Soạn bài Sơn Tinh, Thuỷ Tinh SGK Ngữ văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo
Liệt kê và nêu tác dụng của một số chi tiết kì ảo trong văn bản.
Nội dung chính
|
- Bài thơ “Sơn Tinh, Thủy Tinh” là câu chuyện tưởng tượng kì ảo để nhân dân ta giải thích hiện tượng bão, lũ lụt và thể hiện sức mạnh ước mong của người Việt cổ muốn khống chế, chinh phục thiên tai. - Đồng thời suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng |
Câu 1
Trả lời Câu hỏi 1 trang 108 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Liệt kê và nêu tác dụng của một số chi tiết kì ảo trong văn bản.
Phương pháp giải:
Nhận biết được chi tiết kì ảo trong bài và nêu tác dụng
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Các chi tiết kì ảo trong văn bản:
- “Sơn Tinh ngồi bạch hổ đi đầu”
- “Thuỷ Tinh ngồi trên lưng rồng vàng”
- “Thuỷ Tinh thúc rồng”
- “Đất nảy vù lên cao”
- Thuỷ Tinh dâng nước bể, đục núi
-…
Tác dụng:
+ Tô đậm thể loại truyền thuyết, tính chất kì lạ, nguồn gốc khác thường về nhân vật thần linh. Lí giải các hiện tượng tự nhiên có giải thích.., thể hiện sự tôn sùng của nhân dân ta đối với thần thánh
- Một số chi tiết kì ảo trong câu chuyện:
+ Sơn Tinh hiểu thần ghen, tức khắc/ Niệm chú, đất nẩy vù lên cao./ Hoa tay thần vẫy hùm, voi, báo/ Đuôi quắp, nhe nanh, giơ vuốt đồng,/ Đạp long đất núi, gầm xông xáo,/ Máu vọt phì reo muôn ngấn hồng.
+ Sóng cả gầm reo lăn như chớp/ Thủy Tinh cưỡi lưng rồng hung hăng./ Cá voi quác mồm to muốn đớp,/ Cá mập quẫy đuôi, cuồng nhe răng,/ Càng cua lởm chởm bò như mác,/ Tôm kềnh chạy quắp đuôi xôn xao.
- Tác dụng: tạo ra một không gina mơ hồ, mang đến cho người đọc cảm giác phi thực, tăng thêm sự hấp dẫn và sự lôi cuốn của câu chuyện, đồng thời cũng thể hiện ý chí, sức mạnh của từng nhân vật.
Câu 2
Trả lời Câu hỏi 2 trang 108 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Phân tích một số hình ảnh, chi tiết thể hiện khung cảnh cuộc sống “ngày xưa” hoặc nét văn hoá cổ truyền của người Việt Nam
Phương pháp giải:
Nhận biết một số hình ảnh cuộc sống ngày xưa mang đậm tính truyền thống và đưa ra nhận xét
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Một số chi tiết phản ảnh tục thi tài kén rể, cảnh dẫn lễ vật, tình cảnh lưu luyến, bịn rịn của cô dâu - bố, mẹ cô dâu, cảnh rước dâu, ...
Nhờ các chi tiết đó, bài thơ đã làm sống dậy khung cảnh cuộc sống “ngày xưa" hoặc nét văn hoa cổ truyền của người Việt Nam.
Qua văn bản, ta thấy được nét văn hóa trong tập tục cưới xin của dân tộc. Điều đó được thể hiện qua sính lễ hỏi cưới Mị Nương của Sơn Tinh: năm chục con voi xám, gấm điều, tải bạc, kim cương, vàng lấp loáng, sừng tê, ngà voi, sừng hươu. Sính lễ trong thách cưới thể hiện sự quan trọng trong việc kết hôn và trong văn hóa của người Việt Nam. Trong lễ cưới, sự trao đổi lễ vật không chỉ đơn thuần là một nghi thức mà còn bày tỏ lòng kính trọng và lòng biết ơn của nhà trai với nhà gái. Đồng thời cũng thể hiện khả năng chăm lo và bảo đảm hạnh phúc cho cô dâu trong tương lai. Đây là một phần quan trọng trong lễ cưới truyền thống của người Việt.
- Chi tiết đem sính lễ đến đón Mỵ Nương, vua Hùng thách cưới, Mỵ Nương quỳ lạy cha trước khi xuất giá
=> Tác dụng: Tô đậm tính truyền thống của con người Việt Nam
Câu 3
Trả lời Câu hỏi 3 trang 108 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Xác định chủ đề, cảm hứng chủ đạo của văn bản.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ nội dung văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Chủ đề: VB có nhiều chủ đề:
+ Vua Hùng kén rể.
+ Cuộc thi tài hỏi vợ và việc tranh chấp Mỵ Nương của hai vị thần Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
- Cảm hứng chủ đạo của VB: Ngợi ca việc vua Hùng chọn được rể hiền tài, tài năng, tinh thần thượng võ của Sơn Tinh; bày tỏ niềm ngạc nhiên trước việc thần linh đi hỏi vợ, hòn ghen chẳng khác gì người trần gian.
- Chủ đề: chinh phục thiên tai của con người.
- Cảm hứng chủ đạo: truyện thể hiện sự quyết tâm của Sơn Tinh trong việc cưới Mị Nương. Qua đó thể hiện lòng chân thành trong tình yêu; đồng thời cũng thể hiện quyết tâm chinh phục khó khăn trong cuộc sống.
- Chủ đề:
+ Thể hiện ước mơ chế ngự thiên tai của người xưa.
+ Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước, giữ nước của các Vua Hùng.
+ Xây dựng nên hình tượng của hai nhân vật chính, cái thiện chống lại cái ác.
- Cảm hứng chủ đạo:
Bài thơ lấy cảm hứng từ truyền thuyết dân gian, đưa vào thơ ca để tôn vinh và giữ gìn văn hóa truyền thống từ đó thấy được tư duy sáng tạp của tác giả.
Câu 4
Trả lời Câu hỏi 4 trang 108 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Kẻ bảng sau vào vở. Tìm một số chi tiết thấy sự khác biệt về cách miêu tả nhân vật trong văn bản Sơn Tinh, Thuỷ Tinh (Thơ Nguyễn Nhược Pháp) và văn bản Sơn Tinh, Thuỷ ( truyền thuyết)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ nội dung các văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
|
Nhân vật được miêu tả |
Chi tiết trong Sơn Tinh, Thủy Tinh (thơ Nguyễn Nhược Pháp) |
Chi tiết trong Sơn Tinh, Thủy Tinh (truyền thuyết) |
|
Nhân vật Sơn Tinh |
Vị thần núi Sơn Tinh thì có ba mắt. Mắt thứ ba kia như nhìn thấy mọi thứ để có thể thấy cảnh nhân dân lầm than trong dòng nước lũ và quyết tâm chiến thắng kẻ thù Thủy Tinh. Thần Sơn Tinh phi bạch hổ, oai phong lẫm liệt. |
Một người ở vùng núi Ba Vì, tuấn tú và tài giỏi khác thường: chỉ tay về phía đông, phía đông biến thành đồng lúa xanh, chỉ tay về phía tây, phía tây mọc lên hàng dãy núi. Nhân dân trong vùng gọi chàng là Sơn Tinh. |
|
Nhân vật Thủy Tinh |
Thủy Tinh thì mang theo dáng vẻ phong trần với râu ria quăn xanh rì. Màu xanh của biển cả nhuốm trên mình chàng. Cưỡi rồng uy nghi càng tô điểm thêm cho vẻ đẹp Thủy Tinh- vẻ đẹp của quyền lực, bão tố. |
Còn một người ở mãi tận miền biển Đông tài giỏi cũng không kém: gọi gió, gió đến, hò mưa, mưa tới. |
|
Nhân vật được miêu tả |
Chi tiết trong Sơn Tinh, Thuỷ Tinh (thơ Nguyễn Nhược Pháp) |
Chi tiết trong Sơn Tinh, Thuỷ Tinh (truyền thuyết) |
|
Nhân vật Sơn Tinh |
Sơn Tinh ngồi bạch hổ đi đâu, mặc áo dát ngọc, theo sau có năm chục con voi xám, vàng bạc kim cương nhiều vô kể, các loại sừng quý hiếm Hùng Vương gặp liền thoáng nở nụ cười. |
Sơn Tinh là một vị thần có khuôn mặt anh tuấn, cơ thể vạm vỡ và cường tráng. Không chỉ vậy, ở vị thần này còn toát ra khí thế phi thường. Sơn Tinh có thể dời núi, lấp biển. Thần có tài năng: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi. |
|
Nhân vật Thuỷ Tinh |
Thuỷ Tinh đến gió thổi, ngồi trên lưng rồng vàng, theo sau có cua đỏ và tôm cá bò lê, khoác bào xanh Hùng Vương mặt mày ủ rõ và Thuỳ Tinh Lúc này đau thương khi thấy bóng người yêu đi xa. Chàng liền thét giết Sơn Tinh. |
Tài năng của Thủy Tinh cũng không thua kém. Thần có thể hô mưa gọi gió. Nhưng khuôn mặt lại toát lên vẻ hung ác, không mấy thiện cảm. |