Soạn bài Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi SGK Ngữ Văn 7 tập 2 Chân trời sáng tạo - chi tiết
Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp tình cảm của em đối với một con thú cưng hoặc một con vật nào đó (trong sách, phim) mà em yêu quý.
Nội dung chính
| Văn bản là những tình cảm, cảm xúc của tác giả về những giây phút bình yên khi có sự xuất hiện của chú mèo nằm ngủ trên ngực mình. Qua đó thể hiện tình yêu thương động vật sâu sắc của tác giả. |
Chuẩn bị đọc
(Trang 100, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp tình cảm của em đối với một con thú cưng hoặc một con vật nào đó (trong sách, phim) mà em yêu quý.
Phương pháp giải:
Dựa vào cảm nhận của bản thân, chia sẻ với các bạn tình cảm của em đối với một con vật em yêu quý.
Lời giải chi tiết:
Trong số tất cả các loài vật, em thấy con vật nào cũng đáng yêu và em đều rất thích. Nhưng có lẽ tình cảm em dành cho chú mèo Miu nhà em vẫn luôn là đặc biệt nhất. Em coi Miu như một người bạn, người thân trong gia đình. Em luôn chăm sóc và cho Miu ăn cẩn thận. Em rất yêu quý Miu.
Đó là một đêm mùa đông gió rét. Như mọi hôm, Phi Phi vẫn nằm canh ở ngoài hiên. Cả nhà tôi đang ngủ thì chợt nghe tiếng Phi Phi sủa dữ dội, tiếng chú giằng dây xích loảng xoảng. Bố vội vàng bật dậy rồi nnẹ nhàng cầm gậy lách ra ngoài. Cuối góc vườn, một bóng đen khả nghi đang di chuyển. Thấy động, hắn vội vàng trèo tường hòng thoát ra ngoài. Bố vừa hô hoán hàng xóm vừa lao theo tên trộm. Phi Phi cũng lồng lộn chồm lên, dây xích bị giằng co hết mức. Bố đuổi theo tên trộm, bất ngờ, hắn quay lại đạp mạnh vào bố. Bị lỡ đà, bố ngã xuống. Hắn lợi dụng lúc ấy đè lên người bố, tay phải rút mạnh con dao ra rồi vung lên. Chính lúc ấy, Phi Phi từ đâu lao đến ngoạm vào tay cầm dao của hắn rồi mặc cho gã gian phi đẩy, đạp đánh như thế nào cũng kiên quyết không nhả tay hắn ra. Cuộc vật lộn dừng lại khi các cô bác hàng xóm ùa đến trói gô tên trộm lại. Mẹ tôi vừa xuýt xoa dìu bố vào nhà vừa nhắc chị em tôi lấy sữa cho Phi Phi và đưa chú vào nhà.
Sau hôm ấy, Phi Phi nổi tiếng cả khu phố với câu chuyện “cứu chủ”. Kẻ gian bị bắt sau đó đã khai ra rất nhiều vụ trộm mà hắn nhúng tay vào. Gia đinh tôi và Phi Phi còn được tuyên dương nữa! Phi Phi vẫn sống cùng gia đình tôi cho đến bây giờ. Chú luôn được cả nhà cưng chiều và yêu quý, đặc biệt là tôi. Phi Phi tuy là một chú chó nhưng có nhiều điều đáng để chúng ta học tập đúng không các bạn.
Nhà em nuôi một chú chó rất xinh. Tên của nó là Mích. Chú rất thích đi dạo với em vào mỗi buổi chiều. Khi em đi học về, chú ngoáy tít đuôi, mừng rỡ chào đón em. Em coi chú chó là người bạn đáng tin cậy của mình trong nhà.
Trải nghiệm cùng VB 1
Câu 1 (Trang 100, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Em hình dung thế nào về hình ảnh “một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi”?
Phương pháp giải:
Dựa vào trí tưởng tượng của bản thân, nêu suy nghĩ về hình ảnh “một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi”
Lời giải chi tiết:
Theo hình dung của em thì hình ảnh “một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” là có một chú mèo đang say giấc nồng trên lồng ngực của nhân vật “tôi”.
Đó là một hình ảnh ấm áp và đầy yêu thương. Chú mèo nhỏ nằm trên ngực nhẹ nhàng mơ giấc mơ bình yên.
Hình ảnh "một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" cho em hình dung ra chú mèo này rất cuốn lấy nhân vật "tôi" và gắn bó với nhau.
Trải nghiệm cùng VB 2
Câu 2 (Trang 101, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Theo em, nhân vật “tôi” ca hát về điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần 2, dựa vào suy ngẫm bản thân, cho biết điều mà nhân vật “tôi” đang hát.
Lời giải chi tiết:
Theo em, nhân vật “tôi” đang hát những lời ru mềm mại để cho chú mèo yên giấc ngủ.
Trái tim nhân vật “tôi” ca hát về tình yêu thương.
Theo em, trái tim của nhân vật "tôi" ca hát về những lời ru dành cho chú mèo đầy âu yếm.
Suy ngẫm và phản hồi 1
Câu 1 (Trang 101, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Liệt kê những từ ngữ, hình ảnh miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai. Em có cảm nhận gì về hình ảnh đó?
Phương pháp giải:
Tìm trong khổ thơ thứ 2, từ ngữ, hình ảnh miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” và cảm nhận về hình ảnh đó.
Lời giải chi tiết:
- Những từ ngữ miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai: trong veo, nhọn hoắt, nỗi kinh hoàng, móng vuốt
- Những hình ảnh miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai: con mèo nằm ngủ trên ngực tôi; đôi mắt biếc trong veo, hàm răng nhọn hoắt, móng vuốt khép lại; ngủ như đứa trẻ giữa vòng tay ấp ủ…
- Nhận xét: Những hình ảnh trên để miêu tả về đặc điểm, bộ phận của chú mèo. Cho ta thấy vẻ đẹp và sức mạnh của chú mèo khi còn thức giấc khiến bầy chuột nhắt phải kinh hoàng, khiếp sợ.
Hình ảnh “Khép lại rồi đôi mắc biếc trông veo, Khép lại rồi hàm răng dài nhọn hoắt, Khép lại rồi móng vuốt của đêm đen.”
Chú mèo khi nằm ngủ đã hiền lành và ngoan ngoãn hơn.
Hình ảnh miêu tả "con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" trong khổ thơ thứ hai:
- Đôi mắt biếc trong veo
- Hàm răng dài nhọn nhoắt
- Móng vuốt của đêm hen.
Những hình ảnh đó là những đặc điểm về một chú mèo vừa đáng yêu nhưng cũng vừa "hung dữ" trước những con chuột.
Suy ngẫm và phản hồi 2
Câu 2 (Trang 101, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Nhân vật “tôi” đã có những cảm nhận thế nào khi để cho một chú mèo ngủ yên trên ngực mình?
Phương pháp giải:
Đọc bài thơ, đặc biệt là khổ thơ thứ nhất, khổ thứ tư và khổ thơ cuối để xác định
Lời giải chi tiết:
- Những câu thơ bộc lộ trực tiếp cảm nhận của nhân vật tôi như:
+ Tôi nằm nghe nhịp nhàng thánh thót. Trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo
+ Trái tim tôi một phút bỗng mềm đi. Một nỗi gì lâng lâng như hạnh phúc
+ Tôi nằm nghe trái tim mình ca hát. Trên ngực tôi nằm ngủ một con mèo
=> Cảm nhận của nhân vật “tôi” khi cho một chú mèo ngủ yên trên ngực mình: Nhân vật tôi cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ, tràn ngập tình yêu thương, muốn đùm bọc, chở che cho chú mèo bé nhỏ.
Nhân vật tôi cảm nhận: “Trái tim tôi trong một phút bỗng mềm đi/ Một nỗi gì lâng lâng như hạnh phúc”. Như vậy, nhân vật tôi thấy hạnh phúc khi có tình yêu thương với chú mèo.
Nhân vật "tôi" đã có những cảm nhận khi để cho một chú mèo ngủ yên trên ngực mình: "trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo", "lâng lâng như hạnh phúc", "nghe trái tim mình hát". Qua đó, ta thấy được nhân vật "tôi" dành rất nhiều tình cảm yêu thương dành cho chú mèo của mình.
Suy ngẫm và phản hồi 3
Câu 3 (Trang 101, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Xác định các biện pháp tu từ, cách ngắt nhịp và tác dụng của chúng trong khổ thơ sau.
Ngủ đi, ngủ đi đôi tai vểnh ngây thơ
Ngủ đi, ngủ đi cái đuôi dài bướng bỉnh
Ngủ đi, ngủ đi con hổ con kiêu hãnh
Hàng ria mép ngang tàng, đôi mắt biếc trong veo...
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn thơ, tìm các biện pháp tu từ, cách ngắt nhịp và nêu tác dụng.
Lời giải chi tiết:
- Các biện pháp tu từ:
+ Điệp ngữ: “Ngủ đi” điệp lại 6 lần
=> Tạo nhịp điệu cho đoạn văn, nhấn mạnh lời âu yếm, yêu thương của tác giả dành cho con mèo.
+ Hoán dụ: “Đôi tai vểnh ngây thơ”, “Cái đuôi dài bướng bỉnh”, “con hổ con kiêu hãnh”, “Hàng ria mép ngang tàng”, “đôi mắt biếc trong veo”.
- Cách ngắt nhịp:
+ Dòng thơ 1, 2, 3 ngắt nhịp: 2/2/3/2
+ Dòng thơ 4 ngắt nhịp: 3/2/3/2 hoặc 5/5
=> Tác dụng: Các biện pháp tu từ và cách ngắt nhịp đã diễn tả sinh động vẻ đẹp hình thể và sâu sắc cho người đọc; cách ngắt nhịp chậm rãi khiến cho cảm xúc của nhân vật tôi trở nên nhẹ nhàng, sâu lắng.
Biện pháp tu từ: Điệp ngữ, ngắt nhịp 2/7. Tác dung như một lời ru nhẹ nhàng với chú mèo nhỏ
- Sử dụng biện pháp tu từ điệp từ "ngủ đi, ngủ đi" có tác dụng nhấn mạnh lời hát ru.
- Cách ngắt nhịp 4/5 có tác dụng thôi thúc, sức biểu đạt mạnh mẽ hơn.
Suy ngẫm và phản hồi 4
Câu 4 (Trang 101, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Xác định những dòng thơ có sử dụng các từ ngữ “trên ngực tôi”, “trái tim” và nhận xét về cách tác giả sử dụng các từ ngữ ấy trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Tìm trong bài những dòng thơ có sử dụng các từ ngữ “trên ngực tôi”, “trái tim” và nhận xét
Lời giải chi tiết:
- Những dòng thơ có sử dụng các từ ngữ “trên ngực tôi”, “trái tim”:
+ Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi
+ Dưới con mèo trái tim tôi đang đập
+ Trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo
+ Trên ngực tôi một con mèo nằm ngủ
+ Trái tim tôi trong một phút bỗng mềm đi
+ Tôi nằm nghe trái tim mình ca hát
+ Trên ngực tôi nằm ngủ một con mèo
- Nhận xét: Tác giả dùng từ “trên ngực tôi” và “trái tim” một cách linh hoạt, dày đặc, điệp đi điệp lại nhiều lần. Nhấn mạnh hình ảnh con mèo nằm ngủ trên ngực tôi và trái tim nhân vật đang thổn thức, bồi hồi.
Tác giả liên tục sử dụng các từ ngữ ấy để thể hiện cảm xúc cũng như những tình cảm của nhân vật.
- Những dòng thơ sử dụng các từ ngữ "trên ngực tôi", "trái tim" :
+ Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi
+ Dưới con mèo trái tim tôi đang đập
+ Trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo
+ Trên ngực tôi một con mèo nằm ngủ
+ Trái tim tôi trong một phút bỗng mềm đi
+ Tôi nằm nghe trái tim mình ca hát
+ Trên ngực tôi nằm ngủ một con mèo.
- Nhận xét: cách sử dụng từ ngữ gần gũi, quen thuộc đạt hiệu quả cao trong việc thể hiện tình cảm yêu thương với chú mèo của nhân vật "tôi".
Suy ngẫm và phản hồi 5
Câu 5 (Trang 101, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Qua văn bản trên, tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì? Thông điệp ấy gợi cho em suy nghĩ gì?
Phương pháp giải:
Từ nội dung rút ra thông điệp
Lời giải chi tiết:
- Qua văn bản trên, tác giả muốn gửi đến thông điệp: Hãy yêu thương các loài động vật bằng cả trái tim mình; hạnh phúc đến từ việc được yêu thương, che chở, đùm bọc người khác, kể cả loài vật bé nhỏ; hãy lắng nghe trái tim mình, để cho trái tim rung động trước những tình cảm nhân ái ấy.
- Thông điệp gợi cho em tình cảm cao đẹp với muôn loài, dạy cho em cách sống đầy tình thương với con vật, tình yêu thương mang lại cho con người những cảm xúc đẹp, con người trở nên “người” hơn khi biết chở che, đùm bọc cho loài vật.
Thông điệp yêu thương động vật. Thông điệp ấy rất ý nghĩa và truyền cảm hứng cho em trong cuộc sống khi đối xử với những con vật quanh mình.
- Thông điệp: gửi gắm tới các bạn đọc về thứ tình cảm đáng yêu giữa con người và con vật nuôi. Hãy luôn biết cách yêu thương, chăm sóc, thể hiện sự ân cần, âu yếm đến những con vật bởi chúng như là một món quà vô giá có thể giúp cuộc sống của chúng ta trở nên ý nghĩa, vui tươi mỗi ngày.
- Thông điệp đó gợi cho em suy nghĩ về những câu chuyện trên thực tế về tình cảm của loài người đối với những con vật nuôi đầy lòng trắc ẩn. Những con vật nuôi chúng giống như người bạn đồng hành trong cuộc sống, có giá trị vô cùng lớn lao về mặt tinh thần.
Suy ngẫm và phản hồi 6
Câu 6 (Trang 101, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Hãy thể hiện tình cảm của em đối với thiên nhiên, loài vật theo cách mà em thấy phù hợp nhất: Vẽ tranh, làm thơ, viết nhật ký, sưu tầm những bức ảnh, bản nhạc,... liên quan.
Phương pháp giải:
Nêu suy nghĩ của em
Lời giải chi tiết:
Meo....meo....meo...
Mèo ta đã thức dậy
Sau một giấc ngủ dài
Vươn vai mình một cái
Đi tìm những nguồn vui
Chú ta thích chơi bóng
Chơi quả cầu có lông
Chạy nhảy và bắt chuột
Chưa bao giờ ngừng chân
Em yêu chú ta lắm
Với tất cả tình thương
Cùng với sự hòa hợp
Chan chứa khắp mọi phương
Em rất thích con mèo mướp nhà em. Nó to bằng cái phích nhỡ. Lông màu tro có những vằn đen, trông chẳng khác gì một chú ngựa vằn thu nhỏ cả. Cái mũi ngắn nhưng lúc nào cũng ươn ướt. Em rất thích ôm nó vào lòng để cái mũi nhỏ đó lại rụi rụi vào lòng bàn tay em. Trông mướp lúc đó chẳng khác gì một đứa em đang làm nũng cả. Mướp có cái đầu tròn, nhỏ và đôi tai như hai chiếc lá quất non luôn vểnh lên nghe ngóng. Mắt nó xanh và tròn xoe như hai hòn bi ve. Dáng đi uyển chuyển, nhẹ nhàng vì dưới chân có một lớp đệm thịt dày. Sáng sáng, chú mèo mướp nhà em lại chạy tung tăng trên sân gạch. Có lúc nó quay tròn, đùa với cái bóng của mình. Đùa chán, nó nhảy tót lên bức tường đầu nhà nằm duỗi dài sưởi nắng. Mướp rất giỏi bắt chuột. Có nhiều hôm nó bắt được tới hai, ba con chuột, ăn no kềnh, bỏ cả cơm. Mướp đã trở thành người bạn thân thiết nhất của em. Em sẽ cố gắng chăm sóc mướp thật tốt để nó luôn khỏe mạnh.
