức - Chi tiết — Không quảng cáo

- Hàng năm vào xuân thu nhị kỳ, các làng xung quanh đền Hùng đều mở hội với mục đích là cầu mong mùa màng, con người, con của được sinh sôi nảy nở cho đông đàn dài lũ, ngô lúa đầy cót đầy bồ. Lễ hội đó chính là phồn thực - là tín ngưỡng của các cộng đồng trồng lúc nước.

- Để giải thích một cách đơn giản, dễ hiểu thì “phồn thực” chính là từ nói về sự sinh trưởng, sinh sôi nảy nở.Mà vật tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở chính là “nõ nường”. Do vậy, quanh đền Hùng có nhiều làng thờ sinh thực khí - biểu tượng chung của tín ngưỡng phồn thực.

Người Việt Nam có rất nhiều phong tục thể hiện nếp sống gắn bó với thiên nhiên. Tiêu biểu như phong tục thờ Thần Nông. Em xin kể ngắn gọn về phong tục thờ Thần Nông trong lễ hội làng Tòng Lệnh.

Trong tâm thức của cư dân nông nghiệp, Thần Nông là vị thần ban cho mùa màng tươi tốt nên việc thờ cúng Thần Nông trở thành một nét văn hóa đặc sắc từ bao đời nay. Đậm nét trong tục thờ này phải thấy ở lễ hội Tòng Lệnh xã Trường Giang (huyện Lục Nam – tỉnh Bắc Giang), dân làng dựng một sàn tế cao tới đầu người, trên bắc sạp, dưới cho trẻ con đóng giả làm ếch nhái đợi mưa. Tế xong, chủ tế lấy nước vẩy xuống đàn ếch nhái, ếch nhái kêu ộp ộp báo hiệu mưa về. Một người đàn ông đóng giả làm trâu, một người phía sau đóng làm người đi bừa, một người phụ nữ giả làm người đi cấy đi quanh sàn tế... nghi lễ mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

- Em đã từng được nghe giới thiệu về quy tắc hoặc luật lệ của một trò chơi hay hoạt động như trò chơi đá cầu, nhảy dây, trốn tìm, ô ăn quan, …

- Em cảm thấy thật thú vị và tràn đầy hứng hứng khởi, muốn được tham gia vào trò chơi sau khi nghe giới thiệu về quy tắc hoặc luật lệ của một trò chơi hay hoạt động như trò chơi đá cầu, nhảy dây, trốn tìm, ô ăn quan, …

Em đã được nghe giới thiệu về quy tắc trò chơi ném còn. Các đội sẽ tiến hành ném còn qua một chiếc vòng còn nhỏ có đường kính khoảng 50cm và cao từ 15 - 20m. Người chơi cầm gần cuối đoạn dây vải quay quả còn vài vòng theo chiều kim đồng hồ rồi mới tung lên để quả còn bay lọt qua thì được tính là một điểm. Đội chơi kết thúc lượt chơi với thời gian quy định mà có điểm cao hơn là đội chiến thắng.

Qua cách nghe giới thiệu về trò chơi, quy tắc chơi em ấn tượng với việc chuẩn bị các dụng cụ để bắt đầu trò chơi. Mặc dù nghe đơn giản nhưng thực tế lại rất công phu. Đơn giản ở chỗ chỉ cần ném còn qua lỗ sẽ ghi được điểm. Nhưng làm sao để ném còn vào một vòng tròn nhỏ ở độ cao khoảng đến 15 – 20m là điều không dễ dàng nên em cảm thấy rất hứng thú.

- Có hai người dắt hai con dê

- Những người còn lại: người vác cây tre giả hình ngựa, người quấy hạt ngô, người xách gà trống trắng cùng các cành đào, mận, lau, vải đỏ, … theo sau thầy cúng đi vào từng nhà dân

- Tới nhà nào, gia chủ phải chuẩn bị sẵn hình nhân, hai bó củi, hai bó cỏ cùng thái độ cung kính, thành khẩn

* Những thông tin chính về lễ rửa làng mà em tiếp nhận được từ văn bản:

- Thời điểm diễn ra hoạt động: Khi xong xuôi mùa vụ

- Sự chuẩn bị:

+ Chuẩn bị lễ vật: thẻ hương, chén nước, giấy trúc, con gà trống

+ Tối hôm trước, thầy cúng sẽ thắp hương rồi đặt giấy trúc và chén nước xuống góc nhà khấn xin tổ tiên đồng ý cho tổ chức lễ

+ Lễ cúng vào ngày hôm sau gồm: một thầy cúng chính, một thầy cúng phụ, một số nam giới

- Diễn biến hoạt động:

+ Đoàn người thực hiện lễ cúng vào ngày hôm sau gồm: một thầy cúng chính, một thầy cúng phụ và một số nam giới trong làng

+ Đoàn người cùng nhau đi khắp các nhà, vừa đi vừa gõ chiêng trống rộn ràng

+ Họ mang theo nhiều đồ lễ như: dê, gà, rượu ngô, cỏ, …

- Ý nghĩa hoạt động

- Theo em, mục đích của tác giả khi viết văn bản này là muốn thuyết minh cho mọi người biết về lễ rửa làng của người Lô Lô. Tác giả muốn chứng minh rằng lễ rửa làng của người Lô Lô đã góp phần làm giàu có thêm cho bản sắc của cộng đồng dân tộc thiểu số Việt Nam

- Tác giả đã thực hiện mục đích đó bằng cách thuyết minh chi tiết về lễ rửa làng: từ thời điểm được chọn để tổ chức, dẫn dắt người đọc vào thông tin chính, những việc cần chuẩn bị cho ngày lễ, đến những quy định nghiêm ngặt, ….

- Theo em, mục đích của tác giả khi viết văn bản này là để giới thiệu về lễ rửa làng của người Lô Lô.

- Tác giả thực hiện mục đích đó bằng cách miêu tả lại chi tiết diễn tiến của lễ rửa làng, từ lúc chuẩn bị cho buổi lễ, cách tiến hành nghi lễ, đến khi nghi lễ kết thúc.

- Văn bản nhắc đến nhiều hoạt động diễn ra trong lễ rửa làng của người Lô Lô.

-  Hoạt động sau lễ cúng: 9 ngày sau người lạ mới được bước vào làng phải được thực hiện theo luật lệ

-  Hoạt động nằm ngoài luật lệ: ăn uống

- Trong lễ hội rửa làng của người Lô Lô có nhiều hoạt động, trong đó nhiều hoạt động phải thực hiện theo luật lệ như:

+ Lễ hội được diễn ra 3 năm một và được tổ chức vào tháng 5 hoặc tháng 6.

+ Trước ngày lễ rửa làng 1 ngày, người dân chuẩn bị lễ vật gồm thẻ hương, chén nước, giấy trúc và con gà trống để thầy cúng thắp hương xin tổ tiên đồng ý cho tổ chức lễ rửa làng.

+ Thầy cúng và đoàn người sẽ mang lễ vật đi khắp các ngõ ngách quanh làng để xua đuổi tà ma và đánh thức những điều đẹp đẽ.

+ Gia chủ phải chuẩn bị hai bó cỏ, 2 bó củi và hình nhân để ngầm trả công cho thầy cúng với lòng thành kính.

- Các hoạt động không phải thực hiện theo luật lệ: Xong phần lễ, mọi người hoan hỉ ăn tiệc, uống rượu mừng, bắt đầu 3 năm yên ổn làm ăn.

- Tính cộng đồng của các hoạt động trong ngày lễ đã được tô đậm qua những thông tin cụ thể:

+ Ngoài những lúc làm lụng vất vả, họ lại quây quần bên nhau cùng thực hiện những nghi thức cổ truyền

+ Họ cùng nhau thực hiện lễ

+ Xong lễ, ai cũng đều thấy nhẹ nhõm

Tính cộng đồng của các hoạt động diễn ra trong ngày lễ đã được tô đậm qua những thông tin:

- Cứ ba năm một, vào thời điểm tháng 5 hoặc tháng 6 âm lịch, người Lô Lô ngồi lại cùng nhau chọn ngày tổ chức lễ rửa làng, thống nhất việc mời thầy cúng và phân công mọi người sắm sanh đồ lễ.

- Trước ngày lễ rửa làng 1 ngày, người dân chuẩn bị lễ vật gồm thẻ hương, chén nước, giấy trúc và con gà trống để thầy cúng thắp hương xin tổ tiên đồng ý cho tổ chức lễ rửa làng.

- Thầy cúng và đoàn người sẽ mang lễ vật đi khắp các ngõ ngách quanh làng để xua đuổi tà ma và đánh thức những điều đẹp đẽ.

- Xong phần lễ, mọi người hoan hỉ ăn tiệc, uống rượu mừng, bắt đầu 3 năm yên ổn làm ăn.

- Qua đọc văn bản Lễ rửa làng của người Lô Lô, em rút ra được kinh nghiệm về cách tạo lập loại văn bản giới thiệu về quy tắc hoặc luật lệ của một trò chơi hay hoạt động là:

+ Cần nắm rõ về quy tắc hoặc luật lệ của một trò chơi hay hoạt động mà ta định tạo lập văn bản giới thiệu

+ Xây dựng các thông tin một cách logic, khoa học, dễ đọc để người đọc có thể nắm bắt được

Qua đọc văn bản Lễ rửa làng của người Lô Lô, em rút ra được kinh nghiệm về tạo lập loại văn bản giới thiệu về quy tắc hoặc luật lệ của một trò chơi hay hoạt động:

- Giới thiệu chung về trò chơi hay hoạt động.

- Nêu thời gian, địa điểm diễn ra trò chơi/hoạt động và những công việc cần chuẩn bị.

- Miêu tả/giới thiệu chi tiết về quy tắc hoặc luật lệ của một trò chơi/hoạt động.

- Nêu ý nghĩa của trò chơi/hoạt động.

Sau khi đọc văn bản “Lễ rửa làng của người dân Lô Lô”, em cảm nhận được tính cộng đồng cùng sự tự hào, trân trọng thiên nhiên, môi trường sống của người Lô Lô. Người Lô Lô là một trong những dân tộc thiểu số có số dân ít nhất tại Việt Nam. Họ thường sống tập trung trong các bản làng cố định. Ngoài những lúc làm lụng vất vả, họ thường quây quần bên nhau để tổ chức nghi thức cổ truyền hướng về nguồn cội. Lễ rửa làng chính là một trong những ngày lễ tiểu biểu của người Lô Lô. Họ cùng nhau ngồi lại chọn thời điểm tổ chức lễ. Rồi lại đoàn kết cùng nhau chuẩn bị cho ngày lễ. Người Lô Lô còn rất cẩn thận, chỉn chu trong việc chọn đồ lễ. Đây cũng là một đức tính tốt đẹp của họ.

Mỗi một dân tộc đều có những truyền thống, tập tục riêng thể hiện thế giới niềm tin và văn hóa của mình. Đối với người Lô Lô, lễ rửa làng là một lễ hội hết sức có ý nghĩa. Lễ rửa làng của người Lô Lô nhằm làm cho làng trở nên khang trang, sạch sẽ. Việc "rửa" làng là một cách để tẩy uế những điều xấu, cũ; đồng thời làm mới và chào đón, kêu gọi những điều tốt đẹp sẽ đến. Lễ rửa làng của người Lô Lô đã thể hiện ước muốn vụ mùa bội thu, mưa thuận gió hòa, mang lại bình yên, ấm no cho bản làng. Lễ hội của người Lô Lô không chỉ có phần "lễ", mà còn có phần "hội". Sau khi lễ xong, người dân lại cùng nhau ăn uống vui vẻ, tạo ra sự hòa thuận trong bản làng và cầu chúc cho nhau. Có thể thấy lễ rửa làng của người Lô Lô là một tín ngưỡng dân gian và nét đẹp truyền thống góp phần làm giàu có thêm cho bản sắc của cộng đồng dân tộc thiểu số Việt Nam.